به گزارش مهر، می‌خواهیم سفری داشته باشیم به استان کوچک و ۵۵۰ هزارنفری ایلام، استانی گمنام و محروم که برخی شاید ندانند کجای ایران قرار دارد، ایلام در غرب ایران خاستگاه مردمانی از جنس مهربانی، مقاومت و غیرت است که با پیشینه ۱۰ هزارساله تاریخی هشت سال حضور در خط مقدم جبهه جنگ تحمیلی را تجربه کرده است.
ایلام با مردمانی کردزبان و شیعه، در گوشه‌ای از کشورمان با ۴۲۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق قرارگرفته است و چهره محرومیت بعد از گذشت سالها از اتمام جنگ هنوز در شهر و استان وجود دارد.
هشت سال جنگ تحمیلی در استان ایلام فرصتی بود تا مردم این دیار با مقاومت و ایستادگی و بدون حتی یک‌قدم عقب‌نشینی در مقابل دشمن متجاوز ایستادگی کرده و به نگین پایداری در دوران دفاع مقدس تبدیل شوند.
مهران، دهلران، موسیان، بانروشان، میمک، قلاویزان و ...همه نامهایی آشنا برای فرماندهان جنگ تحمیلی است چراکه این مناطق روزگاری شاهد نبردهای سخت و جان‌فشانی‌های رزمندگان بوده اند و علاوه بر این خود مردم استان نیز ۳۰۰ بار فقط بمباران هوایی را تجربه کرده اند.
جنگ در ایلام آغاز شد
جنگ در ایلام سه ماه قبل از جنگ رسمی یعنی ۳۱ شهریور ۵۹ آغاز شد و عراق در خردادماه ۵۹ برای تسخیر میمک که فقط ۱۵۰ کیلومتر با بغداد فاصله داشت به ایلام حمله کرد چراکه میمک یک نقطه استراتژیک در منطقه محسوب می‌شد.
روح‌الله شنبه‌ای که در ۱۳۵۹/۶/۲۰ یعنی ۱۱ روز قبل از آغاز جنگ رسمی به شهادت رسید، اولین فرمانده شهید جنگ تحمیلی محسوب می‌شود.
از فروردین سال ۵۸ تا پایان جنگ تحمیلی ۱۷۲ عملیات زمینی، ۷۰ عملیات هوایی و ۴۲۹ مورد تحرک زمینی در این استان صورت گرفته و بیش از سه هزار شهید، ۱۰ هزار جانباز و ۳۰۰ آزاده نتیجه جان‌فشانی مردم استان ایلام در دوران دفاع مقدس است.
آن روزها در دفاع مقدس مردم ایلام در حملات هوایی به کوه‌ها و جنگل‌های استان پناه می‌بردند و از استان عقب‌نشینی و فرار نکردند و همین مقاومت‌ها و حضور فعال رزمندگان باعث شد این استان ماندگار و پایدار بماند و امروز به عروس زاگرس تبدیل شود.
حال امروز استان ایلام
اما امروز حال عروس زاگرس خوب نیست چراکه به‌عنوان محروم‌ترین استان کشور شناخته می‌شود و علاوه بر محرومیت‌ها با آسیب‌های اجتماعی مثل خودکشی، بیکاری و اعتیاد مواجه شده است.
متأسفانه باگذشت سالها از اتمام جنگ تحمیلی، استان مورد بی‌مهری دولت‌های مختلف قرار گرفت و آن‌طور که شایسته مردم بود، به ایلام توجه نشد، استانی که در زمان جنگ داشته‌های خود را از دست داد.
بیکاری ازجمله مشکلاتی است که این استان به‌رغم کوچک بودن و داشتن ظرفیت‌های بزرگ همچنان با آن درگیر است به‌طوری‌که در میان ۵ استان اول کشور درزمینهٔ بیکاری قرار دارد.
طبق آخرین آمارها استان ایلام دارای ۳۵ هزار نفر بیکار و ۱۵۶ هزار نفر شاغل است که با حساب جمعیت ۵۵۰ هزارنفری استان نرخ بیکاری استان ۱۸ درصد می‌شود.
