لطفا در مدرسه آواز نخوانید!

یادش بخیر سال 57 که به قم آمدم و این پس از گذشت دو سال از طلبگی بنده در اصفهان بود، در مدرسه رسالت ساکن شدم و تا اوائل سال 60 آنجا بودم. آن سالها پر التهاب بود و گاه می شد که درسها تعطیل می شد و به اصفهان می رفتم. هر وقت که قم بودم، طبعا در همین مدرسه ساکن بودم.

راستش شب های بسیار ساکتی در مدرسه داشتیم و البته از لطف مدیر مدرسه، بهره مند از مواهب دیگری چون صبحانه و ناهار و شام هم بودیم. اگر کسی می خواست درس بخواند واقعا زمینه فراهم بود.

اقامت در مدرسه مقرراتی داشت و از جمله مقررات مسلم، یکی هم این بود که شبها سکوت کامل باشد تا طلبه ها به درس و مطالعه بپردازند. آن سالها ریاست مدرسه را آقای دشتی ـ حفظه الله ـ داشتند. هنوز مزه آن سکوت و مطالعه شبانه را تا وقتی که خاموشی زده می شد، در وجودم حس می کنم.

فکر کنم هیچ چیزی در عالم طلبگی جای زندگی در حجره را نمی گیرد. در واقع همیشه فکر می کنم اگر طلبه ای، طعم زیست حجروی را نچشیده باشد، بخش مهمی از تجربه طلبگی را بدست نیاورده است.

در میان اوراق و اسناد که تصاویرش را داشتم، برگه زیر را دیدم که در باره مقررات یک مدرسه طلبگی است. شاید مدرسه ناصری یا سپهسالار یا همان مطهری فعلی. هرچند اطمینان ندارم اعلان مزبور مربوط به آن مدرسه باشد. مع الاسف تاریخ هم ندارد، ولی به قرینه اسنادی که قبل و بعد آن هست باید مربوط به حوالی سالهای 1330 تا 1335 ق باشد.

در این اعلان دستنویس مقرراتی اعلام شده که مشابه همان اصولی است که دست کم تا زمان ما هم بود و فکر کنم در بسیاری از موارد ادامه هم یافته است.

متن آن را تقدیم عزیزان می کنم:

خدمت ذی ملاطفت آقایان عظام و مشایخ کرام و سادات ذوی العز و الاحترام
ساکنین این مدرسه اعلام می شود
بر همگی و جملگی شماها معلوم و بدیهی است غرض از کَوْن در مدرسه، اشتغال به تحصیل علوم دینیه از عقلیه و نقلیه است بأیّ نحوٍ کان،
و غرض واقف ـ طاب ثراه ـ از بنا کردن این مدرسه جز این نبوده،
و هر کس جز برای تحصیل در مدرسه آمده و مسکن کرده، موجب سخط و غضب حضرت الهی و البته حرام خواهد بود.
لله درّ قائله:
هر آن از عمر پیشین رفت گو رو / کنون روز از نو است و روزی از نو
از تاریخ این ورقه اعلان،
باید تمام آقایان مدرسه بدون استثناء احدی مشغول تحصیل و تدریس و تدرّس باشند و رضای خداوند تبارک و تعالی و واقف ـ طاب ثراه ـ را ملاحظه فرمایند.
مزاحم یکدیگر نباشند،
خصوصا در شب های تحصیل که از یک ساعت و نیم از شب رفته به هیچ قسم حق ندارند در حجرات یکدیگر بروند جز برای پرسیدن اشتباه و آن هم در کمال آهستگی،
و همچنین در روزها باید ترک حرکات شنیعه وحشیانه و افغال رذیله غیر عاقلانه و خواندن آواز بنمایند.
هر کس تخلف بورزد از موقوف علیهم خارج است.
بر تمامی آقای عظام متحتم و فرض است که بخدام بگویند اسباب او را از مدرسه بیرون ببرند و خودش را هم اخراج نمایند.