دبیر علمی جایزه جلال: طبق قانون عمل کردیم/ کتاب آقای سرشار امتیاز لازم را نیاورد / استعفاء نمی‌دهم

زینب‌ کاظم‌خواه: بعد از حاشیه‌های فراوانی که امسال جایزه ادبی جلال آل‌احمد درگیر آن بود، مجید حمیدزاده دبیر جایزه جلال بالاخره برای پاسخ به انتقادات نشست خبری با اهالی رسانه گذاشت تا درباره اتفاقاتی که بعد از برگزاری جایزه افتاده،  توضیحاتی را ارایه دهد.

جایزه جلال بر اساس سه رکن هیات امنا، هیات علمی و دبیرخانه بنا شده‌ است که رییس هیات امنای آن  وزیر ارشاد است و معاونت فرهنگی دبیر این هیات است. اعضای هیات علمی جایزه نیز نه نفر هستند که توسط دبیر هیات امنا به این هیات پیشنهاد و بعد از تصویب با حکم وزیر مشغول به کار می‌شوند.

بر اساس گفته‌های مجید حمیدزاده، هیات علمی گروه‌های داوری را در بخش‌های داستان، نقد ادبی، مستندنگاری و تاریخ‌نگاری انتخاب می‌کنند و شیوه داوری به این شکل است که ابتدا سه نفر از اعضاء آثار را بررسی و با دو رای مثبت اثری به مرحله دوم می‌رود، در این مرحله چهار نفر آثار را بررسی و اگر اثر بالای 90 امتیاز کسب کند معرفی و به هیات علمی می‌رود و در نهایت روند داوری در جلسه هایت علمی گزارش و بعد از تصویب اعضای هیات علمی نتایج اعلام می‌شود.

این مرحله جایی‌است که محل مناقشات فراوانی شده است، حمیدزاده در پاسخ به سوال خبرآنلاین درباره این موضوع که اگر رای داوران اعتبار دارد، در این میان هیات علمی چه چرا رای آن‌ها را تغییر می‌دهد و اگر اعتبار ندارد، چرا داوران انتخاب و آثار را بررسی می‌کنند؟ گفت:«این رویه پنج دوره قبلی جایزه است که هیات علمی رای داوران را بررسی و در نهایت نتیجه را اعلام می‌کنند. در دوره چهارم سابقه داشت که داوران در بخش نقد ادبی دو اثر برگزیده اعلام کرده بودند که هیات علمی اعلام کرد تنها یک اثر اعلام شود. اگر قرار بود بر اساس نظر داوران کار کنیم که باید دو اثر برگزیده اعلام می‌شد.»

او تاکید کرد که در جایزه‌های ارشاد هیات علمی حرف اول و آخر را می‌زند و گاهی اتفاق افتاده که داوران اثری را شایسته تقدیر بدانند، اما هیات علمی آن اثر را برگزیده بداند و یا برعکس.

دبیر جایزه جلال بار دیگر اعلام کرد که هیات داوران را هیات علمی انتخاب می‌کنند و اگر قرار بود که بر مبنای نظر داوران نتیجه اعلام شود نظرات آن‌ها را جمع و تفریق و نتیجه را اعلام می‌کردیم؛ اما این رویه اختراع ما نیست؛ در تمامی دوره‌ها بر اساس رویه و اساسنامه جایزه عمل شده است.

ماجرای حاشیه‌های جایزه جلال از وقتی شروع شد که سه تن از داوران بخش مستند و تاریخ‌نگاری بیانیه‌ای صادر کرده و اعلام کردند که این جایزه به رای آن‌ها در مورد برگزیده بودن کتاب «شرح اسم» توجهی نشان نداده است و همچنین به این موضوع اعتراض داشتند که کتاب «نورالدین پسر ایران» جایزه‌اش نباید میان راوی و نگارنده تقسیم می‌شد؛ از این رو حق نگارنده اثر خانم سپهری خورده شده است؛ اما حمیدزاده در این باره دوباره به اساسنامه جایزه استناد می‌کند و اشاره دارد: «اساسنامه جایزه در سایت جایزه هست و معمولا در جلسات پایانی داوری که شرکت می‌کنیم، در همان‌جا اعلام می‌کنیم که رای نهایی را هیات علمی می‌دهد. در گروه مستند نگاری هم اشاره کردم که مطالب شما را به جلسه هیات علمی اعلام می‌کنیم و اختصاصا هم در مورد کتاب «شرح اسم» اعلام کردیم که نظر نهایی را بعد از تصمیم هیات علمی اعلام خواهیم کرد. اما درباره تقسیم جایزه این موضوع هم مسبوق به سابقه است، و بر اساس گزارش به جایزه در مورد این آثاری که راوی و نگارنده هستند جایزه تقسیم می‌شود. البته در مورد این اثر بحث شد و هیات علمی اعلام کرده که جایزه بین راوی و نگارنده تقسیم شود، بنابراین ما بر خلاف رویه کاری انجام نداده‌ایم، آن موقع درباره کتاب «دا» هم همین کار را کردیم، الان هم در مورد «نورالدین پسر ایران» این کار را کرده‌ایم چگونه است که آن زمان این کار مشکلی نداشت، حالا دارد؟»

او همچنین توضیح داد:«در جلسه هیات علمی در مورد کتاب «نورالدین پسر ایران» بحث شد که اگر جایزه تقسیم شود به هر کدام نگارنده و راوی6 و نیم  سکه خواهد رسید اما تصویب شد که به هرکدام (نویسنده و راوی) 12 و نیم سکه داده شود. معاونت فرهنگی هم این موضوع را پذیرفت. این موضوع می‌تواند برای آن عده‌ای که می‌گفتند، اگر پول نداشتید جایزه را برگزار نمی‌کردید؟ می تواند قابل توجه باشد. چون اگر بحث مالی بود که معاونت فرهنگی قبول نمی‌کرد جایزه بیشتری بدهد.»

