چرا یونسکو غذای ایرانی را میراث فرهنگی نمی داند؟

هادی معیری نژاد - هرچه تنوع غذایی و منحصر به فرد بودن غذای یک ملت مثال زدنی تر باشد به همان نسبت قدمت تمدنی و فرهنگی آن ملت بیشتر است.
در فرهنگ غذایی کشورهای جهان سبک غذای فرانسوی ، چینی ، ژاپنی ، ایتالیایی، مکزیکی ، ایرانی ، هندی ، عربی و تایلندی معمولا بیشتر مورد استفاده قرار گرفته و هتل های معتبر جهان منوی غذایی خود را بر اساس آن تنظیم می کنند. گرچه سهم ایران بسیار کمتر از کشورهای دیگر است.
به گزارش بی بی سی؛ یونسکو در تازه ترین جلسه یکی از کمیته های ویژه این نهاد که در جمهوری آذربایجان برگزار شد پخت و پز سنتی ژاپنی " واشوکو" را به فهرست میراث فرهنگی جهان افزود. بعد از آشپزی فرانسوی این دومین باری است که یونسکو غذای سنتی یک ملت را به این فهرست می افزاید.
در این نشست یونسکو تعدادی از غذاهای سنتی کشور مکزیک و یک غذای ترکی را نیز به این فهرست افزوده است.
یونسکو، سازمان علمی، آموزش و فرهنگی ملل متحد در سالهای اخیر علاوه بر اعلام بناها ، اماکن و پدیده های طبیعی به عنوان میراث فرهنگی بشریت، عناصر مختلفی از فرهنگ وشیوه زندگی ملل و مردمان مختلف را در این فهرست وارد کرده است که از جمله آنها می توان به فرش دستباف ایرانی، موسیقی و رقص فلامینکو یا خطاطی سنتی چینی اشاره کرد.
"واشوکو" غذا و پخت و پز سنتی ژاپنی با استفاده از مواد اولیه محصول این کشور که در هر فصل مشخص می رویند یا قابل صید هستند تهیه شده و محصول قرن ها تداوم سنت آشپزی ویژه این کشور است
دولت ژاپن در سال ۲۰۱۲ افزودن " واشوکو" به فهرست میراث فرهنگی جهان را به یونسکو پیشنهاد کرد و استدلال مهم در ارائه این پیشنهاد این بود که خوراک و پخت و پز سنتی ژاپن در انطباق با محیط طبیعی و همیشه با احترام به طبیعت توسعه یافته است.

مهجوریت غذای ایرانی
اما در این میان کشور ما با وجود تنوع غذایی بسیار بالا و منحصر به فرد بودن بسیاری از غذاها هنوز نه تنها در یونسکو پذیرفته نشده است در رستوران های معتبر جهانی هم حضور محسوسی ندارد.
گرچه اخباری مبنی بر برنده شدن پیتزای قورمه سبزی در ایتالیا یا استقبال آمریکایی ها از رستوران های ایرانی در لس آنجلس و غیره زیاد به گوش می رسد اما حقیقت این است که به جز سبک فرانسوی که پایه فرهنگ غذایی اروپاست هم اکنون غذاهای ژاپنی و تایلندی بیشترین مقبولیت را در سطح جهانی به هم رسانده اند.
غذاهای ایرانی ، ترکی ، عربی و هندی به دلیل همپوشانی هایی که با هم دارند معمولا کمتر می توانند به عنوان هویت غذایی یک ملت ثبت شوند به عنوان مثال انواع کبابها در بین همه این کشورها مشترک است در حالی که در اروپا این ترکها هستند که انواع کباب را به عنوان غذای ملی خود به اروپایی ها شناسانده اند

چرا ژاپن؟
بی بی سی گزارش می دهد؛ برای ژاپنی ها خوراک و آشپزی موضوع بسیار جدی است و شاید به همین خاطر است که شهر توکیو با چهارده رستوران صاحب سه ستاره میچلین، معتبرترین معیار بین المللی برای کیفیت رستورانها، از هر شهر دیگر در جهان و حتی از پاریس جلوتر است. درعین حال طی دهه های اخیر خوراک و پخت و پز ژاپنی به سرعت در کشورهای دیگر توسعه یافته و اکنون جزو محبوب ترین نوع غذاها محسوب می شود.
اما در کشور ما و در بهترین رستورانها هیچ خبری از تنوع غذایی نیست و در هتلهای بین المللی ما و حتی رستورانهای خارج از کشور تقریبا به جز چند نوع کباب و خورش که آن هم با دیگر کشورها از دید دیگران فرق چندانی ندارد ، چیزی برای ارایه ندارند
این در حالیست که تنوع غذایی در استانهای گیلان و مازندران به تنهایی با نیمی از اروپا برابری می کند اما فقدان یک سیستم کارامد برای معرفی غذای ایرانی چه به گردشگران و چه به سازمانهای فرهنگی چون یونسکو سبب شده است این غذاها حتی در کشور خودمان نیز کم کم به فراموشی سپرده شده و غذاهای دیگر فرهنگها جایگزین آنان شود
بسیاری از ما ایرانیان از آخرین باری که پیتزا ، نودل و یا مرغ کنتاکی خوردیم بیش از چند روز نمی گذرد در حالی که بسیاری از ما طعم خورشت فسنجان ، مسمی ، آلو اسفناج ، بزقورمه ، میرزا قاسمی و قلیه ماهی ، باقالا قاتوق ،مرصع پلو ، خورشت خلال بادام و....را اصلا به خاطر نمی آوریم.
این در حالیست که از میان سبکهای غذایی غیر بومی ناسالم ترین و مضرترین آنها وارد کشور ما شده و فست فودها به مدد روغنها و گوشتهای و مواد نامرغوب جای غذاهای ایرانی را که در صورت استفاده از مواد غذایی تازه در بین سالم ترین ها قرار دارد می گیرد.
در دنیای امروز که گردشگری به عنوان صنعت آینده شناخته می شود عوامل متفاوتی در گردشگران انگیزش ورود به یک حوزه فرهنگی را ایجاد می کند گرچه اماکن تاریخی و طبیعی و غیره بسیار مهم هستند اما تلاش برای شناساند جاذبه های فرهنگ مادی ماننند سبک غذایی و وتلاش برای عرضه مطلوب آن در دنیای مدرن امروز نیز از تلاشهاای است که یک ملت و متولیان شناسایی فرهنگ آنها باید مد نظر داشته باشند.
دور نیست کبابها، دلمه ها ، خورش ها وحتی قورمه سبزی که به نوعی پیشانی غذاهای ایرانی محسوب می شود به نام دیگر کشورهای همسایه سند بخورد گو اینکه این اتفاق برای بسیاری از غذاهای ایرانی که در حوزه فرهنگی مشترک خاورمیانه قرر دارند افتاده است .

45301