اقدام محمد مرسی، رییس جمهور مصر در بازنشسته کردن دو ژنرال ارشد ارتش مصر طی چند روز گذشته همه را شگفت زده کرد. ژنرال طنطاوی که 20 سال در رأس ستاد مشترک ارتش مصر بود و در دوران انتقالی، شخص اول مصر بود و کشور را اداره می کرد، امروز با حکم مرسی از کار برکنار شده است. تحلیل هایی پیرامون دلایل این امر مطرح شده است. برخی کارشناسان معتقدند مرسی فرصت به وجود آمده از تحرکات تروریستی صحرای سینا را مغتنم شمرده تا نشان دهد ارتش و در نهایت ژنرال ها تواتمندی لازم برای تأمین امنیت کشور را ندارد و در واقع از این موقعیت برای محدود کردن توان آنها استفاده نموده است. برخی دیگر نیز این اقدام مرسی را در قالب طرح بزرگتری به نام"نظامی زدایی خاورمیانه" می دانند. بدین معنا که سیستم های نظامی خاورمیانه همگی باید یا برچیده شده یا به ضعیف ترین شکل ممکن در بیایند تا از این طریق امنیت رژیم صهونیستی همیشه تضمین شده باقی بماند. خبرآنلاین در گفتگویی با حسین علایی، کارشناس خاورمیانه تحولات مصر و تأثیر آن را بر خاورمیانه مورد بررسی قرار داده است که در ذیل می خوانید:
ارزیابی شما از اقدام محمد مرسی در برکناری وزیر دفاع و بازنشسته کردن اجباری او چیست؟
ژنرال طنطاوی علامت بقای رژیم حسنی مبارک در حکومت مصر بود که مردم خواهان سرنگونی آن بودند. بنابراین ابقای طنطاوی در مقام وزارت دفاع از سوی مرسی جای تعجب داشت و بازنشسته کردن وی موجب ایجاد آرامش بیشتر در بین مردم مصر و محبوبیت بالاتر رئیس جمهور منتخب مصر خواهد شد.
آیا این درست است که تضعیف ارتش مصر خواسته آمریکا و رژیم صهیونیستی است؟ قاعدتا آنها نباید از این موضوع ناراحت باشند.
با کنار گذاشته شدن وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک، ارتش مصر تضعیف نخواهد شد بلکه فرصتی برای ارتش جهت همراه شدن با خواسته های مردم را فراهم خواهد آورد. ظرف بیست سال گذشته همواره طنطاوی از نظامیان مورد اعتماد آمریکا و اسرائیل و مجری پیمان کمپ دیوید بوده است و در زمان اعتراضات مردم مصر علیه حسنی مبارک، این شورای نظامی مصر بود که با به دست گرفتن قدرت از فروپاشی نظام حسنی مبارک جلوگیری کرد. آمریکا هم از شورای نظامی حمایت می کرد و فرآیند تدریجی انتقال قدرت را بر حاکمیت یکباره مردم ترجیح داد و طنطاوی در این زمان هماهنگ با سیاست های آمریکا و اسرائیل اقدام نمود. بنابراین ماندن طنطاوی در قدرت از ترجیحات آمریکا و اسرائیل بود که البته تداوم حکومت نظامیان مخالف خواسته ملت بود.
گفته می شود این اقدام مرسی اگرچه به دلیل انقلابی که در مصر رخ داده، ناگزیر به نظر می رسید اما خواه ناخواه در راستای سناریویی آمریکایی برای نظامی زدایی و ارتش زدایی در منطقه خاورمیانه بوده است. خاصه اینکه مصر در سنوات گذشته یکی از ارتش های قدرتمندی بوده است که با اسرائیل نیز جنگیده است. درباره صحت و سقم این سناریو و نحوه اجرای آن ارائه نظر بفرمایید.
ارتش که با اسرائیل جنگید ارتش دوران عبدالناصر بود. ارتش فعلی ظرف 33 سال گذشته و از دوران سادات تبدیل به یک ارتش با تسلیحات و آموزش های آمریکایی شد و نه تنها با اسرائیل نجنگید بلکه مدافع امنیت اسرائیل در مرزهای مصر شد و از صحرای سینا عقب نشینی کرد. اسرائیل هیچگاه از ارتش مصر نگرانی نداشته و این ارتش در خدمت خواسته های اسرائیل برای تضعیف فلسطینیان بوده است. همین ارتش بود که در جریان جنگ 22 روزه بر محاصره نوار غزه اصرار ورزید و مانع از رسیدن آذوقه و دارو به فلسطینیان از طریق مرز رفح شد. باید توجه داشت که سیاست آمریکا در خاورمیانه نظامی زدایی نیست بلکه روی کار آوردن سیاستمداران غرب گرایی است که بتوانند ارتش کشورها را در خدمت امیال آمریکا بکار گیرند.
آیا شما ارتباطی میان مرگ مشکوک عمر سلیمان و این اقدامات مرسی می بینید؟
تا کنون علامتی از این ارتباط مشخص نشده است. عمر سلیمان یک نظامی امنیتی بود در حالی که طنطاوی یک نظامی محلل بود.
رفتارهای مرسی در قبال نظامیان مصر تا این لحظه چقدر به کنش ها و واکنش های صورت گرفته میان اخوان المسلمین ترکیه با ارتش لائیک این کشور شباهت دارد؟
قضاوت در مورد این شباهت اندکی زود است.
برخی از تحلیلگران معتقدند آمریکا برای جلوگیری از تبدیل شدن مصر به پاکستان دوم که تقابلی همیشگی میان ارتش و دولت وجود دارد سناریوی تضعیف ارتش یا ارتش زدایی را در دستور کار قرار داده ؟ به نظر شما چقدر احتمال داشت که مصر نسخه دیگری از پاکستان شود؟
ساختار حکومتی در پاکستان متفاوت از مصر است. مصر در حال تشکیل ساختارهای جدید حکومتی است و باید منتظر ماند و دید که جریانات سیاسی به ویژه اخوان المسلمین تا چه حد موفق خواهند شد تا مردم سالاری بر مبنای فرهنگ مردم مصر را که نشئت گرفته از اسلام است نهادینه نمایند.
نظر شما