حشمت‌الله عسگری معاون استاندار ایلام معتقد است که یکی از مهم‌ترین مسائل در بخش بیکاری و اشتغال در استان بحث پرداختن به تولید و کارهای تولیدی است.
وی با یادآوری اینکه بخش تولید استان واقعاً نیازمند تحول است چراکه بخش مهمی از اشتغال استان را میتواند حل کند، می‌گوید: استفاده از ظرفیت‌های استان مثل کشاورزی و سرمایه‌گذاری بر روی نفت و گاز از دیگر راهکارهای بلندمدت برای اشتغال‌زایی در استان ایلام است.
مشکل بیکاری در استان ایلام در حالی است که بیش از ۱۱ درصد ذخایر گاز و چهار درصد ذخایر نفت کشور در این استان واقع‌شده و هم‌اکنون دو واحد صنایع بزرگ پالایشگاه گاز ایلام و پتروشیمی فعال‌شده است.
به غیر از این دو واحد بزرگ صنعت نفت و گاز، روزانه ۱۸۰ هزار بشکه نفت از میدان‌های نفتی چشمه خوش دهلران برداشت می‌شود و این استان را به قطب اصلی نفت و گاز در غرب کشور تبدیل کرده است.
با همه این ظرفیت‌ها محرومیت، فقر و بیکاری از استان ۵۵۰ هزارنفری ایلام همچنان رخت برنبسته است به‌طوری‌که طبق آمارهای غیررسمی بیش از ۳۰ درصد جوانان استان بیکار هستند و ۱۳ هزار فارغ‌التحصیل بیکار در استان وجود دارد.
طبق آمارهای موجود بیش از ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت استان ایلام تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند و شغل اکثر مردم کشاورزی و دامداری است. همچنین هنوز هم بیشتر مردم در شهرها با شغل‌های خدماتی روزگار خود را سپری می‌کنند.
مرز مهران امن‌ترین و مهم‌ترین مرز زمینی کشور
یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های استان ایلام وجود مرز مهران است که امروز به مهم‌ترین مرز زمینی کشور تبدیل‌شده و بیش از ۷۰ درصد زوار عتبات عالیات از این مرز عبور می‌کنند و مهم‌تر آنکه در اربعین سال گذشته طی یک هفته بیش از یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار زائر از این مرز بدون هیچ مشکلی تردد کردند.
مرز مهران به‌عنوان یک ظرفیت بزرگ در استان ایلام برای صادرات کالا نیز به شمار می‌رود و هم‌اکنون روزانه یک هزار کامیون کالا از این مرز به کشور عراق وارد می‌شود.
استانی که آزادراه ندارد
باوجوداین ظرفیت‌ها ایلام به لحاظ زیرساخت‌ها همچنان با مشکل جدی مواجه است به‌طوری‌که به‌رغم وجود سه هزار و ۲۱۴کیلومتر راه در استان ایلام وجود دارد این استان حتی یک کیلومتر آزادراه ندارد، استانی که در ایام مختلف سال میزبان سیل زائران عتبات عالیات است.
سید کمال‌الدین میر جعفریان مدیرکل راه و شهرسازی استان ایلام پیش‌ازاین در رابطه با ضعف زیرساختهای راه در این استان گفته بود: آنچه در استان ایلام اهمیت دارد بحث کیفیت راه‌های استان است که این بخش نیازمند توجه در برنامه‌های توسعه‌ای استان بوده چراکه خدمات ارائه‌شده درراه‌ها متناسب با حجم تردد نیست.
وی ادامه می‌دهد آنچه هم‌اکنون در مورد وضعیت راه‌های استان می‌توان گفت این است که با توجه به افزایش ترافیک در جاده‌ها، کیفیت خدمات افزایش پیدا نکرده و نیاز است در این بخش در برنامه‌های کلان استان برنامه‌ریزی شود.
