معصومه ستوده : دکتر حجت الله ایزدی تصریح دارد که سخنان امام (ره) بعد از پذیرش قطعنامه مورد بی توجهی قرار گرفت به ترتیبی که تجمل گرایی جای خود را به قناعت و زندگی بدون تکلف داد. استاد دانشگاه امام حسین (ع) تاکید کرد که نوع مدیریت جامعه در دوران سازندگی و اصلاحات سیاسی موجب شد تا فرهنگ دفاع مقدس کمرنگ شود.
***
جنگ هشت ساله با پذیرش قطعنامه 598 به پایان رسید فکر می‌کنید مهم‌ترین اثراتی که جنگ بعد از پایان بر جای گذاشته است چیست؟
به نظر می‌رسد باید سخنان را بیشتر معطوف به نتایج جنگ کرد زیرا تاثیراتی که جنگ در کشور گذاشت بسیار گسترده بوده و بررسی آن نیازمند فرصت بیشتری است. شما باید این نکته را مدنظر قرار بدهید که دشمن جنگ هشت ساله را با این بهانه آغاز کرد که قرار دادهای مرزی بین المللی را قبول نداشت و می خواست استان خوزستان را از ایران جدا کند. این جنگ با هدف تغییر نظام جمهوری اسلامی ایران آغاز شد به ترتیبی که برخی این توهم را داشتند که به زودی نظام تغییر خواهد کرد و پسر شاه فراری به ایران باز می‌گردد. آن‌ها درصدد بودند که رژیمی دست نشانده را بر سر کار بیاورند تا ایران همچنان تحت نفوذ آن‌ها باشد. با وجود این هدف از پیش طراحی شده، ایران توانست علیرغم سرمایه گذاری دشمن با به کارگیری سلاح‌های ممنوعه، بمباران شهرها و حتی مورد هدف قرار دادن هواپیمای وزیرامورخارجه الجزایر هنگام بازگشت از ایران، در جنگ پیروز شود. ایران نه تنها توانست به اهداف خود برسد بلکه صدام را در آستانه خطر سقوط قرار داد به ترتیبی که رزمندگان و بسیاری ازعراقی‌ها شعار «جنگ جنگ تا رفع فتنه از جهان» را سر می‌دادند. ایران توانست به تمام جهانیان ثابت کند که صدام به هیچ اصول بین المللی پای بند نیست و جنگ به این سمت سوق پیدا کرد که باید این کانون فتنه و فساد در منطقه از بین برود. برخی از کشور‌ها در طول هشت سال دفاع مقدس با صدام همراهی کردند اما بعد از پایان جنگ در جبهه مقابل صدام قرار گرفتند و به نفع کویت و علیه صدام وارد جنگ شدند. ایران در طول جنگ هشت ساله دشمن را از رسیدن به اهداف خود بازداشت و در عین حال توانست یک استراتژی برای صلح پایدار در منطقه طراحی کند. متن قطعنامه 598 مشروعیت سخنان صدام در ابتدای جنگ را زیر سوال برد در این قطعنامه به صراحت این مساله مورد اشاره قرار گرفته است که صدام باید جوابگوی تجاوز به ایران باشد. این بخش از قطعنامه در واقع تایید این سخن امام (ره) بود که ما «در جنگ انقلاب خود را صادر کردیم» در حالیکه از همان ابتدا تلاش دشمنان ایران این بود که صدای انقلاب ایران به گوش کسی نرسد.
شما به این سخن اشاره کردید که انقلاب ایران در طول دوران دفاع مقدس به جهان صادر شد چطور این امر محقق شد؟
تمام دنیا در برابر ایران در طول هشت سال دفاع مقدس قرارگرفت. آن‌ها تلاش داشتند تا با تبلیغات گسترده، انقلاب ایران را خفه کنند اما برخلاف تمام تبلیغات، ایران توانست ایدئولوژی خود را در طول جنگ به جهانیان معرفی کند. درست در شرایطی که هر دو بلوک سعی داشتند تا ایدئولوژی خود را بر‌تر نشان دهند. ایران توانست با تاکید بر معنویت بر گرفته از اسلام یک دیدگاه جدید را به جهانیان عرضه کند و مانع از گسترش نگرش ماتریالیستی در جهان شود. ایران با مدد گرفتن از این تکنولوژی توانست در برابر بسیج جهانی پیروز شود. امام (ره) در سخنان خود بار‌ها تاکید کرده بودند که مستضعفان در برابر مستکبران جهان قیام خواهند کرد و یا اینکه پرچم لا اله الا الله بر فراز کاخ سفید به اهتزاز درخواهدآمد. هشت سال دفاع مقدس و تاکید بر مظلومیت ایران از سوی سازمان ملل در واقع حقانیت این سخنان را بار دیگر مورد تاکید قرارداد. از سوی دیگر ایران اجازه نداد که وجبی از این خاک در دست دشمن باقی بماند. شما توجه کنید که ایران در دو قرن گذشته در تمام مناقشات و جنگ‌ها بخشی از خاک خود را از دست داده است به ترتیبی که بیش از دو سوم از خاک ایران جداشد اما در شرایطی که همه جهان در برابر ایران قرار گرفت ایران به خوبی توانست از مرزهای خود صیانت کند. نتیجه دیگری که باید به نتایج دیگر اضافه کرد تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس بود. بسیاری انتظار داشتند تا دوران دفاع مقدس به دورانی تبدیل شود که پایه‌های حکومت متزلزل شود اما ایران به خوبی این دوران را به موقعیتی تبدیل کرد که نظام در این دوران تثبیت شد در پایان جنگ نه تنها ایران به عنوان جایگزین مناسب رژیم استبدادی قبل تبدیل شد بلکه به عنوان آلترناتیو ایسم‌های جهان خود را نشان داد. در پایان جنگ، جمهوری اسلامی توانست از چالش‌های متعدد دهه استقرار به خوبی عبور کند و تثبیت شود.
