بررسی بودجه پیشنهادی شهرداری تهران در سال ۹۴/ درآمد ۴ هزار میلیاردی از تراکم فروشی

از طرف دیگر نهاد ناظر شهرداری مطابق با قانون شورای شهر است، به واسطه نمایندگی اعضاء شورای شهر و همچنین اهمیت بودجه در مدیریت شهری لزوم دقت و حوصله کارشناسی برای شورای شهر در بررسی بودجه شهرداری نیز مهمتر از شهرداری است، در این راستا بخش منابع بودجه سال ۱۳۹۴ شهرداری، بررسی کارشناسی و نتایج این بررسی تقدیم ریاست محترم شورا و اعضاء شده است، به شرح ذیل بخشی از بررسی اعلام می شود.

۱- در لایحه بودجه 94 نسبت به بودجه ۹۳ اکثر شمارههاي طبقه بندي و برخي فصل ها تغيير يافته است ولی به طور کلی جدول و نسبت تغییرات منابع بودجه عمومی سال ۹۳ و ۹۴ و همچنین درصد تغییرات آن به شرح زیر است؛

۲- منابع بودجه عمومی شهرداری تهران شامل سه فصل، درآمدها، واگذاری دارائی های سرمایه ای و واگذاری دارائی های مالی در جدول برآورد منابع بودجه سال ۱۳۹۴ مبلغی معادل ۱۷۴.۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰ هزار ریال است، اما این مبلغ در ماده واحده بودجه شهرداری در بخش مصارف به اشتباه ۱۷۴.۴۶۰.۰۰۰.۰۰۰ هزار ریال ذکر شده است، لازم است این اشتباه در ماده واحده اصلاح شود.

۳- با عنایت به آنکه در سنوات گذشته به درستی سهم نقد و غیر نقد منابع در ردیفهای هر فصل درج می گردید و این امر سبب می شود که شورا درک دقیق از نحوه وصول منابع داشته باشد، در لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ متاسفانه سهم نقد و غیر نقد در ردیف ها و شماره طبقه بندی منابع درج نگردیده است، لذا از این حیث که منابع از لحاظ نقد و غیرنقد روشن نیستند، لایحه دارای ایرادی ساختاری است. هر چند برای رفع این ایراد ساختاری در ذیل ماده واحده بیان شده است که: «شهرداری تهران مجاز است حداکثر تا سقف ۴۵ درصد از منابع بودجه سال جاری را به صورت غیر نقدی عمل نماید.»

جدا از ایراد مطرح شده بر عدم تفکیک نقد و غیر نقد در ردیفهای منابع بودجه، درج و تصویب این تبصره از آن حیث که قابل ردیابی و ارزیابی نمی باشد دارای ایراد اساسی دارد.

با توجه به آنکه سهم دو فصل درآمدها و واگذاری دارائی های مالی که مبالغی معادل ۷۴.۲۸۹.۲۸۸.۶۱۳ و ۱۶.۸۵۹.۶۹۷.۵۴۱ هزار ریال را شامل می شوند، به واسطه آنکه تقریباً عمده این دو فصل حدود 90 درصد نقد است و مجموعه این دو فصل 2.52 درصد کل منابع بودجه را شامل می شود، لذا اجازه دادن به شهرداری تهران برای اقدام تا سطح 45 درصد از کل منابع بودجه «شامل هر سه فصل» در سال جاری بصورت غیر نقدی، دارای ایراد است.

۴- کل منابع سال 1394 بودجه عمومی شهرداری نسبت به سال 1393 حدود 10 درصد رشد داشته است. با توجه به بند 7 ذیل بخش "ب" مصوبه «سیاست های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال 1394 شهرداری تهران» ابلاغی به شماره 24572.1977.160 تاریخ 9.9.1393 که بیان می دارد: «در تنظیم بودجه سال 1394 شهرداری ضمن بازنگری ساختاری در بودجه به همسویی با سیاست های بودجه دولت توجه گردد.» لذا لازم است نسبت به سقف منابع بودجه شهرداری بازنگری صورت گیرد. به عبارت روشن تر با توجه به شرایط عمومی کشور و تحلیل کدهای منابع بودجه شهرداری، پیشنهاد می‌شود سقف بودجه شهرداری نسبت به سال ۱۳۹۳ حداقل ۱۰ درصد کاهش یابد.

