شهریاری: اصلاح تعرفه‌ها کمکی به حذف زیر میزی نمی‌کند/ دانه درشت‌ها اجازه برخورد با زیرمیزی را نمی‌دهند

زهرا تالانی: زیرمیزی گرفتن پزشکان اکنون خیلی عادی در بسیاری از مراکز درمانی جا افتاده و شاید کسانی باشند که ندانند این پول اضافی است و طبق قانون جرم محسوب می شود. مدتی است که کمیسیون بهداشت و وزارت بهداشت درصدد مقابله با این مشکل هستند و حتی یک لیست 14 نفره هم منتشر شده است. در همین زمینه با حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان گفت وگویی را انجام داده ایم.

مشرح این گفت وگو را می خوانید:

با وجودی که در زمان وزارت خانم دکتر دستجردی،موضوع زیرمیزی گزفتن پزشکان مطرح شد اما الان بیشتر رسانه ای شده و اعتراض مسئولان را به همراه داشته است.آیا این به خاطر این است که الان این مشکل نسبت به گذشته بیشتر شده است؟

همانطور که خودتان هم گفتید حدود سه سال است که موضوع زیرمیزی گزفتن پزشکان بررسی و پی گیری می شود،حتی در این باره جلسات متعددی با وزارت بهداشت،سازمان بازرسی و نظام پزشکی برگزار شده است.اما دلیل آنکه الان بیشتر رسانه ها آن را مطرح می کنند به خاطر این است که این دوره ما و وزارت بهداشت حساسیت بیشتری پیدا کردیم.هرچند تعداد کمی از پزشکان زیرمیزی می گیرند اما الان این موضوع کل جامعه پزشکی را زیر سوال برده و خیلی زشت است که در میان جامعه تحصیلکرده ما یک چنین چیزی وجود دارد. متاسفانه برخی پزشکان تصور می کنند چون 12 سال درس خواندند،در مدت کمی باید بار خود را ببندند.این دیدگاه خیلی زشت است و باید اصلاح شود.البته نیاز به قانون و فرهنگ سازی دارد.

یکسری اسامی مستعار از پزشکانی که زیر میزی می گیرند منتشر شده به نظر شما این کار تاثیری در مقابله با زیرمیزی گرفتن پزشکان دارد؟

نه.به نظر من این کار درست نیست و باعث نگرانی جامعه می شود.این کار سبب نمی شود که پزشک زیرمیزی نگیرد یا اینکه بیمار آن را پرداخت نکند.اسامی مستعار هستند و حتی حرف اول نام و فامیل آنها آورده شده که برای بیمار و جامعه قابل شناسایی نیست. از طرفی بیمار هم ناچار است مبلغ را پرداخت کند چون چاره ای ندارد و گاهی جانش در خطر است.من مخالف این کار هستم و باید به روش قانونی با این پدیده مقابله کنیم چون خلاء قانونی نداریم.

اما اعلام شد که وزارت بهداشت لیست پزشکانی که از بیماران مبالغ زیاد می گیرند را به مجلس ارائه کرده است؟

بله اما سازمان تعزیرات حکومتی باید این پرونده‌ها را رسیدگی کند.این لیست 14 نفره از دانه درشت‌های پدیده زیرمیزی است اما گاهی افراد ذی نفوذی تماس می ‌می‌گیرند و اجازه برخورد نمی دهند.این موضوع را باید مسئولان وزارت بهداشت رسیدگی کنند و اجازه این کار را ندهند.

بیشتر این پزشکان در تهران هستند؟

زیرمیزی از تهران شروع شد و الان متاسفانه به شهرستانها هم رسیده است.نباید اجازه بدهیم که بیش از این ریشه پیدا کند و هر چه سریعتر با آن برخورد کنیم. پولی که از بیماران بدون رضایت دریافت شود از نظر شرعی هم حلال نیست.

منظور شما از روش برخورد قانونی،اصلاح نظام تعرفه هاست؟

نه ، در این زمینه سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت باید اقدام کنند، اما من به اصلاح تعرفه ها اعتقادی ندارم که اگر افزایش یاید زیر میزی هم حذف می شود. چون اگر توجیه این کار حقوق کم باشد،کارمندان هم باید رشوه بگیرند یا اینکه هر کسی که درآمد کمی دارد از دیوار مردم بالا برود. اتفاقا بررسی کمیسیون نشان می دهد پزشکانی که زیرمیزی می گیرند کسانی هستند که درآمد بالایی دارند.متاسفانه نظارت کم است و آنها این جرات را پیدا کردند. اگر تعرفه ها هم به این بهانه بالا بروند باز فشار به بیمار آورده می شود چون هر قدر هم که تعرفه بالا برود باز پزشکان معتقدند که دستمزد آن ها کم است.در این شرایط بیمار هم باید هزینه بیشتر به بیمارستان پرداخت کند و هم زیرمیزی را بدهد. روش کار این نیست و باید برخورد جدی شود تا پزشکان به خود اجازه این کار را ندهند. باید توجه داشته باشید قبل از سال 83 که تعرفه‌گذاری در اختیار وزارت بهداشت بود هم زیرمیزی وجود داشت ،بنابراین تنها راه مقابله با آن نظارت جدی و برخورد جدی‌تر است.البته نباید تعرفه دولتی و خصوصی یکسان باشد و اعمال تعرفه دولتی در بخش خصوصی یکی از دلایلی اصلی شکل گیری و افزایش زیرمیزی پزشکان است.

