کمتر ناظر سیاسی فکرش را می‌کرد که اعراب بعد از شکایتی که اواسط تابستان از تهران کرده و حتی رونوشتی از آن را تسلیم سازمان ملل کردند، وقتی سفیرانشان راهی ایران می‌شوند، در دیدار با مقامات کشورمان، نه تنها اشاره‌ای به موضوع مورد مناقشه نمی‌کنند بلکه سکوت کامل در این باره اختیار کرده و جالب‌تر آنکه وقتی پشت تریبون جهت انجام کنفرانس مطبوعاتی مشترک قرار می‌گیرند، حتی خبرنگاران حاضر هم، سوالی در خصوص آنچه که مورد ادعای اعراب است، نمی‌پرسند.
مالکیت اعراب بر جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج فارس، ادعای واهی است که سران عرب، از دهه نور آن را مطرح کردند و اماراتی‌ها با تحریک برخی از کشورهای عربی و غربی دست به یک سری ادعاها زده و این جزایر را اشغالی خوانده و خواستار بازگرداندن آن به امارات توسط ایران شدند. اگرچه سال‌ها پس از این ماجرا وقتی سران اماراتی دیدند ایران توجهی به این بیانات ندارد اقدام دیگری را شروع کردند و آن هم عبارت بود از درخواست برای ارائه رسیدگی به موضوع ادعای امارات در دادگاه بین‌المللی لاهه که البته این امر هم با مخالفت صریح ایران مواجه شد.
مالکیت جزایر سه‌گانه مسأله‌ای است که بنابر اسناد قرن‌ها سرزمین مادری ما ایران بوده است و تهران با در نظر گرفتن این که هیچ لزومی ندارد تا برای سرزمینی که تحت مالکیت خودش قرار دارد به دادگاه برود، تاکنون در برابر ادعای امارات واکنش نشان داده و در عین حال روابطش با کشورهای همسایه واقع در جنوب خلیج فارس را در سطح خوبی به لحاظ اقتصادی ادامه داده است. با وجود این عرب‌ها طی سه سال گذشته و با روی کار آمدن دولت نهم، با سوءاستفاده از فضای به وجود آمده ادعاهای قبلی را مطرح و پیگیری کردند، به گونه که توانست مقامات روسیه و عراق را با خواسته واهی خود، همراه سازد و عربستان نیز ایران را اشغالگر بخواند از سوی دیگر در حضور محمود احمدی‌نژاد نیز، وقتی که برای اولین‌بار به عنوان اولین رئیس جمهوری ایران راهی کشورهای حوزه خلیج فارس می‌شود و در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس شرکت می‌کند، قطعنامه‌ای قرائت می‌شود که در آن ادامه مالکیت ایران بر سه جزیره تنب‌کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی را محکوم میکنند. هم‌چنین با اعلام افتتاح دو دفتر دریایی در جزیره ابوموسی توسط ایران که مرداد‌ماه گذشته صورت گرفت، تنش موجود را به اوج رسانده و از اقدام تهران به سازمان مللل شکایت میکنند. در این وضعیت به نظر می‌رسید موضوعی که تا این حد برای اعراب مهم است، درپی سفر دو سفیر آنان به ایران مطرح شود اما این‌گونه نشد و نه عبدالرحمن العطیه دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس و نه شیخ‌عبدالله بن‌زاید آل‌نهیان، هیچ یک حرفی در این رابطه به میان نمی‌آورند و به عبارتی سکوت کامل اختیار میکنند. حال این سئوال پیش می‌آید که از چه روی چنین کرده و میان مقامات مذکور و مسئولان ارشد دستگاه دیپلماسی ایران در خصوص مسأله چالش‌ساز جزایر سه‌گانه ایرانی صحبتی نمی‌شود تااز فرصت به وجود آمده جهت رفع تنش و سوءتفاهم بهره‌ای ببرند. یافتن جواب این سئوال وقتی اهمیت بیشتری می‌یابد که به یاد بیاوریم مقامات کشورمان ضمن رد ادعای اعراب، خواهان صحبت و گفت‌وگو جهت حل و فصل این موضوع شده‌اند.
از سوی دیگر در مذاکرات برگزار شده میان العطیه و شیخ عبدالله با مقامات ایران سند تفاهم همکاری‌های امنیتی و اقتصادی امضاء می‌شود و در گامی فراتر احمدی‌نژاد پیشنهاد تأسیس کنسرسیوم مشترک در منطقه را ارائه می‌دهد و البته العطیه دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس نیز تصریح می‌کند که این پیشنهاد در حال بررسی است و بدین‌تریب اگر نگوییم واکنش مثبت اما می‌توان چنین تعبیر کرد که واکنشی منفی هم نشان نداد. این سخن همان العطیه‌ای است که چند ماه قبل خاطرنشان کرده بود تا مسأله جزایر سه‌گانه حل نشود، با هرگونه همکاری اقتصادی با ایران مخالف است. اما اینک دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس بدون آنکه ادعایشان حل یا پیش شرطش محقق شده باشد، نه تنها قرارداد اقتصادی بلکه قرارداد امنیتی هم امضا می‌کند و درباره ایجاد بازار مشترک سوخت اتمی به مذاکره با ایرانیان می‌نشیند؛ برای پاسخ به این پرسش عوامل مختلفی را باید مدنظر قرار داد تا از این رهگذر به نتایج موردنظر و معقول رسید.
