چرا اسد همچنان خود را پیروز می داند؟

وزارت خارجه آمریکا در واکنش به اظهارات رئیس جمهور بشار اسد که پایان طغیانگری ها را خواسته بود گفت که رهبر سوریه از واقعیت دور افتاده است. اما این چیزی است که به همان اندازه و حتی با توجیهات بهتری می تواند برای آمریکا و سایر دشمنان غربی و عربی بشار اسد نیز درست باشد. بعد از دوسال درگیری خونین، حقیقت این است که بشار اسد همچنان در قدرت است، هیچ نشانه ای از پذیرش درخواست ها برای کنار گیری از قدرت دیده نمی شود و شکست خوردن او نیز بعید به نظر می رسد. حقیقت رو به ظهور این است که اسد ممکن است بر دشمنان خود فائق آمده وداعیه دار پیروزی در جنگ داخلی سوریه شود.
آنچه تا کنون باعث بقای او در قدرت شده به توانایی های شخصی یا نظامی و یا پشتیبانی های داخلی یا خارجی از او مربوط نمی شود، بلکه بخش بزرگی از موفقیت او  به هنرش در جا انداختن این حقیقت برای مداخله جویان غربی باز می گردد مبنی بر آنکه جانشین او در سوریه هر که باشد از اسد بهتر که نیست، هیچ بسیار بدتر خواهد بود. با چنین رویکردی وقتی مطالب تحلیلگران آمریکایی از جمله دیوید ایگناتیوس در واشنگتن پست را درباره فرایند گفتگوها و آشتی ملی می خوانیم درمی یابیم که جنگ مغلوبه شده است.
فرایند مطالعه مجدد ژئوپولیتیکی، تدریجی اما بسیار موثر بوده است. یکی از جنبه های قدرتمند آن به پررنگ کردن نقش بنیادگرایان اسلامی در داخل سوریه بوده است که اسد مرتبا آنها را با عنوان تروریست های خارجی که ملت سوریه را تهدید می کنند معرفی می کند. این عمل ترسناک جهادی ریشه در یک ویدیویی منتشر شده از ایمن الظواهری در فوریه سال گذشته دارد که از همه مسلمانان باتقوی سنی که در لبنان، اردن، ترکیه و عراق زندگی می کنند خواسته بود تا به سرنگونی و نابودی رژیم اسد کمک کنند.
توبیاس فیکین یک تحلیلگر استرالیایی در این باره می گوید : از آن به بعد پیام به صورت وسیعی گسترش یافت و تب پیوستن به جهادگران در سوریه علیه رژیم شیعه آن در بین جوانان سنی سراسر جهان شایع شد. شمار داوطلبانی که از کشورهای مختلف از جمله اندونزی و حتی شین جیانگ چین خواهان اعزام به سوریه بودند افزایش یافت. این افراد همگی در گروه های مختلف نظامی فعال در سوریه از جمله ارتش ازاد سوریه، لواء الاسلام، کتیبه الانصار، احرار الشام و جبهه النصره که ارتباط نزدیکی با القاعده دارند پخش شدند.
غرب به تدریج شروع به فهمیدن کرد که سوریه، مصر و لیبی دیگری نخواهد بود که انقلاب هایشان نتایجی روشن در بر داشت و برعکس ممکن است تبدیل به کشور بی دولتی شود که محل رشد و گسترش القاعهده و تندروهای اسلامی است. این نگرش و درک این واقعیت بر نوع نگاه و طرز فکر غربی ها از جمله آمریکا بر مسائل سوریه تاثیر زیادی گذاشت. این ترس با گزارش های زیادی که حتی در اسرائیل و آمریکا نیز مورد تایید قرار گرفت همراه شد و آن اینکه سلاح های شیمیایی سوریه بدون شک بعد از اسد به دست جهادگران خواهد افتاد. باراک اوباما یک بار به اسد هشدار داد که از این سلاح ها برعلیه مخالفان خود استفاده نکند اما ترس بزرگتر این بود که مبادا یک روزی از این سلاح ها علیه اهداف غربی ها استفاده شود.

