بهنوش خرم‌روز: انسان‌ها معمولا برای استفاده دقیق‌تر از حس لامسه خود، از سر انگشتان دست‌ها استفاده می‌کنند، چون در لمس، دقیق و حساسند. اما موجوداتی وجود دارند که پوستی حساس‌تر از سر انگشت دست انسان دارند، آن هم موجوداتی که شاید حساس بودنشان اصلا باورپذیر نباشد: تمساح‌ها!
به گزارش دیسکاوری، محققین به این نتیجه رسیده‌اند که آرواره تمساح‌ها از طریق برجستگی‌های رنگدانه‌دار موجود روی بدنشان، نسبت به فشار و لرزش، حساس‌تر از سر انگشت دست انسان است. در واقع حس لامسه این موجودات در دنیای حیوانات، از برترین‌ها و دقیق‌ترین‌ها به حساب می‌آید.
شاید بسیاری تصور کنند کاربرد بافت دانه‌دار دارای برجستگی بدن این موجودات، استتار آن‌ها در طبیعت باشد، اما مطالعه جدید محققین نشان می‌دهد که کاربری آن‌ها، خیلی پیچیده‌تر است و این برجستگی‌های رنگدانه‌دار، به خصوص در ناحیه صورت آن‌ها، حس لامسه‌ای بسیار قوی دارد.
دونکن لایچ، دانشجوی دانشگاه وندربیلت است که مطالعه خود در این زمینه را تحت نظارت کن کاتانیا، استاد علوم زیست‌شناختی این دانشگاه، انجام داده است. وی در این‌باره می‌گوید: «ما اصلا انتظار نداشتیم که این دانه‌های سطح بدن تمساح‌ها، تا این حد حساس باشند، چرا که این موجودات در واقع به نوعی زره‌پوش به حساب می‌آیند.»
نام تخصصی این برجستگی‌های سطحی، اندامک‌های حسی اینتگومنتری یا به اختصار آی.اس.او است. دانشمندان سال‌ها است بر این باورند که این اندامک‌ها، عملکردهای متنوعی دارند، از ترشح روغن گرفته تا تشخیص میدان‌های الکتریکی. در سال 2002/1381، مطالعه‌ای نشان داد که این برجستگی‌ها، می‌توانند امواج آب را تشخیص بدهند. همین مطالعه به پژوهش اخیر منجر شد. 
کاتانیا در مورد مطالعه قبلی می‌گوید: «نتیجه جالب آن‌ها، الهام‌بخش ما برای بررسی بیشتر بود. به دلائل متعدد، از جمله نحوه توزیع این دانه‌ها روی بدن تمساح‌ها، ما فکر کردیم که عملکرد آی.اس.او‌ها باید فراتر از تشخیص امواج آب باشد.»
بعد از رد کردن دسته‌ای از عملکردها، محققین به این نتیجه رسیدند که این اندامک‌های حسی، حاوی مکانورسپتور یا گیرنده‌های فشار و لرزش هستند، یعنی عصب‌هایی که به فشار و لرزش، واکنش نشان می‌دهند. برخی از این گیرنده‌ها، به طور خاص به طیف لرزش 20-35 هرتز حساس هستند، طیفی که دقیقا برای تشخیص موج‌های ظریف آب مناسب است. برخی دیگر، به میزانی از فشار پاسخ می‌دهند که برای این که انسان بتواند تشخیصشان بدهد، خیلی ضعیف هستند.
این یافته توضیح می‌دهد که تمساح‌ها، چه‌طور این‌قدر سریع، شکار خود را پیدا می‌کنند و آرواره‌های قوی و دندان‌های بزرگ و تیز خود را مستقیما و در جهت کاملا درست، در بدن شکار بیچاره فرو می‌برند.
بیشترین میزان این اندامک‌های حسی در دهان تمساح، نزدیک به دندان‌ها قرار گرفته‌اند. تمساح‌ها از دندان‌های خود برای کارهای زیادی استفاده می‌کنند. برای مثال، تمساح‌های ماده، وقتی که زمان بیرون آمدن بچه تمساح‌ها از تخم می‌رسد، با استفاده از دندان‌های خود، با ظرافت تخم‌ها را می‌شکنند. آن‌ها همچنین بچه تمساح‌های تازه از تخم بیرون آمده را بین آرواره‌هایشان حمل می‌کنند، همان آرواره‌هایی که می‌توانند با قدرتی باورنکردنی روی بدن شکار نگون بخت فشار بیاورند.
در واقع این حساسیت بالای آرواره‌ها است که اجازه می‌دهد این همه عملکردهای مختلف و متنوع داشته باشند. همچنین، این گیرنده‌ها، ظاهر خاصی هم به پوشش بدن این موجودات می‌دهند. اما متاسفانه، این ظاهر ویژه، به مذاق انسان‌ها هم خوش آمده و برخی، برای ساخت کیف‌های دستی، کفش و مانند آن، جان این موجودات را می‌گیرند.
53272
نظر شما