بهبودی: درتولید آثار مکتوب جنگ از ژاپن جلوتریم / آن‌ها نمی‌خواهند از واقعه هیروشیما انتقام بگیرند

این نویسنده و پژوهشگر تاریح انقلاب با اشاره به سفر اخیر خود به هیروشیما در سالروز انفجار بمب اتمی، به پایگاه خبری حوزه هنری گفته: «ماهیت جنگی که ژاپن با آن درگیر شد با ماهیت جنگی که به ما تحمیل شد متفاوت است. ژاپن در جنگ جهانی دوم مدافع نبود اما ما در جنگ 8 ساله مدافع بودیم. جنگی که به ما تحمیل شد و در برابر آن از عقیده و خاکمان دفاع کردیم، اینک جزو حیثیت ملی ما ایرانیان است.»

بوی پشیمانی از جنگ در موزه های زاپن به مشام می رسد
وی خاطرنشان کرد: در نگهداشت یادمان‌ها و خاطرات و آن چیزی که از این حادثه تلخ بر دو کشور ژاپن و ایران گذشته است می‌توان مشترکاتی را بین دو کشور پیدا کرد. وقتی از برخی موزه‌های ژاپن دیدار می‌کنید می‌بینید که بوی پشیمانی از جنگ در این موزه‌ها به مشام می‌رسد. وقتی ما از موزه گازهای جنگی در جزیره اکونوجیما دیدن کردیم متوجه شدیم که این موزه در واقع نوعی بیان پشیمانی ژاپنی ها از عملکرد شان در جنگ جهانی دوم است.

مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری که یکی از اعضای هیأت اعزامی موزه صلح تهران بود، گفت: این پشیمانی چیز پنهانی نبود؛ مشهود بود. در این موزه لوازمی که با آن بمب‌های شیمیایی را می‌ساختند و بر سر طرف مقابل می‌ریختند به نمایش درآمده بود. کارکنانی که در این جزیره بر اثر کار کردن در این کارخانه و بر اثر گاز خردل دست و پایشان تاول زده و یا از بین رفته بودند به نمایش درآمده بودند و با زبان بی‌زبانی می‌گفتند که ما اشتباه کردیم و این هم سند اشتباه ما است.

وی افزود: البته موزه نظامی توکیو (یوشوکان) بوی پشیمانی نمی‌داد، بلکه به نوعی دفاع از عملکرد ژاپن در جنگ جهانی دوم بود. این موزه ماهیت سیاسی پیدا کرده و هر وقت یکی از مقامات بلند پایه ژاپن از این موزه دیدن می‌کند سریع سر و صداها بلند می‌شود و می‌گویند که ژاپن دوباره به همان تمایلات نظامی‌گری گذشته خود برگشته است.

ژاپنی ها نمی خواهند از واقعه هیروشیما انتقام بگیرند
بهبودی با بیان این که ژاپنی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم و به ویژه بعد از انفجار بمب اتمی روی هیروشیما به نتایجی رسیده‌اند، عنوان کرد: شنیده‌ام که از قول ژاپنی‌ها می‌گویند«ما می‌بخشیم اما فراموش نمی‌کنیم.» گویی آنها نمی‌خواهند از اتفاقی که در هیروشیما و ناکازاکی افتاده است انتقام بگیرند اما دلشان هم نمی‌خواهد آن را فراموش کنند؛ نه تنها خودشان، بلکه جهان.

وی گفت: موزه‌هایی که در هیروشیما دیدیم به زیبایی تمام طراحی شده است و یادمان‌ها همان حادثه تلخ را بازگو می کنند. این موزه‌ها از عناصر مختلف هنری استفاده می‌کنند و عکس یکی از آنهاست. کارهای تجسمی هم انجام می‌شود. به طور مثال برای نشان دادن فاجعه سوختن انسان‌ها بر اثر حرارت بمب اتم این موضوع را تبدیل به مجسمه کرده بودند و یا از عنصر آب استفاده خوبی کردند چرا که پس از انفجار بمب تشنگی آسیب زیادی به ساکنان منطقه زده است و بسیاری بر اثر کمبود آب جان داده‌اند.از نظر ما که از راه دور آنها را نگاه می‌کنیم به نوعی ژاپنی‌ها در چگونگی بیان یادمان‌های جنگ‌شان به عقلانیت رسیده‌اند.