اگرچه لفاظی های غرب نسبت به سوریه شدت یافته است اما رفتارآنها نسبت به این کشور در چند ماه گذشته بوضوح محتاطانه بوده است. مطالبات سیاسی، خصوصا اینکه اسد باید بدون هرگونه پیش شرط و بدون قید و شطر کناره گیری کند دیگر به چشم نمی خورد تا اندازه زیادی نرم شده است. موضع غربی ها به رهبری فرانسه این است که یک قدم از تغییر رژیم کوتاه نمی آیند اما در عمل زمانیکه صحبت از آنچه برای این کار مانند اقدام نظامی یا ارائه کمک لجستیک به شورشیان مسلح به میان می آید همه چیز به پایان می رسد و نتیجه اینکه مخالفان مسلح بازنده خواهند بود. با وجود راه اندازی مجدد نیروهای اپوزیسیون زیر چتر ائتلاف ملی سوریه، تامین سلاح و کمک های مالی برای آنها تقریبا تعطیل شده است. حتی به نظر می رسد کشورهای سنی خلیج فارس نیز با فکر کردن درباره سوریه بعد از اسد دچار تردید شده اند.
تصمیم اسرائیل برای ساخت دیوار دفاعی در جولان و به کارگیری موشک های پاترویت توسط ترکیه در امتداد مرزهایش، تغییر واقعیت را نشان می دهد. الان دیگر هدف آزادسازی سوریه نیست بلکه هدف منزوی و قرنطینه کردن سوریه برای جلوگیری از سرایت آنچه در این کشور می گذرد به اطراف است.
این حقیقت است که آمریکا و انگلیس ماموریت دوم صلح سازمان ملل توسط اخضر ابراهیمی را به بیراهه می برند، این حقیقت است که هیچ فشاری بر ولادیمیر پوتین برای دست برداشتن از حمایت اسد وجود ندارد، این حقیقت است که مداخله نظامی در سوریه رسما کنار گذاشته شده و همه این ها یک پیام روشن را در بر دارد که غرب در ساقط کردن اسد جدی نیست و البته این پیام به گوش اسد نیز رسیده است.
جاشوآ لندیس کارشاسان مسائل سوریه از دانشگاه اوکلاهما می گوید وزارت خارجه آمریکا هرچه می خواهد بگوید اما واقعیت این است که اسد همچنان در قدرت است. لندیس می گوید:
در صورت نبود مداخله خارجی قابل توجه، اسد همچنان تا سال 2014 در قدرت باقی خواهد ماند. در شرایط حاضر هیچ عامل قابل توجهی که او را مجبور به کنار رفتن از قدرت کند وجود ندارد. او همه شهرهای بزرگ را با لایه های امنیتی محصور کرده است اجازه می دهد برخی مناطق فقیر و حاشیه ایی به دست شورشیان بیفتد بعد با استفاده از نیروی هوایی و توپخانه ای خود به کلی این مناطق را ویران می کند. تقریبا دوسال از آغاز نا آرامی ها گذشته و برغم تحرکات اخیر شورشیان آنها موفق نشده اند کنترل حتی یک شهر یا شهرک مهم را در اختیار بگیرند. برغم پیشبینی های قاطعی که از سوی شورشیان و حامیان آنها صورت می گیرد امروز حتی یک نفر از داخل اپوزیسیون نمی تواند تشریح کند که آنها قرار است چگونه پیروز شودند. رژیم بشار اسد همچنان یکپارچه است و همه سلاح های سنگین را در اختیار دارد. بسیاری از شورشیان هنوز به این امید می جنگند که آمریکا مداخله می کند تا موازنه به نفع آنها تغییر کند.
اما برغم همه عر و تیز کردن ها در واشنگتن و لندن، هرگونه مداخله نظامی جدی غیر محتمل است. وقت آن است که امثال اوباما و ویلیام هیگ این واقعیت را بپذیرند و با آن چه که هست کنار بیایند نه با آنچه که ممکن بود باشد.

منبع: گاردین

ترجمه: رضا مهربانی

49261