وی می‌گوید: باید ظرفیت جاده‌های استان ایلام ازجمله با چهار بانده کردن افزایش یابد و شاهد افزایش کیفیت جاده‌ها متناسب با حجم ترافیک باشیم.
وی می‌افزاید: در حال حاضر وجود مرز مهران و چاه‌های نفت در استان ایلام باعث افزایش حجم تردد در جاده‌های استان ایلام شده لذا دستگاه‌های اجرایی دیگر مثل وزارت نفت و سازمان حج و زیارت برای جاده‌سازی در استان با توجه به محدودیت‌های مالی باید مشارکت کنند.
وی بیان داشت: زیرساختهای استان ایلام برای تردد روزانه پنج هزار زائر باید بیشتر شود که البته این مهم نیازمند مشارکت دیگر دستگاه‌های اجرایی است.
عقب ماندگی تاریخی ایلام در بخش راه
شاپور پولادی معاون عمرانی استانداری ایلام هم در این زمینه می‌گوید: راه‌های استان ایلام از یک عقب‌ماندگی تاریخی برخوردار هستند که باعث شده اکثر محورهای ارتباطی استان مشخصات فنی راه فرعی را داشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: باید راه‌های استان ایلام با توجه به افزایش ترافیک در محورها ارتقا پیدا کند که البته به دلیل اینکه برای هر کیلومتر راه‌سازی در استان ایلام دو و نیم میلیارد تومان اعتبار نیاز است، در یک بازه زمانی کوتاه این مشکل حل نمی‌شود.
پولادی با اشاره به اینکه در سال جاری میزان تصادفات منجر به فوت در استان ایلام ۱۵ درصد افزایش‌یافته است، می گوید: در حال حاضر پروژه‌های مختلفی برای بهسازی و حذف نقاط حادثه‌خیز استان در حال انجام است که مهم ترین آن تصویب بزرگراه کربلا از مسیر کرمانشاه - ایلام - مهران است.
در کنار مشکلات جاده های ایلام اگر نبود حمل و نقل ریلی و ضعف حمل و نقل هوایی تنها فرودگاه این استان را هم اضافه کنیم پازل محرومیت ها در این بخش کامل خواهد شد.
ضعف زیرساختهای صنعت و گردشکری
و اما مشکلات استان ایلام تنها در بخش زیرساختهای حوزه راه نیست، این استان درزمینهٔ ایجاد زیرساختهای بخش صنعت و گردشگری نیز با مشکلات خاص خود مواجه است که رفع هرکدام از این مشکلات نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت است.
نبود مراکز اقامتی و گردشگری کافی در استان ایلام یکی از مشکلات پیش روی رونق صنعت گردشگری است که بلاتکلیف ماندن احداث هتل پنج ستاره در مرز مهران برای زائران اربعین مشت نمونه خروار طرح‌های بی‌سرانجام این بخش محسوب می‌شود.
تعطیلی و رکود در واحدهای صنعتی ایلام به‌ویژه شهرک‌های صنعتی استان زخم دیگری بر پیکره اقتصاد این استان است تا مرتضی دارایی مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان ایلام بگوید: متأسفانه در سال‌های قبل به دلیل فشارهای سیاسی نسبت به ایجاد چندین شهرک‌ها و نواحی صنعتی بدون کار کارشناسی در استان اقدام شده که در حد تابلو رهاشده‌اند.
این در حالی است که هم‌اکنون بیش از ۷۰۰ واحد صنعتی در استان ایلام وجود دارد که طبق آمار غیررسمی بیش از نیمی از واحدهای صنعتی استان ایلام تعطیل و نیمه فعال هستند و دراین‌بین مشکلات مالی در صدر چالش‌های این بخش قرار دارد.
صنعت ایلام چشم‌به‌راه حمایت مسئولان
یارلله نصیری رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ایلام پیش‌ازاین به مهر گفته بود که هم‌اکنون مشکلات ۶۴ واحد از واحدهای صنعتی استان ایلام شناسایی‌شده که بیشتر مربوط به بحث تسهیلات، بدهی و...است.