۵- هر چند در جدول خلاصه بودجه شهرداری تهران در سال ۱۳۹۴ منابع سازمانها و شرکت ها را معادل ۵۳.۶۸۸.۶۶۳.۸۴۷ هزار ریال اعلام می کند، اما در بودجه سازمان‌ها و شرکت های وابسته جدا از آنکه سهم نقد و غیر نقد همانند بودجه عمومی شهرداری روشن نیست و اعلام نشده، در بودجه سازمانها و شرکتها مبلغی معادل ۱۲۱.۷۲۱.۸۶۴.۴۷۲ هزار ریال به عنوان منابع و کمک های سرمایه ای عمرانی درج گردیده است، هر چند اکثر کد پروژه های این مبلغ در بودجه عمومی شهرداری تهران (ستاد و مناطق) درج شده است «جداول منابع و مصارف بودجه»، ولی شیوه و سازوکار واگذاری پروژه های سرمایه ای به سازمانها و شرکت ها خارج از آئین نامه مالی و معاملاتی شهرداری است.

به عبارت روشن تر شورای اسلامی شهر می بایست در این خصوص تصمیم گیری کند. که آیا می پذیرد که از کل بودجه ۱۷۴.۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰ هزار ریالی شهرداری تهران به میزان ۱۲۱.۷۲۱.۸۶۴.۴۷۲ هزار ریال توسط شرکتها و سازمانهای وابسته به شهرداری بدون رعایت آئین نامه مالی و معاملاتی شهرداری تهران و بدون تشریفات مناقصه واگذار شود؟

۶- با توجه به آنکه درج تبصره ها در بودجه عملاً جهت انضباط پذیری و کنترل فرآیندهای حاکم بر اجرا و تحقق ردیف های بودجه و همچنین برای اعمال نظارت، طراحی و تدوین می شوند، لذا تعهد کردن هرگونه منابعی خارج از ردیف های درآمد مصوب و اجازه دادن برای مصرف آن قبل از تصویب در شورای شهر، ساختار و چارچوب بودجه را مخدوش و مختل می کند، بنابراین از آن حیث که در تبصره های بیست و دوم، بیست و سوم، بیست و ششم، بند "ب" تبصره بیست هفتم و تبصره سی وسوم، منابع کلان پیش بینی گردیده است و اعلام شده است که شهرداری نسبت به وصول آنها اقدام و بدون طی مراحل مقررات گذاری و تصویب، نتایج را در تفریغ بودجه انعکاس دهد، لذا به واسطه آنکه سهم پیش بینی شده در تبصره ها بالغ بر ۱۳۶.۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰ هزار ریال است (مطابق با جدول زیر)، این اقدام به مثابه تغییر کلان و اساسی در منابع شهرداری تلقی می گردد، لذا بخش پیش بینی منابع شهرداری برای سال 94 از این جهت دارای ایراد ساختاری است.

۷- مطابق با بند 1 ذیل ماده واحده «سیاست های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ شهرداری تهران» ابلاغی به شماره 24572.1977.160 که بیان می دارد: «تبصره های بودجه سال 1394 به استثناء تبصره های نظارتی و هماهنگی می بایست دارای ردیف مشخص باشد.» لذا با توجه به مصوبه سیاستهای بودجه ای مبلغ ۱۳۶.۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰ هزار ریال خارج از ردیف های بودجه دارای ایراد اساسی است.

جدول برآورد منابع مالی مندرج در تبصره‌ها خارج از پیش بینی در سه فصل منابع پیش بینی شده بودجه سال ۱۳۹۴؛

1-7) با آنکه درآمد حاصل از بهای خدمات شهری از قبیل، "فروش و جمع آوری زباله به شماره طبقه بندی (130110) و شماره طبقه بندی (130119) به عنوان بهای خدمات مدیریت پسماند (مسکونی)" مطابق با گزارشهای عملکرد، تقریباً بیش از 4 برابر مبلغ پیش بینی شده برای سال 1394 می باشد، لذا بازنگری و واقعی کردن این بخش از درآمدها برای سال 1394ضروری است.

2-7) با توجه به تصویب لوایح پسماند ساختمانی، عمرانی و سایر مصوبات مربوط به عوارض از قبیل پارکینگ ها «شماره طبقه بندی 140205 و 140204» با آنکه در سال 1393 عملکرد این درآمدها بیش از مصوبه بودجه سال 93 بوده است، اما در پیشبینی بودجه در سال 1394 صفر در نظر گرفته شده است. همچنین بخش درآمد با شماره طبقه بندی (130200) "به عنوان تاسیسات شهری" جهت افزایش درآمد قابل بازنگری و واقعی سازی است.

