با کیف پر کسی از سعد آباد دست خالی بر نمیگردد

همانگونه که از قبل اعلام شده بود سلطان قابوس پادشاه عمان امروز وارد تهران میشود تا باز کننده اولین قفل روابط خارجی ایران باشد که از محوریترین اهداف دکتر روحانی در برنامه های انتخاباتی بود. سلطان قابوس طی دوره زمامداریش بر خلاف سایر رهبران عرب خلیج فارس مناسبات پر فرازو نشیبی با تهران نداشته و با درک این مهم که در نهایت کشورهای منطقه خلیج فارس مجبور به همزیستی مسالمت آمیز با یکدیگرند، سعی کرده ضمن حفظ اعتبار خود نزد مقامات تهران تا آنجا که میتواند نقش میانجی با حسن نیت را در پاره ای معضلات دیپلماسی ایران بازی کند . این موارد تا آنجا که ما اطلاع داریم کوچک و در نقشه جغرافیای سیاسی ایران خیلی با اهمیت و دارای اثرات بلند مدت نبوده اما عمدتا به عنوان پروژ ههای موفق ثبت و سند آنها به نام سلطان قابوس تنظیم و امضا شده است . این اقدامات را میتوان پروژههای عمانی نام نهاد. مانند آزادسازی ملوانان آمریکایی یا بریتانیایی یا همکاری مسقط در پذیرش مسئولیت دفتر حفاظت منافع ایران در لندن که در پی حمله به سفارت بریتانیا در تهران و قطع مناسبات تهران -لندن روی داد.
سفر سلطان قابوس به تهران که احتمالا با استقبال و تشریفات کم نظیری همراه خواهد شد بیشتر از آن جهت که اولین فرصت برای آزمون برنامه های اعلامی دکتر روحانی مبنی بر ایجاد رویکرد، تعامل و نگاه جدید در سیاست خارجی به خصوص منطقه ای تهران خواهد بود مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است. بر اساس گفته های اولیه محافل دیپلماتیکی این سفر با توجه به نگاه کاربردی رییس جمهور جدید ایران مسلما با دست آورد های مثبتی روبرو خواهد شد که نتایج آن در آینده نه چندان دور قابل بهره برداریست، چون روحانی ثابت کرده آدمی نیست  اجازه دهد میهمانش دست خالی سعد آباد را ترک کند. تجربه این را نشان داده است.
در پایتخت های دو طرف دستور کار این سفر افشا نشده اما آنگونه که محافل نزدیک دیپلماتیکی و خبری با قاطعیت اعلام کرده اند بحث روابط ایران وامریکا محور اصلی مذاکرات hست .دراین میان نه تهران نه واشنگتن ونه خود مسقط در تکذیب یا تایید این اخبار سخنی جدی نگفته اند . شاید به این دلیل  متوجه شده اند تکذیب در مسئله ای به این روشنی فایده ای ندارد. تا آنجا که به این سفر مربوط میشود مایل نیستم اهداف آن ونیز ایجاد زمینه بروز حسن نیت و رویکرد تفاهمی آقای روحانی در عرصه بین الملل را بی اهمیت نشان دهم ، اما معتقدم استفاده از ظرفیت مسقط در دو زمینه پروژه های عمانی مانند همکاری های بازرگانی ،بانکی ،حمل و نقل،نفت ،گاز،توریسم و.. ونیز سیاست همکاری های منطقه ای میتواند  خروجی و دست آورد های بهتری در برابر تهران قرار  دهد. تا آنچه که در تحلیل نهایی خارج از توان پادشاه عمان میتواند باشد. اگر فرض بر این گرفته شود ( فرض درستی هم هست) سفر سلطان بدون هماهنگی با مقامات سعودی و احیانا دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس صورت نگرفته ، چرا نباید از این توان ،هماهنگی و اعتمادی که به او شده است در جهت حل و فصل مناسبات تهران با پایتخت های کشور های حاشیه خلیج فارس خصوصا ریاض استفاده شود که زبان مشترک و قابل فهم تری میان خود و با ما دارند. به ویژه آنکه این سلطان قابوس وزیر خارجه بسیار کارآمد و با حسن نیتی دارد. این وزیر تقریبا در حد واندازه خود پادشاه دارای نفوذ در میان اعراب خصوصا سعودی هاست. یوسف بن علوی را میگویم
. سلطان قابوس قطعا با نیت و هدفی خاص به تهران آمده که فکر نمیکنم آن نیت الزاما بتواند در اولویتهای اول تهران ، دستکم در نوع روابط با مسقط معناو مفهومی پیدا کند. منجمله در موضوع روابط ایران با ایالات متحده. چرا؟ چون موضوع متریال روابط تهران - واشنگتن از نوع جنس دیپلماسی بسیار سخت و الماسی به عنوان سخت ترین ماده کانی است که برای بهره برداری و استفاده وکارامد شدن آن نیاز به میانجی و واسطه و مامور سر راه نیست. متقابلا میتوان پروسه قرار گرفتن در مسیر و اخذ ملموس نتیجه، آنهم بی واسطه و حرف اضافه را از کانال گفتگو های 1+5 ویا در سفر های آتی مقامات تهران به نیویورک دنبال کرد. تهران نه چیزی برای پنهان کردن دارد ونه در طرح منافع استراتژیکی خود با ایالات متحده یا هر کشور دیگری دچار لکنت زبان یا رودربایستی میشود یعنی نباید بشود.. مسایل تهران با کشور های حاشیه جنوبی مواردی کمی نیست و طرفین طی 8 سال گذشته تجربه های تلخی را در سیاست های مناسباتی خود پشت سر گذاشته اند که تلاش در جهت ترمیم آنها به اندازه کافی مشغله برای دو طرف ایجاد خواهد کرد.حال این سفر که قطعا با اجازه و هماهنگی سعودی ها و شورای همکاری انجام شده میتواند اولین قدم اما مهمترین آن برای ترمیم زخم ها از کانال پادشاه عمان باشد . باید مطمئن بود روحانی پاسخ به این اقدام را خوبی خواهد داد و فصل تازه ای را در سابقه روابط با اعراب منطقه وعمان رقم خواهد زد. شاید این از تاثیرات فضای کاخ سعد آباد باشد. کسی از آنجا دست خالی بر نمیگردد. !! نباید فراموش کرد کشورهای عرب خلیج فارس در چارچوبه شورای همکاری ،دو سیاست را بایکدیگر هماهنگ میکنند. یکی سیاستهای خارجی و دوم سیاستهای دفاعی. بر همین اساس سفر سلطان سفری به نمایندگی از دیگر کشورها خصوصا عربستان ودر چارچوب روابط همه جانبه باید تلقی شود .لذا هرگونه توافقی با مسقط بهتر است به ایجاد سازو کاری برای اصلاح روابط با اعضای شورای همکاری خلیج فارس منتهی شود که با مزاج همه سازکارمیباشد تا مسائلی که فراتر از ظرفیت منطقه است. اگر سلطان حامل پیامی از سوی ایالات متحده است اشکال ندارد، ادب دیپلماتیک حکم میکند بشنویم یا متن آنرا بپذیریم، اما پیگیری را خود به عهده بگیریم وامتیازی که در حل و فصل یکی از بزرگترین چالش های سیاست بین المللی ایران میتواند نصیب سیاست خارجی آقای روحانی شود را برای تهران نگه داریم.