نصری عنوان کرد: بخشی از این مشکلات با همکاری مسئولان، مدیران واحدهای صنعتی و بانک‌های عامل حل‌شده و بخش مهمی هم هنوز حل‌نشده که نیاز به همکاری بانک‌های عامل دارد.
این مسئول افزود: برای حل مشکلات واحدهای صنعتی و رونق تولید در استان ایلام نیازمند حمایت بیشتر از سوی مسئولان کشوری هستیم که تحقق این امر نقش مهمی در اشتغال استان دارد.
این مسئول با اشاره به اینکه قابلیت‌های نفت و گاز در استان ایلام، گفت: باید از این ظرفیت بزرگ در راستای ایجاد واحدهای صنعتی بزرگ استفاده کرد که این مهم نیازمند سرمایه‌گذاری است.
وی گفت: باید از ظرفیت‌های مرز مهران در جهت توسعه واحدهای صنعتی استان استفاده کرد.
مشکلات ذکر شده در بخش تولید، صنعت، گردشگری و ... استان ایلام در حالی است که محمدرضا مروارید استاندار ایلام می گوید: طرح‌های مختلفی برای توسعه استان ایلام از سوی دولت در نظر گرفته‌شده است.
وی ادامه داد: طرح منطقه آزاد تجاری مهران هم‌اکنون در هیئت دولت به تصویب رسیده و به مجلس رفته که احتمالا تا چند ماه آینده مورد بررسی قرار گرفته و برای تصویب رأی‌گیری می‌شود.
استاندار ایلام با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری یک اولویت اساسی در استان ایلام است، اعلام کرد: طی سال‌های اخیر با شرکت‌های مختلف داخلی و خارجی و نهادها برای سرمایه‌گذاری در استان مذاکره شده که خوشبختانه تفاهم‌نامه‌هایی هم برای اجرای طرح‌های مختلف به امضا رسیده است.
استفاده از شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای اجرای راه‌آهن ایلام
وی ادامه داد: هم‌اکنون در تلاش هستیم علاوه بر اجرای طرح‌های تولیدی مختلف توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری، از توان این بخش در راستای اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی مثل راه‌آهن در استان استفاده کنیم.
مروارید افزود: یکی دیگر از مهم‌ترین اولویت‌های استان بحث فعال کردن شهرک‌های صنعتی است که هم‌اکنون مشوق‌های خوبی از سوی دولت برای سرمایه‌گذاری در این بخش به‌خصوص در مناطق محروم مثل ایلام اعطا می شود.
وی تصریح کرد: استان ایلام به‌واسطه مرز مهران شرایط بسیار عالی برای احداث و ایجاد واحدهای صنعتی دارد چراکه صادرات محصولات به‌راحتی امکان‌پذیر است.
توسعه کشاورزی ایلام با افزایش ۱۰۰ هزار هکتار زمینهای آبی با استفاده از روش‌های نوین
استان ایلام از ظرفیت کشاورزی و دامپروری مناسبی برخوردار است که متاسفانه به دلیل خشکسالی و اسنفاده نکردن ازآب رودخانه ها برای رونق کشاورزی هم دامپروری و هم کشاورزی آن در معرض خطر قرار گرفته است.
برای مثال در دشت بیجنوند شهرستان چرداول که نزدیک به سه هزار هکتار زمین کشاورزی دیم وجود دارد، رودخانه سیمره با فاصله ای اندک غرش کنان رد می شود. این در حالی است که با ایجاد پمپاژ بر روی رودخانه سیمره ضمن ایجاد اشتغال برای اکثر مردم منطقه، جلوی مهاجرت گرفته می شود و حتی جوانانی که برای کارگری عازم شهرهای بزرگ شده اند و در معرض انواع مشکلات قرار می گیرند می توانند سرافرازانه روی زمین های خود کار کنند و اقتصاد مقاومتی مورد نظر رهبر انقلاب را اجرایی نمایند.