3-7) با آنکه در "شماره طبقه بندی (۱۴۰۱۰۴) به عنوان درآمد حاصل از سود سهام سازمانها و شرکتهای تابعه" در سال ۱۳۹۲ مبلغی معادل ۱۶۸.۲۶۶.۰۰۰ هزار ریال عملکرد داشته است ولی در سال 94 درآمد حاصله از این ردیف حذف و صفر شده است.

۸- در فصل دوم که به "منابع حاصل از واگذاری دارائیهای سرمایهای" اختصاص دارد، نکات ذیل قابل توجه و بحث و بررسی بیشتر در کمیسیون تلفیق و صحن شورای شهر است:

1-8) با وجود آنکه تهیه و تصویب طرح های توسعه شهری از قبیل طرح های جامع و تفصیلی جهت رعایت اصول شهرسازی و انضباط پذیری ساخت و ساز می باشد، ولی «درآمد حاصل از تغییر کاربری» با شماره طبقه بندی(۲۱۰۱۰۶) با مبلغی معادل ۳۴.۸۰۹.۴۸۸.۲۵۱ هزار ریال یعنی معادل ۴۲.۲ درصد بودجه فصل دارائی های سرمایه ای و ۲۰.۶ درصد کل منابع بودجه عمومی شهرداری تهران را شامل میگردد؛ لذا به واسطه ناپایدار بودن این ردیف درآمدی و همچنین ردیف (۲۲۰۱۰۱) به عنوان "فروش اموال غیر منقول" معادل ۵.۹۹۳.۴۳۵.۰۴۳ هزار ریال پیشنهاد می شو د حداقل 30 درصد این دو کد درآمدی کاهش داده شود. لازم به ذکر است عملکرد سال 93 این دو کد درآمدی نیز پایین تر از برآورد سال 93 بوده است.

2-8) با توجه به آنکه در شماره طبقه بندی (210103) به عنوان عوارض بر مازاد تراکم (درصد مجاز) مبلغی معادل ۴۰.۸۵۶.۶۲۹.۴۲۶ هزار ریال به عنوان منابع درآمدی پیش بینی شده است، به عبارت روشن تر معادل ۲۳.۵ درصد کل بودجه عمومی شهرداری است و از آن حیث که پایدار نیست، پیشنهاد می شود حداکثر مبلغ معادل سال 1393 یعنی ۳۲.۷۰۷.۰۰۰.۰۰۰ هزار ریال پیش بینی شود.

۹- در فصل سوم به عنوان "منابع حاصل از واگذاری دارائی های مالی" نکات ذیل قابل توجه است:

1-9) از محل وصول مطالبات اسناد دریافتی و وصول سایر مطالبات معوقه با شماره طبقه بندهای (320401 و 320402 ) مبلغی معادل ۱۰.۸۵۹.۶۹۷.۵۴۱ ریال یعنی معادل 15.6 درصد کل بودجه عمومی شهرداری از این طریق است، به عبارت روشن تر 15/6 درصد از کل منابع بودجه عمومی شهرداری ناشی از وصول مطالبات و معوقه های سنوات گذشته است.

2-9) با آنکه همواره در سنوات گذشته شهرداری تهران به واسطه درآمد فراتر از بودجه مصوب، نیمه دوم سال اقدام به ارائه متمم میکرد، اما در شماره طبقه بندی (320101) به عنوان مازاد درآمد بر هزینه های دوره های قبل هیچ درآمدی پیشبینی نشده است. معنای این گزاره این است که شهرداری تهران در سال 1393 از حیث وصول درآمدها با مشکل و محدودیت مواجهه شده است، لذا پیشبینی و پیشنهاد کاهش منابع کل بودجه برای سال 94 تقریباً واقعی است.

10- درخصوص منابع و درآمدهای شرکت ها و سازمانها و موسسات وابسته به شهرداری تهران جدا از آنکه چندین مورد از قبیل شرکت خاکریز آب و ارتباط مشترک شهر، فاقد اساسنامه مصوب شورای شهر هستند که عملاً تصویب بودجه آنها بدون سیر مراحل مقررات گذاری اساسنامه ها دارای ایراد حقوقی و قانونی است، همچنین در جدول بودجه سال 1394 سازمانها و شرکتهای وابسته، بودجه شرکت کالای شهروند اعلام نگردیده است.

با توجه به موارد مطرح شده درخصوص منابع بودجه سال 1394 شهرداری تهران و سازمانها و شرکت ها و موسسات تابعه، بازنگری در بخش منابع ضروری است.