محمدرضا سرشار یکی از اعضای هیات علمی جایزه جلال است که بعد از برگزاری جایزه یادداشتی منتشر کرد و گفت که نتایج این جایزه باید ابطال شود؛ چرا که در جلسه نهایی هیات علمی از نه عضو تنها چهار عضو حضور داشته‌اند، اما مجید حمیدزاده این موضوع را تکذیب می‌کند و دوباره به آیین‌نامه و اساسنامه جایزه اشاره دارد که در جایی از آن ذکر نشده که چند نفر از اعضا باید حضور داشته باشند تا جلسه رسمیت یابد.

او البته می‌گوید که این موضوع را به عنوان پیشنهاد در جلسات جایزه مطرح خواهد کرد تا تصویب شود که در جلسات هیات علمی چند نفر حضور داشته باشند تا جلسه اعتبار بیابد.

از سوی دیگر دبیر جایزه جلال، درباره اعتراض سرشار به جایزه جلال توضیح داد: «آقای سرشار در این دوره از جایزه کتاب داشتند، بعد از تشکیل جلسات هیات علمی اعضای داوری مشخص شدند و به من تذکر دادند که آقای سرشار دارای کتاب هستند، من هم به ایشان گفتم که اگر کسی که جزو هیات علمی و یا داوری است، کتاب داشته باشد یا باید کتاب‌اش را از گردونه داوری خارج کند یا خودش خارج شود، ایشان گفتند که در اساسنامه چنین چیزی نیست و من گفتم اما این جزو رویه است. ایشان گفتند مطلب معقول است ولی در آیین‌نامه نیست. به هر حال ما گفتیم که یا باید خودتان یا کتاب‌تان خارج شوید که ایشان پاسخی نداند و گفتند که خود را مجاز می‌دانم که در این باره بنویسم و حرف بزنم. آقای سرشار حتی در دو جلسه داوری ما هم حضور داشتند. کتاب آقای سرشار هم در داوری‌ها بالای 77 امتیاز نیاورد.»

سوال یکی دیگر از خبرنگاران هم مربوط به محمدرضا سرشار بود که پرسیده شد، وقتی ایشان جایزه فصل را می‌گیرند، روند داوری اشکالی ندارد، اما وقتی جایزه جلال را نمی‌گیرند شروع به یادداشت نوشتن و اعتراض می‌کنند که حمیدزاده خواهش کرد از این ماجراها انگیزه‌خوانی نشود و متذکر شد گاهی برای عده‌ای ابهاماتی هست که مانعی هم ندارد.

او پذیرفت که ممکن است که در کار آن‌ها هم ایراد وجود داشته باشد، ولی آن‌ها طبق رویه، آیین‌نامه و اساسنامه جایزه عمل می‌کنند.

او همچنین درباره پس دادن جایزه هدایت الله بهبودی گفت که تا این لحظه چیزی تحویل دبیرخانه نشده است.

کامران پارسی‌نژاد یکی از اعضای داوری بخش مستند و تاریخ‌نگاری هم در یادداشت تازه‌ای که منتشر کرده درباره کتاب «شرح اسم» ، این کتابه به گفته مسئولان ارشاد دودی در چشم آن‌هاست.  حمیدزاده این موضوع را تکذیب و تاکید کرد: « ما هیچ تعبیری در مورد هیچ کتابی به کار نمی‌بریم. در جلسه‌ای که آقای پارسی‌نژاد به آن اشاره دارند، در یاد ندارم که ایشان حرف زیادی زده باشند، بیشتر آقای رحیمی و خانم حسینی صحبت کردند و نکته‌ای که من گفتم این بود که در مورد کتاب «شرح اسم» داوری با دقت بیشتری صورت گیرد چون کتاب در مورد زندگی رهبر معظم انقلاب است.»

حمیدزاده در پاسخ به هر سوالی که خبرنگاران از او پرسیدند، به آیین‌نامه و اساسنامه جایزه جلال اشاره و تاکید داشت که برای درست یا اشتباه بودن کاری باید ملاک داشته باشیم و نمی‌توان بی‌جهت گفت که کاری اشتباه است و در این‌جا هم  ملاک درست و یا غلط بودن تصمیمات، آیین‌نامه، اساسنامه و رویه است که ما هم  یا بر اساس آن‌ها عمل می‌کنیم.

یکی از سوالات دیگر خبرنگاران این بود که با توجه به حاشیه‌های پیش آمده برای این جایزه، آیا قصد استعفا ندارد؟ گفت که چنین قصدی نداشته و ندارد و متذکر شد: «اگر استعفا دهم شما خبرش را کار می‌کنید من که از آسمان نیامده‌ام، انتخابی صورت گرفته من هم تصمیمی برای استعفا ندارم. گاهی کسی تخلف می‌کنند و عوض‌اش می‌کنند گاهی هم به خاطر تزریق خون جدید به مجموعه، فردی را عوض می‌کنند.»