دقیقا عنوان می شود که زیرمیزی در بیمارستانهای دولتی بیشتر است؟

در بیمارستانهای دولتی بیشتر است اما گاهی پزشک به بهانه اینکه در بیمارستان دولتی امکان جراحی وجود ندارد،بیمار را به بیمارستان خصوصی می برد و از طریق زیر میزی ، تعرفه دولتی را جبران می کنند.الان در تعیین تعرفه، هماهنگی لازم میان دولت و نظام پزشکی صورت گرفته، اما همچنان شاهد اخذ زیرمیزی از سوی پزشکان هستیم.

اگر پزشکی پول اضافه از مردم بگیرد، بار اول باید 2 برابر مبلغ اضافه را باز گرداند و توبیخ کتبی هم در پرونده او درج شود، اگر هم برای بار دوم تکرار شود باید 5 برابر مبلغ اضافه دریافتی ،جریمه شود و علاوه بر پزشک مسئول فنی بیمارستان هم توبیخ کتبی می‌شود که در پرونده درج می‌شود.اگر پزشک برای بار سوم این تخلف را انجام دهد، 10 برابر آن مبلغ جریمه می‌شود و علاوه بر پزشک و مسئول فنی، پروانه فعالیت بیمارستان هم باید برای همیشه لغو شود.

به نظر شما چرا با وجود قانون، وزارت بهداشت برخوردی با این پزشکان نمی کند؟

چون افراد ذی نفوذ تماس می‌گیرند و نمی‌گذارند.برخی از این پزشکان پشتوانه دارند و یکی از مشکلات الان این است که در اجرای این طرح،یقیه افراد ضعیف گرفته می شود نه دانه درشتها. الان مسئولیت اصلی با وزارت بهداشت است،چون متولی سلامت مردم این وزارتخانه است . البته باید سازو کاری فراهم شود که مردم هم بتوانند از پزشک متخلف برخورد کنند و از این موضوع واهمه نداشته باشند.

اما مردم ما از حقوق خودشان مطلع نیستند و از طرفی اعتماد خوبی هم بین پزشک و بیمار وجود ندارد.همین چند وقت اعلام شد که به خطر نبود همین اعتماد،بیمار برای تشخیص و درمان بیماری خود گاهی به 5 پزشک مراجعه می کند؟

اعتماد مردم به پزشک زمانی اتفاق می افتد که ارتباط بین پزشک و بیمار به خوبی برقرار شود، بیمار نزد پزشک می رود و درمان می شود اما چون توضیح درستی به او داده نمی شود آگاهی چندانی از شیوه درمان ندارد و همین برای او هزینه بر است.یکی از فواید پزشک خانواده همین است که بیمار و پزشک رابطه خوبی پیدا می کنند.

الان کمیسیون مشخص کرده که چه گروهی از پزشکان بیشتر زیرمیزی می گیرند؟

بیشتر پزشکانی که عمل جراحی انجام می دهند این کار زشت را انجام می دهند.مثلا من در گروه پزشک اطفال این را ندیدم البته ما در کمیسیون بررسی نکردیم بلکه اسامی که به ما داده شده این را نشان می دهد. پزشکان جراح هم که می گویم منظورم همه آنها نیستند و نباید جمع بست بلکه 2 تا 5 درصد جامعه پزشکان جراح را تشکیل می دهند. ما یک بی عدالتی در میان خود صنف پزشکان داریم. پزشکان عمومی که 7 سال درس می خوانند و بعد مجبور به گذراندن طرح هستند بعد از آنکه فارغ التحصیل می شوند حقوق بسیار اندکی دارند اما یک طبقه خاصی از پزشکان یعنی پزشکان متخصص در آمدهای کلان دارند و میان درآمدهای آنها شکاف بسیار زیادی وجود دارد این درحالی است که در کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس این تفاوت کم است .

کمیسیون بهداشت بارها با مسئولان وزارت بهداشت و نظام پزشکی جلسه گذاشته و به آنها تاکید کرده که این مسئله به اندازه فساد اقتصادی اهمیت دارد و اگر با چند نفر دانه درشت برخورد شود، بقیه پزشکان هم حساب کار دستشان می‌آید.به نظر من اگر با تعدادی از این پزشکان که فقط به فکر پرکردن جیبشان هستند برخورد شود ،سایر پزشکان هم حساب کار دستشان می آید.نباید به خاطر تعداد کمی پزشک،قداست جامعه پزشکی را زیر سوال ببریم.

