مجید جویا: احتمالا خیلی از شما نمی‌توانید از چیپس و ماست موسیر بگذرید. می‌خواهید یک خبر ناراحت کننده بشنوید؟ احتمالا تا چند سال دیگر، باید فکر دیگری برای هله هوله در حین فیلم دیدن خود بکنید، چراکه این غذا به تاریخ خواهد پیوست. البته مشکل از ماست نیست. این چیپس است که از بین می‌رود.
به گزارش دیلی تلگراف، اگر اوضاع به همین ترتیب پیش برود، تا چند سال دیگر سیب زمینی کاملا منقرض می‌شود، یا دست کم آن قدر گران می‌شود که خریدن آن تنها از طبقه اغنیا بر خواهد آمد.
غذای کامل
اغلب مردم قابلیت‌های سیب زمینی را نادیده می‌گیرند. این ماده غذایی نسبت به گندم منبع بهتری از نشاسته است، و نسبت به محصولات دیگر مثل دانه سویا، در مساحت یکسان بر روی زمین، مقدار پروتئین بیشتری تولید می‌کند. سیب‌زمینی شامل منابع غنی از ویتامین است، و تنها با خوردن یک سیب زمینی بزرگ می‌توان نیاز روزانه بدن به ویتامین C را تامین کرد.
سیب زمینی (مانند بوقلمون!) غذایی تازه وارد است و به جز بومیان آمریکا، کمتر از 300 سال است که وارد منوی غذایی ملت‌ها شده است. این گیاه موجب انفجار جمعیتی هم شده است. در 70 سال اولیه پس از رسیدن این محصول به ایرلند، تعداد ساکنان آن جزیره از 2 تا 9 میلیون نفر افزایش یافت. خیلی از مردم از رژیم غذایی ثابت و ساده سیب زمینی به علاوه شیر یا پنیر استفاده می‌کنند که هر چند تکراری و خسته کننده است، اما شما را زنده نگاه می‌دارد. هر جایی که سیب زمینی وارد شده است، درصد مرگ و میر کودکان به میزان چشمگیری کاهش یافته است. اثر این گیاه بر سلامتی را می‌توان با افزایش چشم‌گیر 2.5 سانتی‌متری قد در هر جایی که وارد سبد غذایی شده، نشان داد.
کشتار سیب‌زمینی
اما همین قابلیت‌های فراوان سیب‌زمینی است که آن را مستعد فاجعه می‌کند. در سال 1845/1224، یک بیماری گیاهی در کل اروپا منتشر شد که بیشتین خسارت را به ایرلند وارد کرد. با فاسد شدن سیب زمینی‌ها در زمین، بیشتر از یک میلیون نفر جان خود را از دست دادند و بیشتر از 1.5 ملیون نفر هم مهاجرت کردند.
این بیماری که «زنگار مرگ» نام گرفت، ناشی از هجوم قارچ فیتوفتورا (نوعی تخریب کننده مسری درگیاهان است) است. سرعت تکثیر این نوع قارچ خیلی زیاد است، هاگ‌های این قارچ با وزش باد یا طوفان منتشر می‌شوند. و وقتی که قارچ به میزبان می‌رسند، به سرعت تولیدمثل می‌کند و سلول‌های حاصله می‌توانند شنا کنند و به یک هدف دیگر در آن نزدیکی بروند. در هوای گرم و مرطوب، این سلول‌ها تنها 4 الی 5 روز زندگی کنند، اما همین زمان کافی است تا نسل جدید و فراوانی را از خود به جا بگذارند که زمین‌ها را فاسد می‌کند.
دی‌ان‌ای برگ‌های قدیمی که در موزه‌ها نگه داری می‌شوند (که یکی از آنها از همان سال قحطی ایرلند به جا مانده است)، نشان می‌دهد که ترکیبی از چند گونه آفت به گیاهان حمله کرده بودند گرفته‌اند، اما یک نوع به خصوص آنها، به مدت 50 سال گونه غالب بود. بعد از آن، این نوع آفت ناپدید شد و جای خود را به شکل‌های جدیدی از آفت داد، اما بسیار از آنها منقرض شده‌اند.
مخرب‌ترین قارچ تاریخ
اکنون ما با یک حالت اضطراری مشابه سال 1845 مواجه شده‌ایم. در دهه گذشته، دی‌ان‌ای زنگار مرگ نشان می‌دهد که سوش جدید، منحصر به فرد و به طور استثنایی مخربی، با سرعت رو به گسترش است. اولین نمونه‌های سوش 13 A2 در انگلیس، در سال 2005/1384 ظاهر شدند. در سه سال پس از آن، این سوش از بین همه میلیاردها نوع قارچ، سه چهارم موارد حمله را به خود اختصاص داد و پیش‌‌بینی می‌شود که
به زودی جای همه آنها را بگیرد. این نوع آفت به همه انواع سیب زمینی حمله می‌کند، در برابر آفت کش‌ها مقاوم است و نسبت به شکل‌های اولیه خود بسیار مخرب‌تر سرایت می‌کند. اکنون این نوع آفت به چین و هند هم که بزرگ‌ترین تولید کننده‌های سیب‌زمینی در جهان هستند، رسیده است. این قارچ هم یاداور خیلی انواع دیگر بیماری‌های گیاهی است که در دوران جدید تجارت جهانی، سراسر جهان را در نوردیده‌اند.
ما انتخاب چندانی برای عادت‌های غذایی خود نداریم. از بین 200 هزار گونه گیاه گلدار، تنها در حدود 300 گونه آن تاکنون برای تامین غذا پرورش داده شده‌اند، و اکثر آنها در حال حاضر تنها سهم کوچکی را به خود اختصاص داده‌اند. اگر سیب زمینی به خوراکی گران قیمت بدل شود، مردم زمین با بحرانی مواجه خواهند شد که هرچند در مقایسه با قحطی سال 1845 در ایرلند کمتر چالش برانگیز است، ولی به هر حال یک بحران است.
چیزهایی که روزی خوراک اشرافی بودند (مثل نمک) حال غذای معمولی شده‌اند، و و چیزی که تا کنون فقرا را زنده نگاه می‌داشت، احتمالا به زودی تبدیل به غذای اشراف خواهد شد. کسی نمی‌داند کدام خوراکی خوشمزه‌ای جای آن را خواهد گرفت. شاید این بار هم یکی مثل ماری آنتوانت پیدا شود و بگوید: «اگر سیب زمینی ندارند، خوب بروند چیپس بخورند».
53271
نظر شما