جنگ تحمیلی در شرایطی به جمهوری اسلامی تحمیل شد که همه جهان در برابر ایران صف آرایی کرده بودند و از دادن تسلیحات به ایران خود داری می‌کردند چه عاملی موجب شد تا ایران بتواند سر پا بماند؟
اتکا و خودباوری توانست به ایران در مقابله و رویارویی با دشمن کمک کند. ایران توانست در این دوران به سرمایه عظیمی دست پیدا کند که همانا خود باوری بود.در دوران دفاع مقدس ایران مشمول تحریم های بین المللی شده بود البته این تحریم‌ها از بهار 59 آغاز شده بود. ایران از سوی دولت‌هایی تحریم شده بود که بازار جهانی را در اختیار داشتند این وضعیت ایران را در شرایط نامتوازن قرارداد آن‌ها انتظار داشتند که ایران در چنین شرایطی تسلیم شده و از مواضع خود عقب نشینی کند. اما تداوم این شرایط، عزمی را بین دوستداران انقلاب و امام به وجود آورد که ایران باید خود نیازهای جنگ را تامین کند. تلاش برای تامین نیازمندیهای جبهه‌های جنگ، روحیه خودباوری را در بین متخصصان ایجاد کرد. کشور ما در چنین شرایطی به خوبی توانست به جایگاه علمی خوبی دست پیدا کند و از نظر تامین نیازهای داخلی جامعه خودکفا شود. این خود باوری ادامه یافت به ترتیبی که ایران توانست جایگاه مناسبی را در بین کشورهای جهان به خود اختصاص دهد و از نظر تولید علم و قدرت اقتصادی و قدرت هسته ای در بین کشورهای بر‌تر جهانی قرار بگیرد و از همه مهم‌تر اینکه ایران توانست علم خود را بومی کند.
چرا با وجود اینکه ایران به تنهایی توانست در جنگ از عهده تامین مایحتاج داخلی و نیازهای تسلیحاتی و صنعتی برآید اما در حال حاضر به کشوری تبدیل شده که در بسیاری موارد به واردات روی آورده است تا نیازهای داخلی را تامین کند؟
در طول بیست سال و اندی که پایان جنگ گذشته است تعاریف متعددی از توسعه و پیشرفت مطرح شده است. همزمان با ارائه این تعاریف یک سری از اقتضائات داخلی مورد توجه قرار نگرفت و در بسیاری از موارد سوء تعریف موجب شد تا این مشکلات ایجاد شود. شما توجه کنید که در علم اقتصاد سود تعریفی داشته و اگر این سود، مبنای تصمیم گیری قرار بگیرد باید به افزایش مصرف و در نهایت افزایش تولید برای مصرف کردن بیشتر توجه کافی شود.این تعریف مبنای تصمیم گیری در مورد کالاهایی قرار گرفت که تحریمی هم نبودند و بیشتر مصرفی محسوب می‌شدند. اصل قرار گرفتن سود در کالاهای غیر استراتژیک ما را دچار غفلت کرد به ترتیبی که مصرف گرایی در جامعه افزایش یافت. هر زمانی که مسئولان ما در رویه‌های خود تغییر جهت دادند این مساله از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفت. به طور مثال در بحث فناوری هسته‌ای غفلت‌هایی ایجاد شد که در نهایت یک دولت تصمیم به جبران آن گرفت که مردم از آن استقبال کردند. افزایش تولید باید در جهت خودکفایی اقتصادی و جهاد اقتصادی مورد استفاده قرار گیر د نه اینکه بهانه‌ای برای افزایش مصرف گرایی شود.
