رابطه تهران و کویت حتما مهم است

امیرکویت صباح الاحمد برای یک دیدار 2 روزه امروز  عصر وارد تهران شد. ترکیب هیات همراه او در ظاهر بیشتر اقتصادی ست ،اما به نظرمن این منعکس کننده واقعیت آنچه الصباح را به ایران کشانده و میتواند مورد علاقه تهران هم باشد نیست. ایران و کویت درمناسبات تجاری و اقتصادی میان خود دارای روابط ویژه و معنا داری نیستند که توجیه گر این سفرشده باشد.حداکثر امور نفت و گاز میتواند باشد که آنهم سازو کار سازمانی خود را دارند.(اوپک) و(حوزه مشترک آرش). به همین دلیل رسانه های کویتی ونیز معاون وزیر خارجه کویت در مطالب وسخنان اخیرخود ترجیح دادند اهداف سفر راسیاسی و امنیتی و البته مشترک از سوی اعراب عضو شورا با ایران نشان دهند. خالد جارالله معاون وزیر خارجه کویت به روزنامه عربی زبان الحیات چاپ لندن گفته است"دولت متبوعش آماده میانجیگری میان ایران و عربستان برای حل اختلافات میان آنها در خلال سفر شیخ صباح الاحمد به تهران است".
معاون وزارتخارجه کویت تصریح کرده " مهمترین پرونده هایی که امیر کویت در سفر به ایران طرح خواهد کرد، مربوط به اوضاع سوریه، عراق، مصر و همچنین امنیت خلیج فارس خواهد بود". به همین دلیل در یک نگاه کلی و با رویکرد اثباتی معتقدم تا زمان حل و فصل اختلافات سیاسی و امنیتی میان طرفین مستقردر خلیج فارس یا حداقل تفاهم بر سر یک توافق مشترک و ایجاد یک نگاه قابل درک و مفاهمه ای در زمینه امنیت منطقه ای، اساسا کوشش جهت شکل گیری روابط گسترده ی اقتصادی راه به جائی نخواهد برد. چه به صورت مشترک چه به صورت مجزا و دو طرفه. این یک ضعف نبوده ،بلکه یک واقعیت انکار ناپذیر است.
پس چه باید کرد وتهران با امیر کویت که هم اکنون ریاست دوره ای شورای همکاری خلیج فارس را به عهده دارد چه توافقی میتواند داشته باشد؟ با نتایج خیلی فوری و یک جانبه به نظر من هیچ!. اما در میان مدت و معطوف کردن مناسبات سیاسی و امنیتی به سمت همگرائی عمومی و مشترک(با در نظر گرفتن وپذیرفتن ضروریات امنیتی هر طرف) احتمالا میتوان به حصول یک تفاهم در قدم اول و توافقات متعدد در قدم های بعدی امیدوار بود.
در چنین فضائی کویت را به مثابه یک کشور صرف تلقی کردن یک اشتباه راهبردی ست. کویت را نباید مانند عمان نگاه کرد.مسقط درست یا غلط،خیلی خود را هم طراز دیگرپایتخت های عربی نمیداند و معمولا مسیرش را مستقلا طی میکند.تا آنجا که همواره تهدید به خروج از شورای همکاری کرده است.اما رهبران کویت بر خلاف عمان ترجیح میدهند روابط با تهران را به قیمت آزردگی دیگر اعضای شورا دنبال نکند. این نکته ای ست بسیار کلیدی. نکته ای که موجب شده آنها قدرت مانورخود را در میان دیگر اعضای شورا افزایش دهند.بی شک این قدرت میتواند به نفع تهران نیزتمام شود ،آنهم در زمانی که دیگر اعضای شورا با پادشاهی عمان دچار مشکلات جدی هستند. یک کارشناس زبده امور اعراب که تحولات منطقه خلیج فارس را دنبال میکند میگوید" اینکه عمان یک طرفه مناسبات خود با ایران را گسترش داده ،تا آنجا که به مسقط و تهران مربوط میشود اتفاق خوبی ست.اما خب فراموش نکنید اگر موضوع را از زاویه شورای همکاری خلیج فارس نگاه کنیم مسایل قدری متفاوت خواهد شد".این کارشناس امور اعراب اضافه میکند"در موضوع ایران و آمریکا ،عمان بدوراز چشم اعضای شورا به یک ابتکار عمل بسیار موفق دست زد و تحولی تاریخی را میان تهران و واشنگتن موجب شد،اما همین موضوع متقابلا خشم رهبران عرب خلیج فارس را برانگیخت. مشاجرات سخت نمایندگان این کشور ها با نماینده عمان در نشست مشترک ماه می وزرای دفاع با حضورچاک هگل در جده را ببینید.کویتی ها ترجیح میدهد اینگونه عمل نکند.خصوصا که اکنون که چراغ سبز سعودی ها را هم دریافت کرده اند.مطمئنا تهران نیز ازاین نقش علی القاعده باید استقبال کند". به هرحال در این شرایط سفر امیر کویت به تهران با هر استانداردی که به آن نگریسته شود نه تنها اتفاق مهمی برای دیپلماسی ایران تلقی میشود بلکه می تواند به صورت واقعی به درک روشن تری از اختلافات و چرائی آنها میان طرفین کمک نماید.بیان وضعیت منطقه ، طرح مسائل مشترک ، تشریح آنها و میانجی گری از سوی الصباح که دیگر اعراب منطقه او را پذیرفته و قبول دارند، در ترسیم شرایط آتی و ایجاد یک فضای حداقلی از اعتماد و اطمینان حتما موثر خواهد بود ولو در قدم های اول مسئله ای به فوریت حل نشود.این درک بیشتر از این جهت اهمیت دارد که باید متوجه بود مسائل این کشورها منجمله کویت اولا تنها مسایل آنها نیست(رویکردی جهانی با مسئولیت مشترک پیدا کرده اند)،دوم مسئله یک عضو به صورت مستقل تنها مربوط به خود او نمی شود وحلقه ای به هم متصلند،سوم نگاه این کشورها به اطراف خود دیگر محدود به منطقه خلیج فارس نبوده و استانداردی بین المللی پیدا کرده اند،چهارم این کشور ها حال به هر دلیل تاثیر گذاری شگرفی بر مسائل جهانی ( حداقل در خاورمیانه عربی)دارند که خیلی به وسعت جغرافیائی و کوچکی آنها مربوط نیست.از این جنبه است بهتر می توان درک کرد چرا روحانی و وزیر خارجه او ظریف،تا به این حد به رابطه با این کشورها واینک کویت ویا سعودی وحل مسائل با آنها اهمیت میدهند. تبعات سفر امیر کویت به تهران مسلما به رابطه دو طرفه آنها محدود نخواهد شد.matinmos@gmail.com(سرمقاله شهروند11/3/93)