آیا تهران متوجه تغییر لحن مسکو شده است؟

مذاکرات ایران با گروه 1+5 در ژنو درحالی به اتمام رسید که همه طرف ها با لحن هایی متفاوت اما توام با خوشبینی نسبت به نتایج گفتگو ها و آینده آن ابراز خوشبینی کردند.در این میان مواضع ایالات متحده و آلمان از بقیه روشنتر،صریحتر و مثبت تر بود. تهران نیز آنچه را فضای مثبت حاکم بر مباحث توصیف کرد مورد استقبال قرارداد.از نتیجه مذاکرات و توافقاتی که منجراین همه خوشبینی شد تا کنون خبر موثقی منتشر نشده و بسیاری تحلیل گران ونیز رسانه های مستقل آنچه را اعلام کرده اند عمدتا بر پایه حدس و گمان و بیشتر برای ایجاد واکنش از سوی یکی ازطرفهای مذاکره بوده است تا انعکاسی از واقعیت.
اما مذاکرات هرچه نتیجه ای که داشته، صرف بیان اشتراک نظر مثبت به آن نشان میدهد اراده ای واقعی و کاربردی میان طرف های درگیربا موضوع برای حل بحران ایجاد که جدای از زمان حصول توافق نهایی(تقریبا یکسال کمتر یا بیشتر) آنها را قانع کرده مذاکره موثر ترین روش برای پایان بخشیدن به بحرانی است که آقای ظریف از آن با عنوان بحران بی دلیل یاد کرده است.
اما آنچه در میان مباحث مربوط به این دور از مذاکرات آنهم در کمتر از 24 ساعت پس از پایان آن بروز کرد وتعجب بسیاری از محافل دیپلماتیک را برانگیخت موضع گیری عجیب آقای ریابکوف معاون اقای لاروف و مذاکره کننده ارشد روسیه نسبت به نتایج مثبت مذاکرات بود. به نحوی که از سخنان وی اینگونه استنباط میشد گفتگو های الزاما خوبی انجام نشده است. ریابکوف صریحا اظهار داشت اتفاقی نیافتاده وصرفا چند قدم در مسئله ای بزرگ برداشته شده است.او که در میان تعجب خبرنگاران نسبت به مواضعش سخن میگفت با لحنی آشکاراز نه چندان آرام بودن فضای گفتگوها سخن به میان آورد ودر انتها از همگان در خواست کرد لطفا برای نتایج نشست کف نزنند!!. دلیل موضع گیری عجیب معاون آقای لاروف و مذاکره کننده ارشد روس هنوز نامعلوم است. همچنین مشخص نیست آیا وی صرفا ارزیابی شخص اش را ارائه داده یا این سخنان منعکس کننده نقطه نظرات کرملین و نشانی از دکترین جدید مسکو درقبال پرونده ایران است؟.اما دلیل هرچه باشد با توجه به شناختی که از روسها وجود دارد قدری بعید به نظر میرسد اقای ریابکوف سرخود این سخنان را به زبان آورده باشد. اطلاعیه روز گذشته وزارتخارجه روسیه هم علیرغم مثبت خواندن مذاکرات موضع بهتر و متفاوت تری نگرفته و به بیان کلیات اشاره کرده است. البته مسکو همواره ازدید خود حل بحران هسته ای ایران و لغو تحریم ها را خواستار شده ولی در عین حال به قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران رای داده و همکاری های نظامی خود با تهران را با اماو اگرهای بسیار جدی روبرو کرده است.  باید دانست بیان نقطه نظرات حمایتی ومقطعی با متریال روسی در زمانی قبل از آغاز دور جدید گفتگو ها و بی توجهی جامعه جهانی به تهران میتوانست در بازاربورس سیاست وزارتخارجه ایران خریدارانی داشته باشد - که داشت -  حال که مسکو شاهد رویکرد جدید غرب به ویژه از سوی واشنگتن به ایران است با سخنانی شبیه آنچه آقای ریابکوف بر زبان آورد آیا کرملین در صدد به کار گیری سیاستی جدید در قبال ایران شده است؟در شرایط کنونی و با وجود پیچید گی های جدی در مناسبات ایران با اروپا ، ایالات متحده ،شورای امنیت وآژانس بین المللی انرژی هسته ای ، به سوال مطرح شده نمیتوان پاسخ قاطعی داد. اما آنچه مسلم است مسکو خوب میداند در حد نهایی و دور آخر بازی منطقا تهران متناسب با شرایط ایجاد شده ،نه میتواند و نه میخواهد که تنها برگزار کننده پیک نیک سیاست با مسکوباشد. حال که تهران برگه های قوی تری را در عرصه بین الملل میتواند رو کند ،چرا باید صرفا با تک برگ روسیه بازی کند؟
نمیخواهم بگویم موضع گیری نه چندان دلچسب برای تهران آقای ریابکوف الزاما موید و بیانگرقطعی وجود دیدگاه های مطرح شده است ، اما اگر وی این سخنان را هم بر زبان نمی آورد بازهم شرایط کنونی و شکل گیری مناسبات جدید تهران با جامعه جهانی در آینده به طور طبیعی میتوانست (کما اینکه به اعتقادمن اکنون توانسته) موجبات نگرانی روسها را فراهم آورد. شاید" تاکید میکنم شاید"درکشمکش های آتی و تغییر موقعیت سیاست خارجی ، تهران در گروه 1+5 و درشورای امنیت با چالشی های جدی و جدیدی ناشی از مواضع کرملین وبروز رفتار سنتی روسی روبرو  حواهد شد و کرملین بی تفاوت نخواهد ماند مسکو ترک کننده بازی در حال نتیجه و در دقایق پایانی نیست. این نکته ایست بس مهم که دستگاه دیپلماسی ایران دیر یازود باید خودرا آماده مقابله و خنثی کردن آن کند.matinmos@gmail.com