اولین تعبیری که از سکوت اعراب سفر کرده در مدت حضورشان در ایران می‌توان داشت آن است که آنان از مسأله جزایر سه گانه کوتاه آمده‌اند؛ البته این ساده‌لوحانه‌ترین باوری است که می‌توان انتخاب کرد. چرا که اظهارات و رفتار سران عرب در ماه‌های گذشته نشان داده این ادعای واهی نه تنها برای آنان تمام نشده بلکه خود را محق‌تر از همیشه می‌بینند و اگر تهران این مسأله را سوءتفاهم و قابل رفع می‌داند برای آنها فراتر از سوءتفاهم است.
رویکرد دیگری که می‌توان جستجو کرد آن است که آنها در شرایطی راهی ایران شدند که در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوی آمریکا قرار داشتیم و نتایج آن هنوز مشخص نشده بود. سیاست خارجی ایالات متحده اگرچه موضوعی ثابت و مشخص است اما راهبردش بسته به آن که رئیس جمهور دموکرات ساکن کاخ سفید شود یا جمهوری‌خواه، متفاوت بوده در تحولات فرامرزی آمریکا تأثیرگذار است. به عبارتی همه و از جمله اعراب منتظر بودند تا نتایج انتخابات نوامبر معلوم شده و بعد رفتار دیپلماتیک خود را براساس آن تعریف کنند.
در کنار این موضوع، مسأله دیگری هم قابل تأمل است و آن بحران اقتصادی است که از آمریکا نشأت گرفته و سراسر جهان را به شدت مشتنج کرده است. توجه به این موارد، اعراب را واداشته تا تحرکاتی را آغاز کرده و به جای بحث درباره جزایر سه‌گانه، درباره مباحث مهم‌تری نظیر برقراری روابط آزاد تجاری با ایران و شروع همکاری‌های امنیتی با تهران به گفت‌وگو بپردازند.
اما جدای از این تحلیل‌ها، کارشناسان سیاسی، نگاه متفاوت دیگری هم به این قضیه دارند. به عقیده آنها سکوت العطیله و شیخ‌عبدالله آل‌نهیان در دیدار با طرف مورد مناقشه‌شان از آن روی رخ داد که دیگر تهران را در جایگاهی نمی‌دانند که بخواهند به خواسته‌شان وقعی بگذارد به عبارتی این سکوت نشانی از حادتر شدن مسأله با خود به همراه دارد و علامت خوبی نیست. لذا چون امیدی به حل شدن جزایر از طریق گفت‌وگو با ایران ندارند، تصمیم گرفته‌اند آن را به طریق دیگری پیگیری کنند.
تعبیر «سکوت اعراب» به تشدید «بحران» یا «سوءتفاهم» می‌تواند بیانگر آن هم باشد که به باور اعراب، آینده فرصت‌های بهتری را در اختیارشان قرار خواهد گذاشت تا موضوع مورد ادعایشان را پیگیری کنند. به نظر می‌رسد آنها سخت در انتظار آنند که فشارهای بیشتری علیه ایران به خاطر فعالیت‌های هسته‌ای‌اش از سوی غرب وارد شود. به عقیده آنها نتیجه افزایش فشار از طریق تحریم‌های بیشتر منجر به آن خواهد شد که تهران جایگاه متزلزلی در منطقه پیدا کند. بنابراین اعراب منتظرند تا چنین اتفاقی بیفتد و از این طریق شروع به امتیازگیری کنند و چانه‌زنی‌های اصلی‌شان را آن موقع از طریق نهادهای مربوطه انجام دهند. البته اگر چنین امری علت واقعی سکوت اعراب در سفر مذکور باشد، آنها در واقع یک چیز را فراموش کرده‌اند و آن این که ایرانیان در هر موقعیتی که قرار بگیرند از آنچه که نخواهند گذشت خاک کشورشان خواهد بود حتی به اندازه یک وجب.
با این اوصاف دستگاه دیپلماسی کشورمان نباید اندکی درباره تداوم ادعای کذب اماراتی‌ها تردید داشته باشد و ادعای آنان مبنی بر مالکیت اعراب بر جزایر سه‌گانه را فراتر از سوءتفاهم در نظر بگیرد و متناسب با آن، راهبردی اساسی برای حل یک ادعا بیابد.
نظر شما