این محقق و پژوهشگر،انفجار بمب اتمی هیروشیما را حادثه بزرگی دانست و تأکید کرد: در این حادثه در یک لحظه حدود هفتاد هزار نفر از بین رفته‌اند و بیشتر از این تعداد در روزها و ماه‌های آینده کشته شدند و چنین حادثه‌ای در حال حاضر با شعاری به نام صلح تبلیغ و به سراسر جهان منتقل می‌شود.

او تصریح کرد: ژاپنی‌ها از صلح می‌گویند و به نام صلح از این فاجعه یاد می‌کنند،به این معنا که هم پیامی انسان دوستانه به تمام دنیا می‌دهند و هم یاد آن حادثه بزرگ را هر سال تکرار می‌کنند. این یکی از نکاتی بود که برایم جالب بود. الزاماً برای بیان نگاه و آرمان یک راه وجود ندارد؛ راه‌های مختلفی هست که می‌توان به نسبت زمان و افرادی که مخاطب هستنند از آن استفاده کرد.

هیچ کشوری به اندازه ایران مجروحان شیمیایی نداشته است
بهبودی با بیان اینکه بیشترین قربانیان سلاح‌های شیمیایی را کشور ایران در طول جنگ تحمیلی 8 ساله خودداشته است، اظهار کرد: هیچ کشور دیگری در این موضوع با ما برابری نمی‌کند. بمب‌ها و سلاح‌های شیمیایی جزء سلاح‌های ممنوعه است و بمب اتم که در هیروشیما استفاده شد نیز سلاح ممنوعه است. چطور آنها می‌توانند حادثه خود را جهانی کنند و صدایشان را نه تنها از مرزها و قاره خود بلکه به ملت‌های دیگر و نسل‌های دیگر هم برسانند اما ما نتوانستیم جنایت بزرگی که در جنگ تحمیلی صورت گرفت به بیرون از مرزهای کشور انتقال دهیم و اگر خبری هم بیرون رفته به دلیل انتقال مجروحان شیمیایی بوده که رفته‌اند خارج از کشور تا مداوا شوند.

وی ادامه داد: درست است که از طرف غرب برای نشنیدن و سرپوش گذاشتن روی این جنایات مقاومتی وجود دارد، اما ما باید کارهایی بکنیم و برنامه‌هایی داشته باشیم تا مظلومیت رزمندگانمان و قربانیان سلاح‌های شیمیایی در سطح جهانی دیده شود.

رسانه های غربی بر روی بدیهیات علامت سوال می گذارند
این نویسنده انقلاب و روزنامه‌نگار جنگ تحمیلی گفت: نسل اول انقلاب در مورد مقدمات مسلّمی توافقاتی دارندو خیلی درباره آن صحبت نمی‌کنند. به طور مثال وقتی معتقدیم که محمدرضا شاه پهلوی وابسته به غرب بودهیچ وقت در این مورد صحبت نمی‌کنیم و به عنوان یک امر بدیهی برای ما تلقی می‌شود، و یا زمانی که می‌دانیم صدام جنگ 8 ساله را بر ما تحمیل کرده و کشورهای بزرگ پشت سر او بوده‌اند با هم خیلی در این مورد صحبت نمی‌کنیم. ولی رسانه‌های غربی بر روی نکات بدیهی و مشترکاتمان که نتوانسته‌ایم به نسل بعدی اطلاع دهیم علامت سؤال بزرگی می‌گذارند و با شیوه‌ای حرفه‌ای در بدیهیات تاریخ اخیر کشورمان ابهام ایجاد می‌کنند و در بخشی از اذهان و دل‌های جامعه تأثیر می‌گذارند. بنابراین می‌بینید که کارمان دوچندان مشکل است. هم باید حقایق را با زبان و نگاه درست به نسل پسین برسانیم، و هم این حقایق را به مردم جهان.

مسائل فرهنگی و ادبی کشور با سیاست گره خورده است
بهبودی با تأکید بر اینکه می‌توان از تجربه ژاپن در جهانی کردن حادثه هیروشما استفاده زیادی کرد، گفت: مسائل فرهنگی و ادبی کشورمان مانند بسیاری از مسائل دیگر با امور سیاسی گره خورده و تا زمانی که هر کدام از اینها حوزه مستقلی پیدا نکند و قابل تفکیک نشود، کار مؤثری انجام نمی‌گردد. منظور از پیدا کردن حوزه مستقل این نیست که نگاه‌مان در فرهنگ و ادبیات به دور از منافع ملی باشد، بلکه تصمیم‌گیری در هر یک از حوزه‌های سیاست، فرهنگ و ادبیات ملاحظات خاص خود را دارد. ما این ملاحظات را معمولاً با هم همسان و یکسو می‌پنداریم و فکر می‌کنیم اگر شیوه نگاه و روش کارمان را در حوزه ادبیات و فرهنگ تغییربدهیم بلافاصله به خطوط قرمز و باورهای سیاسی‌مان لطمه وارد می‌شود. باید بپذیریم که کوشش‌های فرهنگی و ادبی نه روی پوست، بلکه در لایه‌های زیرین جامعه باید شکل گیرد.

