کارنامه اشتغالزایی دولت دهم/نابودی 5 میلیون شغل جدید

ابراهیم علیزاده: دولت نهم در شروع کار خود با دو میلیون و 600 هزار بیکار مواجه بود.علاوه بر این، آن طور که در برنامه چهارم توسعه پیش‌بینی شده بود سالانه 800 تا 900 هزار نفر متقاضی شغل نیز به تعداد این متقاضیان شغل اضافه می‌شد.

یک سال که از شروع کار دولت نهم گذشت، محمد جهرمی، وزیر وقت کار اعلام کرد که پیش‌بینی برنامه چهارم اشتباه بوده و سالانه یک میلیون و 200 هزار نفر به جمعیت کشور افزوده می‌شود. حتی در دوم آبان ماه سال 1387 علی‌رضا زاهدیان، معاون وقت مرکز آمار ایران در همایش روز آمار و برنامه‌ریزی که با حضور جهرمی برگزار شده بود، اعلام کرد: با رشد فعلی جمعیت کشور که معادل 1.47 درصد است، جمعیت کشور در سال 1393 به ۷۹ میلیون نفر و جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر نیز از ۶۰ میلیون به ۶۶ میلیون افزایش پیدا می‌کند. بر این اساس جمعیت فعال کشور نیز از حدود ۲۴ میلیون نفر در سال 1386 به ۳۹ میلیون نفر در سال 1393 می‌رسد.

برآورد آن زمان معاون مرکز آمار در مورد وضعیت جمعیت، این روزها در حال محقق شدن است. هم‌اکنون جمعیت ایران در آستانه چهار ماه مانده به سال 1393 به 77 میلیون نفر رسیده اما جمعیت فعال ایران همچنان بیش از 24 میلیون نفر است.

طبق اعلام مرکز آمار ایران در تابستان امسال جمعیت فعال کشور به 24 میلیون و 700 هزار نفر رسیده است. این در حالی است که این نرخ در سال 85 نیز توسط مرکز آمار 23 میلیون و 400 هزار نفر اعلام شده بود. این تعداد در پایان سال گذشته نیز به 24 میلیون و 100 هزار نفر رسیده بود. این رقم با رقم 39 میلیون نفری پیش بینی شده مرکز آمار ایران فاصله 15 میلیون نفری دارد. در واقع قرار بوده که طی هشت سال اخیر 15 میلیون نفر متقاضی شغل جدید وارد بازار کار ایران شوند.

البته اگر سخنان وزیر کار دولت نهم را مبنا قرار دهیم آن وقت باید اکنون جمعیت فعال کشور با 9.6 میلیون نفر افزایش نسبت به سال 85 به 33 میلیون نفر می‌رسید اما جمعیت فعال در پایان دولت دهم هشت میلیون کمتر از این رقم اعلام شده است.

5 میلیون شغلی که دوام نیاوردند

آخرین روز اولین ماه تابستان امسال اسدالله عباسی در قامت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت دهم در تشریح کارنامه اشتغالزایی دولت‌های نهم و دهم اعلام کرده بود: از زمان فعالیت دولت‌های نهم تاکنون هفت میلیون شغل در کشور ایجاد شد. حال بررسی مرکز آمار از وضعیت اشتغال در تابستان امسال نشان می‌دهد که از سال 1385 تا تابستان امسال به جمعیت شاغلان کشور تنها 1.4 میلیون نفر اضافه شده است.

در واقع این اعلام مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که طی دوران فعالیت دولت‌های نهم و دهم از هفت میلیون شغل ایجاد شده پنج میلیون و 600 هزار شغل دوامی نیاوردند و شاغلان آن بیکار شدند.

از آن یک میلیون و 400 هزار نفری هم که شاغل شدند 100 هزار نفر بیکاران و یک میلیون و 300 هزار نفر متقاضیان جدید شغل بودند.

افت و خیز نرخ بیکاری

دولت‌ احمدی‌نژاد برای کاهش نرخ بیکاری هزینه‌بر‌ترین طرحی که اجرا کرد بنگاه‌های زودبازده بود. مراجعه به زمان اجرای این طرح نیز نشان می‌دهد که ابتدا این طرح توانسته کمی نرخ بیکاری را کاهش دهد اما در ادامه به دلیل تبعاتی که داشته و البته انحرافاتی که در آن اتفاق افتاد به تدریج متوقف شد.

 در شروع اجرای این طرح نرخ بیکاری 11.3 درصد بود که یک سال پس از اجرای این طرح، نرخ بیکاری به 10.5 درصد کاهش یافت. روند کاهشی نرخ بیکاری یک سال دیگر هم دوام آورد و در سال 1387 به 10.4 درصد رسید. طی این سه سال بیشترین اعتبارات به بنگاه‌های زودبازده طی چند سال اجرای این طرح داده شد.

در سال 1385 معادل هشت هزار میلیارد تومان، در سال 1386 معادل 9 هزار میلیارد تومان و در سال 1387 بیش از دو هزار میلیارد تومان به بنگاه های زودبازده اعتبار داده شد. در همان موقع به دلیل صعودی شدن نرخ تورم و انحراف‌هایی که در دادن اعتبارات بنگاه‌های زودبازده رخ داده بود این طرح مدتی متوقف شد.

با وجود این، طی سال‌های 1388 تا پایان دولت دهم همچنان اعتبارات بنگاه‌های زودبازده داده شد و در مجموع طی دوران فعالیت دولت نهم و دهم بیش از 27 هزار میلیارد تومان اعتبار داده شد. حاصل آن در نرخ بیکاری در مجموع کاهش کمتر از یک درصدی نرخ بیکاری بود.

 نرخ بیکاری در سال‌های 1388 تا پایان سال 1391 با افت‌و‌خیزهایی همراه بود و به ترتیب 11.9 ، 13.7 ، 12.3 و 12.2 درصد اعلام شد. در تابستان امسال هم این نرخ به 10.4 درصد رسید.

بر این اساس، در تعداد بیکاران کشور نیز اتفاق خاصی رخ نداده است. در مجموع پس از صرف 27 هزار میلیارد تومان طی سال‌های 1385 تاکنون تنها 100 هزار نفر تعداد بیکاران کاهش یافته اما برای بیش از یک میلیون و 300 هزار متقاضی جدید شغل ایجاد شده است. این در حالی است که حجم عمده متقاضیان شغل که به روایت مرکز آمار 15 میلیون نفر و به روایت وزارت کار هشت میلیون نفر است اصلا وارد بازار رسمی کار نشده‌اند.

3131