«صونا بهرامی» درگفت و گو یی از وضعیت این هنر در زنجان می‌گوید.
وضعیت هنر نقاشی و هنرمندان نقاش را در زنجان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خلاقیت بین نقاشان زنجانی کمتر دیده می‌شود، زیرا به سوی نقاشی نوین حرکت نمی‌کنند. مهم‌ترین دلیلش هم ترس از دیده نشدن است. برای یک هنرمند بسیار سخت است که اثر هنری او مورد توجه قرار نگیرد یا دیده نشود. وجه تمایز هنرمندان با انسان‌های عادی وجود احساسات برتر آنهاست. اگر این احساسات مورد توجه قرار نگیرد دیگر نمی‌توان آینده هنری ایده‌آلی برای هنرمند متصور شد. به همین دلیل روال قبلی را در پیش می‌گیرند و در قالب‌های پیشین نقاشی می‌کنند و ممکن است فقط شکل نقاشی آنها تغییر کند.
کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟
هنرمندان به هر دری می‌زنند تا هنرشان دیده شود. آنها سعی می‌کنند اثری به‌جای بگذارند که باتوجه به هنرپذیری جامعه هدف، مورد تأیید مردم باشد. اگر این اتفاق نیفتد دیگر رمقی برای ادامه فعالیت خود ندارند. دلیل بسیاری از مهاجرت‌ها از زنجان نیز همین است، چراکه وقتی استقبالی از اثر هنری نمی‌شود، هنرمند مجبور است به‌جایی برود که حداقل اگر حمایت مادی نیست، مورد حمایت معنوی باشد و آثارش دیده شود. لازمه رفع این مشکل در زنجان این است که جامعه و مردم هنرمندان را درک کنند و بدانند هنر چیست و آن را بشناسند.
یعنی نقاشان فقط به همین دلیل مهاجرت می‌کنند؟
دلایل پرشماری وجود دارد. شاید مهم‌ترین دلیل آن نبود انتشاراتی قوی در استان است. البته این مشکل در تمام استان‌های کوچک وجود دارد. خب هنرمند به دنبال نشر آثار خود به بهترین شکل است. هنرپذیری جامعه زنجان مقداری ضعیف‌تر است. این پازل در کنار نبود توجه و حمایت مسئولان باعث می‌شود هنرمندان ابتدا از زنجان و سپس از کشور مهاجرت کنند.
منظورتان از ضعف در باورهای هنری عموم مردم چیست؟
برای مثال اگر نقاشی یک گل را به طبیعی‌ترین شکل ممکن نقش بزند نقاشی خوب و اثرش از دید مردم مقبول است ولی باید به این موضوع توجه کنیم که نقاش عکاس نیست. این موضوع نشأت گرفته از کمرنگ بودن تئوری هنر بین مردم است. هنر از نظر عملی و به‌خصوص تئوری در استان دچار مشکل است. اصلی ترین دلیل آن هم این است که کار را به کاردانش نسپرده‌اند. اگر امروز در باورهای هنری مردم مشکلی می‌بینیم باید خرده از هنرمندان پیشین گرفت، چراکه آنان تعریف از هنر را این گونه به مردم ارائه داده‌اند. این مشکل نیازمند تغییر در باور و ذائقه هنری مردم است که کاری سخت و دشوار است. اما هنرمندان امروزی می‌توانند با کمک از خلاقیت خود نقاشی را به شکلی پیشرو مبتنی با سبک روز جهان به حرکت درآورند تا سلیقه مردم نیز هماهنگ با پیشرفت‌های هنری جهان تغییر کند.
وضعیت آموزش هنر نقاشی را در چه جایگاهی می‌بینید؟
وضعیت آموزش نقاشی در زنجان بسیار ضعیف است. دانشگاه هنر دولتی در زنجان نداریم. دانشگاه‌های غیردولتی هم از اساتید مطرحی استفاده نمی‌کنند. آموزشگاه‌‌ها هم دست هنرجو را برای یادگیری نقاشی خلاقانه بسته‌اند و هنرجویی را خوب می‌دانند که حتما پیرو سبک نقاشی استاد خود باشد. حال چه غلط و چه درست باید هنرجو به صورت کپی از استاد خود نقاشی کند. حتی وضعیت کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها برای یافتن کتاب‌های هنر بسیار نامناسب است.
وقتی صحبت از نوآوری و مدرنیته می‌شود بسیاری فکرشان به سوی هنر غرب می‌رود. نظر شما در این باره چیست؟
نوآوری و هنر نوین به این معنا نیست که هنرمندان، ایرانی بودن اثر هنری خود را فراموش کنند، بلکه در کنار حفظ مشخصات هنر و فرهنگ ایرانی دست به ایده جدیدی بزنند تا سخن نو برای گفتن داشته باشند.
افتتاح خانه هنرمندان و تأثیر آن بر هنر نقاشی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
راه اندازی خانه هنرمندان اتفاق مبارکی است که می‌تواند صدای هنرمندان را به‌طور صنفی به گوش مسئولان بالادستی برساند و دایره حمایت از آنها را وسیع‌تر کند. این خانه باید کارگاه‌‌های هنری برگزار کند و از هنرمندان مطرح کشوری دعوت کند و برنامه ویژه‌ای ارائه دهد تا هم هنر زنجان بیشتر شناخته شود و هم هنرمندانش کیفیت کار خود را بالا ببرند.
آینده هنر نقاشی در زنجان را چگونه می‌بینید؟
اگر حمایت از نیروهای جوان باشد، آینده هنر نقاشی در زنجان بسیار روشن است، زیرا هنرمندان جوان هنر را با علم و دید عقلایی دنبال می‌کنند و با عشق هنری که دارند در دریافت و کسب تئوری‌های نقاشی روز دنیا بسیار تلاش می‌کنند. یک نقاش به جهت ذات هنری خود غالبا از جماعت به دور است و در تنهایی خود دست به خلق آثار هنری خود می‌زند. تنها انتظاری که از مسئولان فرهنگی و هنری می‌رود این است که زمینه‌ساز ارائه محصولات هنری برای هنرمندان باشند.
آفت هنر نقاشی چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین آفت‌ها بازاری بودن هنر است، چراکه نقاش فقط و فقط باید به خلق چیزی که در ذهن دارد بیندیشد نه به این که بازار چه می‌خواهد. این دغدغه موجب می‌شود تا اثری که خلق کند بدون هر گونه تفکر و فلسفه هنری باشد و به صورت عوام‌زده خلق شود. این اثر بازاری دیگر خارج از بررسی هنرمندانه است، زیرا صحبت و تفکر جدیدی برای ارائه ندارد.
نظر شما