در دوران دفاع مقدس شاهد بودیم که روحیه مردم بی‌تکلفی بود و در بسیاری از موارد قناعت به عنوان یک ارزش محسوب می‌شد اما در حال حاضر این ارزش جای خود را به تجمل گرایی داده است . این ارزش ها نه تنها در بین مردم بلکه رزمندگان دیروز نیز مشاهده نمی‌شود چرا این اتفاق رخ داد؟
امام در بحبوحه پذیرش قطعنامه 598 بار‌ها این نکته را مورد تاکید قرار دادند که مبارزه ما مبارزه فقر و غنا است... مبارزه اسلام ناب با اسلام آمریکایی است.... اسلام ناب با اسلام سرمایه داری است.... متاسفانه بعد از پذیرش قطعنامه همه چیز یادمان رفت. این نگاه غفلت زده ما را دچار آسیب کرد. بعد از پذیرش قطعنامه ما به این سمت رفتیم که تعریف‌های روتین اقتصادی را مبنا قرار بدهیم در چنین اقتصادی سودو افزایش مصرف مبنا قرار گرفت . مردم به خرید بیشتر تشویق شدند. این مبنا در حالی به عنوان استراتژی مورد تاکید قرار گرفت که کشور به تازگی از جنگ تحمیلی هشت ساله و دوران استبدادی گذشته رهایی یافته بود می‌بایست این اصل مبنا قرار می‌گرفت که در برابر ایثارگری جوانان در جنگ ما باید تلاش کنیم تا جامعه به توسعه برسد برای تحقق این هدف، نسل حاضر باید چند شیفته کار کرده و کمتر مصرف کند و درآمد ناشی از تولید را در جهت توسعه به کار بگیرد. این شیوه که همانا اقتصاد مقاومتی است به کنار گذاشته شد و رویه‌ای دنبال شد که همانا افزایش تولید و افزایش مصرف بود. این‌خطای استراتژیک در مدت زمانی طولانی در کشور حاکم بودهمچنانکه رئیس دولت در خطبه های نمازجمعه توهین کرد و تصریح کرد که دوران این حرف ها گذشته است. مدیریت کشور به سمتی رفت که قدرت خرید مردم افزایش یابد و برای این کار حد یقفی هم تعریف نشد. البته مقام معظم رهبری تصمیم گرفتند که در این سیاست تغییری حاصل شود که امید است به زودی در جامعه آثار و برکات آن رویت شود هرچند تحقق جهاد اقتصادی نیازمند عزم و اراده ملی است.
فقط دولت‌ها و سیاست‌های دولت‌ها در فراموشی ارزش‌ها مقصر بودند؟ به نظر می رسد که در این زمینه تقصیری را متوجه خود افراد نمی کنید؟
نه شما توجه داشته باشید که این فرد در بطن این جامعه زندگی می‌کند و به هرحال باید خود را با شرایط موجود سازگار کند. به طور مثال اگر رزمنده دیروز بخواهد ماشین خریداری نکند و از سیستم حمل و نقل عمومی بهره بگیرد عملا نمی‌تواند در برابر این شرایط مقاومت کند. اگر قرار شود که کسی با این تفکر زندگی کند زندگی‌اش فلج می‌شود باید حداقل‌های موجود زندگی در این شرایط را پذیرفت. این فرد برای حضور اجتماعی باید به این شرایط تن بدهد وگرنه منزوی می‌شود. تن دادن به این شرایط به این معنا نیست که ما در گذشته دچار اشتباه شدیم.
چطور می‌توان این ارزش‌ها را زنده نگهداشت؟
جامعه در طول این مدت بعد از پایان جنگ، سه‌شکل از مدیریت را تجربه کرده است. بعد از سر خوردگی از جریان‌های واگرای بدون توجه به ارزش‌ها و آرمان‌ها، به نهادینه شدن مجدد ارزش‌ها واکنش داد و خوشحال شد که ارزش‌ها مجددا بازنمایی شده و تلاش برای محرومیت زدایی در دستور کار قرار گرفته است. در همه مقاطع تاریخی از جمله اصلاحات، سازندگی و عدالت محوری برخی بدون در نظر گرفتن مطامع و برخی با در نظر گرفتن مطامع خود سعی کردند تا واژگانی همچون عدالت، سازندگی و توسعه سیاسی را تعریف کنند. همین موجب شد تا آسیب‌هایی به وجود بیاید اما به صرف وجود این آسیب‌ها نمی‌توان اصل این ارزش‌ها را نادیده گرفت و به طور مثال گفت که ساده زیستی و.... تزویر است چنین قضاوتی بی‌انصافی است. این شعار‌ها باید بار دیگر بازخوانی شده و مبنای تصمیم گیری قرار بگیرد و د نهایت جریان ها عملکرد خود را بازنگری کنند.
سخن آخر
جهت انقلاب ما با وجود گذشت سه و چهار سال همچنان همان جهت است. انقلاب ما علیرغم همه مشکلات و نارسایی‌ها همچنان بر ارزشهای خود تاکید می‌کند. مهم‌ترین شاهد این مدعا بغض و کینه‌ای است که علیه همه نظام ما در جهان وجود دارد. امام (ره) نیز بار‌ها در سخنان خود تاکید کردند که اگر غرب در مورد شما احساس رضایت کرد قطعا شما مشکلی دارید. اما شما شاهد هستید که بغض و کینه آن‌ها مرتب نسبت به انقلاب ما افزایش یافته است این شاخص‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر انقلاب بر مدار درستی حرکت می‌کند و همچنان جهت خود را حفظ کرده است.
/27214
نظر شما