در این قانونی که شما عنوان می کنید، چطور با پزشک متخلف برخورد می شود؟

طبق قانون باید تخلفات پزشکان بخش خصوصی به دادسرای انقلاب و پزشکان بخش دولتی،به کمیسیون ماده 11 سازمان تعزیرات معرفی شوند،اما تا کنون کسی با این پزشکان برخورد جدی نکرده و نظارتی هم بر عدم اجرای آن نشده است. همچنین اگر پزشکی پول اضافه از مردم بگیرد، بار اول باید 2 برابر مبلغ اضافه را باز گرداند و توبیخ کتبی هم در پرونده او درج شود، اگر هم برای بار دوم تکرار شود باید 5 برابر مبلغ اضافه دریافتی ،جریمه شود و علاوه بر پزشک مسئول فنی بیمارستان هم توبیخ کتبی می‌شود که در پرونده درج می‌شود.اگر پزشک برای بار سوم این تخلف را انجام دهد، 10 برابر آن مبلغ جریمه می‌شود و علاوه بر پزشک و مسئول فنی، پروانه فعالیت بیمارستان هم باید برای همیشه لغو شود.

شما آماری دارید که تا الان چند پزشک با این قانون جریمه شدند یا اینکه پروانه آنها لغو شده است؟

من آماری ندارم اما صدور این احکام، تا حد زیادی به نظر قاضی و تعزیرات بستگی دارد و معمولاً اجرا نمی‌شود. متاسفانه همه پزشکان متخلف شناسایی و معرفی نمی‌شوند و کسانی که معرفی می‌شوند مبالغ کمی جریمه می شوند که اصلا خنده دار است.

پس این نقص در نظارت نمایندگان بر عملکرد مسئولان هم وجود دارد.چرا شما از وزیر در این باره سوال نمی کنید؟

من هنوز هم معتقدم که حلاءقانونی نداریم اما برای اینکه به قول شما نطارت را بیشتر کنیم و بهانه از مسئولان اجرایی و قضایی گرفته شود و امکان برگشت کامل پول و حقوق بیماران باشد، در نظر داریم طرح یک فوریتی برای اصلاح قوانین فعلی به صحن علنی مجلس ارائه کنیم.البته باز هم تاکید می کنم که وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مسئولیت این موضوع را برعهده دارد و اگر واقعاً بخواهند با همین قوانین هم می‌توانند مقابل این پزشکان زیاده خواه بایستند.

اگر تعرفه ها هم به این بهانه بالا بروند باز فشار به بیمار آورده می شود چون هر قدر هم که تعرفه بالا برود باز پزشکان معتقدند که دستمزد آن ها کم است. در این شرایط بیمار هم باید هزینه بیشتر به بیمارستان پرداخت کند و هم زیرمیزی را بدهد. روش کار این نیست و باید برخورد جدی شود تا پزشکان به خود اجازه این کار را ندهند.

به نظر شما پزشک خانواده می تواند در کاهش زیرمیزی موثر باشد؟

طرح پزشک خانواده می تواند مشکل زیر میزی گرفتن در حوزه سلامت را کنترل کند، چون همه چیز در یک چرخه قانونی قرار می گیرد البته همانطور که گفتم بیشتر تخلفات زیرمیزی توسط پزشکان جراح انجام می شود و پزشک عمومی در این زمینه هیچ نقشی ندارد.اگر پزشک خانوده با موفقیت اجرا شود یکی از اصلی ترین اهداف آن همین است.

شما به موضوع فرهنگ سازی در این زمینه اشاره کردید.به نظر شما فرهنگ سازی بیش از برخورد قانونی می تواند کارساز باشد؟

سلامت نباید جنبه تجارت پیدا کند.باید پزشک هدف خود را خدمت رسانی به بیمار بداند و خوشبختانه اکثر پزشکان ما اینگونه هستند.نبیاد فکر و ذکر یک پزشک تنها پول درآوردن باشد و از طرف دیگر باید این فرهنگ سازی شود که پزشک هم یک فرد عادی است و نباید انتظار درآمد میلیاردی از او داشت.بارها شده دوستان پزشک من تعریف می کنند که اگر آنها هم از مشکلات اقتصادی و بی پولی گله داشته باشند اطرافیان به آنها می گویند "شما دیگه چرا آقای دکتر". آنچه می تواند باعث ایجاد انگیزه در پزشکان شود، حمایت از آنهاست. زیرا، خیلی ها نمی دانند که یک پزشک در منطقه محروم کشور کمتر از یک میلیون حقوق می گیرد.

در بیشتر کشورهای پیشرفته، ارتباط مالی پزشک با بیمار فقط از طریق بیمه‌هاست و پزشک اصلا حق ندارد با بیمار درباره پول حرف بزند چرا در کشور ما این قانون اجرا نمی شود؟

الان خود بیمه های ما هم مشکل دارند و پول پزشکان و بیمارستان را به موقع پرداخت نمی کنند.اما با تجمیع بیمه ها این مشکل حل می شود. اتفاق خوبی که قرار است بیفتد همین تجمیع بیمه هاست که بسیاری از مشکلات نظام سلامت را حل می کند.البته بیمه تکمیلی هم مشکلاتی دارد که باید به آن رسیدگی شود.باید به سمتی پیش برویم که همه یک بیمه پایه داشته باشند که از مردم حمایت کند و خدمات اضافی از جیب مردم پرداخته شود.

46232