وی افزود: تا وقتی این حوزه‌ها از هم تفکیک نشود امکان استفاده از این تجربیات کم است.ژاپنی‌ها روش‌های غیرمستقیمی را پیش گرفته و موفق هم بوده‌اند. از یکی از دوستان شنیدم که می‌گفت ژاپنی‌ها ترجیح دادند به جای اینکه رو در روی غول بایستند سوار غول شوند!ما در حال حاضر رو در روی غول هستیم و هزینه‌هایش را هم پرداخت می‌کنیم. می‌شود آموخت و تجربه‌های دیگران را به کار گرفت. البته من سیاستمدار نیستم و نمی‌توانم اظهار عقیده سیاسی کنم ولی حفظ مصالح ملی به گمانم راه‌هایی دارد، نه یک راه.

نیازی به جهانی کردن مفاهیمی همچون شهید، جانباز و ... نیست
مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی درباره چگونگی جهانی کردن مفاهیمی همچون شهید، جانباز و دفاع مقدس، گفت: شاید ضرورتی نداشته باشد که به همه دنیا بگوییم که چون ما اعتقاد داریم وقتی کسی شهید می‌شود زنده است و نزد خداوند از روزی بهره‌مند است و ما او را مقدس می‌پنداریم و این نوع آدم‌ها در جنگ تحمیلی ما بوده‌اند؛ بنابراین جنگ ما مقدس است. ضرورتی ندارد این را بگوییم، آنها هم مجبور نیستند باور کنند. اما چیزی که بین همه انسان‌ها مشترک است، دفاع است، هر کسی که در برابر هر تجاوزی از خاک و عقیده‌اش دفاع کند مقدس است و این موضوع مشترک بین همه آدم‌ها است و اگر روی این موضوع بایستیم و با بیان درست بگوییم و بنویسیم کفایت می‌کند. مسئله شهادت و امور مذهبی که بار اصلی جنگ ما را به دوش می‌کشید و باعث می‌شد که دفاع ما یک دفاع جانانه و همه گیر و داوطلبانه شود می‌تواند برای خودمان عزیز باشد؛ استفاده و لذتش را هم می‌بریم. بلکه برای هم‌مسلکان ما در منطقه یک تجربه است، اما برای بسیاری از مردم جهان شاید کاربری نداشته باشد.

در تولید آثار مکتوب جنگ از ژاپن جلوتر هستیم
بهبودی همچنین با اشاره به این که از کشور ژاپن در تولید آثار مکتوب درباره جنگ جلوتر هستیم، گفت: این نظر ممکن است اشتباه باشد، اما شواهد اولیه و پرسش و پاسخی که با برخی از مسئولان آنجا داشتیم نشان می‌دهد آن اهتمامی که ایرانی‌ها برای نگهداشت یاد و خاطره جنگ تحمیلی در شکل مکتوب انجام داده‌اند در نزد آنها وجود ندارد. ما در این مورد خیلی پیشرفته هستیم و در این زمینه حرف اول را در کشورمان با خاطرات می‌زنیم، آن هم در رشته‌های مختلف، خاطرات رزمندگان، آزادگان و اسرای عراقی و بعد هم در حیطه ادبیات، چه در داستان و چه در شعر. من در آنجا چنین چیزی ندیدم. آنها نگرانی‌شان بیشتر بر روی عدم امکان انتقال سینه به سینه یادهای آن زمان است.

وی گفت: تاریخ و ادبیات برای نگهداشت یادمان جنگ در بیان ژاپنی‌ها و مسئولان فرهنگی‌شان مفقود بود و خیلی تعجب می‌کردم که چرا از این عناصر فرهنگی دستیاب و همه‌گیر انسانی و جهانی برای پاسداشت رخدادهای جنگ‌شان استفاده نمی‌کنند. به نظر می‌رسید در شبکه‌های مجازی برای پاسداشت و نگهداشت یادمان‌هایشان خیلی بیشتر از عرصه مکتوب تلاش کرده‌اند. با وجود این توانسته‌اند خاطره فاجعه هیروشیما را به شکلی جهانی حفظ کنند.

5757