چالب اینجاست درحالی که دولت ناتوان از ایجاد چنین پمپاژی است و وعده های مسئولان استان و به خصوص نمایندگان مجلس جهت آوردن آب دیگر برای مردم باور کردنی نیست، چند کشاورز با سرمایه ای اندک و با گرفتن وام از بانک موفق به آوردن آب به زمینهای خود شدند و توانسته اند شر فقر را از سر خانواده های خود دور کنند. فقری که مشت ویرانگرش هر روز قویتر از دیروز به درب خانه های مردم این منطقه مستعد می کوبد و حاصلش شرم پدر و اعتیاد پسران است.
مردم به زبان محلی می گویند درد دوریش و کول دولت، او تونستیو دس خالی آو باری ولی دولت نمتونی(درد دوریش به به روی شانه های دولت، آن با دست خالی آب آورد ولی دولت نمیتواند اینکارو بکند).
محمدرضا مروارید استاندار ایلام در باره وضعیت کشاورزی استان عنوان کرد: بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های استان ایلام برای اشتغال و توسعه استان است که هم‌اکنون طرح‌ها و اقدامات بسیار بزرگی در استان در حال انجام است.
وی بیان داشت: تا سه سال آینده ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان ایلام با استفاده از روش‌های آبیاری نوین یا همان آبیاری تحت‌فشار تجهیز می‌شود.
وی عنوان کرد: درمجموع زمینهای آبی و حاصلخیز استان ایلام با احتساب ۸۰ هزار هکتار موجود به ۱۸۰ هزار هکتار خواهد رسید.
پروژه راه کربلا؛ برنامه مهم برای توسعه زیرساختهای استان
وی توسعه راه‌های استان ایلام را نیز از اولویت‌های مهم استان ذکر کرد و گفت: با توجه به وجود مرز مهران و تردد زوار، هم‌اکنون پروژه راه کربلا از کرمانشاه - ایلام - مهران در حال اجراست.
مروارید بیان داشت: خوشبختانه این پروژه مورد تصویب قرارگرفته است و از سال آینده در اعتبارات ملی برای این پروژه ردیف اختصاص می‌یابد.
ایلام قطب سوم پتروشیمی کشور می‌شود
استاندار ایلام با اشاره به ظرفیت‌های نفت و گاز استان ایلام نیز گفت: دولت برای حوزه نفت و گاز استان ایلام برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته است و در آینده‌ای نزدیک فاز دوم پالایشگاه گاز ایلام اجرایی می‌شود.
مروارید عنوان کرد: با توجه به پالایشگاه گاز ایلام، هم‌اکنون فاز اول پتروشیمی ایلام راه‌اندازی شده و واحد الفین به‌عنوان مهم‌ترین قسمت پتروشیمی تا سال ۹۵ به بهره‌برداری می‌رسد.
وی افزود: احداث یک واحد پتروشیمی دیگر در منطقه با توجه به احداث فاز دوم پالایشگاه گاز ضروری بوده و علاوه بر این قرار است ۱۰ واحد صنایع پایین‌دستی پتروشیمی نیز در استان احداث شود.
وی افزود: قرار است پتروشیمی دهلران نیز با سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگان وزارت نفت وارد فاز اجرایی شود که با اجرایی شدن این پروژه ها در مجموع استان به قطب سوم پتروشیمی کشور تبدیل می‌شود.
آینده استان پرظرفیت اما محروم ایلام
با توجه به مشکلات بی‌شمار استان ایلام، قطعاً استفاده از ظرفیت‌های استان با اجرای طرح‌های مختلف میتواند نقش مهمی در اشتغال و توسعه استان داشته باشد که البته این مهم منوط به اجرای طرح‌های مطرح‌شده از سوی مسئولان است.
به‌هرحال استان کوچک ایلام با توسعه فاصله زیادی در بخش‌های مختلف دارد که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شاهد آن باشیم این استان به آنچه استحقاقش را دارد، برسد.
نظر شما