نانوحسگر ایرانی برای تشخیص کپک در مواد غذایی

خبرگزاری مهر نوشت:

حفظ کیفیت و سلامتی مواد غذایی به خصوص در زمینه صنایع غذایی از اهمیت ویژه بهداشتی و اقتصادی برخوردار است. کوشش برای یافتن روش‌های کنترل کیفیت مواد غذایی به طور چشمگیری در سراسر جهان ادامه دارد. در میان این روش‌ها، روش‌های مبتنی بر استفاده از واکنش‌ها و خواص فیزیکی و اصول فیزیکی به دلیل دقت، سرعت و پاک بودن از مواد شیمیایی از ارجحییت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

در این راستا محققان دانشگاه فردوسی مشهد طرح پژوهشی مبتنی بر تولید نانوساختارهای اکسیدهای فلزی و استفاده از خواص الکترونیکی آنها جهت حسگری گاز‌های متصاعد شده ازکپک nigerAspergillus اجرایی کردند.

برای این منظور طراحی و ساخت نانوحسگرهای مقاومتی اکسید فلزی و بررسی خواص الکتریکی آن با استفاده از نانو ساختارهای لایه نازک و نانو پودر انجام شد. این نانو حسگر برای تشخیص به موقع پیدایش این نوع کپک در محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این کار تحقیقاتی، ابتدا نانو لایه‌های (اکسید قلع) SnO2 ،(اکیسد روی) ZnO وCuO (اکسید مس) لایه نشانی سپس نانو پودر هر کدام از این مواد به روش‌های مختلفی از قبیل سل ژل و هم رسوبی ساخته شد. در مرحله بعد با همکاری گروه زیست‌شناسی کپک آسپرژیلوس نیجر که در بستر مناسب آماده رشد شده بود، در معرض نانولایه‌ها و نانو پودرها قرار گرفت. در نهایت سیستمی طراحی شد و مقاومت الکتریکی نانوسیستم‌های تولید شده در معرض گازهای متصاعد ناشی ازکپک اندازه‌گیری شد و عوامل موثر از قبیل زمان، دما و سایر شرایط فیزیکی روی تغییرات مقاومت الکتریکی نانو حسگر مورد مطالعه قرار گرفت.

نتایج این تحقیقات نشان داد که کلیه مواد غذایی که به مصرف انسان و دام می‌رسد، محیط مناسبی برای رشد قارچ است. انسان به‌وسیله‌ مصرف غذاهای آلوده در اثر رشد قارچ‌ها درمعرض خطرات ناشی از سم قرار گرفته و چون جلوگیری از رشد قارچ‌ها در مواد غذایی آسان نیست، بنابراین پیشگیری از بیماری‌های قارچی در انسان و حیوان مشکل است. محصولات غذایی دارای فساد میکروبی منجر به بیماری‌هایی شده که جز شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان به حساب می‌آیند. همچنین وجود کپک‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات آلرژیک در بعضی از افراد شود. علاوه‌بر این میکرو ارگانیسم‌های مولد فساد مواد غذایی باعث آسیب‌های اقتصادی نیز می‌شود. بنابراین با شناخت به موقع آنها می‌توان به سلامت جامعه کمک کند.

کاربرد این طرح در بسته‌بندی مواد غذایی شامل کنسروها، انواع نان‌های بسته‌بندی شده در محل‌های نگهداری و تهیه مواد غذایی مثل سالن تولید و سالن‌های نگهداری مواد اولیه غذایی در دامداری‌ها و سایر مواردی که این قارچ و یا موجودات میکروسکپی مشابه امکان رشد و تکثیر داشته باشند، است.

553