سارا معصومی: عراق به تنهایی برای ناامید کردن باراک اوباما در نخستنین ماه‌های حضورش در کاخ سفید کفایت می‌کند. قریب به ده روز پیش بود که چهل و چهارمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده در میان سربازانی که قرار است جان خود را برای برقراری امنیت در این کشور فدا کنند، سینه سپر کرد و از پایان جنگ در کشوری سخن گفت که بارها حمام خون هموطنانش بوده است. عراق، پنج سال است که کابوس امریکایی‌هاست و البته باتلاق شهروندان غیرنظامی.
شهروندانی که هنوز از سرمستی فروپاشی حکومت دیکتاتوری صدام حسین رهایی نیافته بودند که خود را در باتلاقی جدید در حال دست و پا زدن دیدند. باراک اما از نخستین روزهای حضور در قدرت یا حتی پیش از پیروزی وعده بازگرداندن سربازان امریکایی به منزل را داد. قولی که هم امریکایی ها را شاد کرد و هم عراقی‌ها را مغرور.امریکایی‌ها در شادی زائدالوصفی فرو رفتند که بالاخره زمان قربانی شدن برای اهداف دیگران به پایان رسیده است.عراقی‌ها اما سرمست از غرور که امریکا در نهایت و پس از پنج سال، قدرت آنها برای اداره امور کشور را جدی گرفته است. باراک اوباما هجده ماه دیگر را برای خروج از عراق مناسب دید و اعلام کرد که این تصمیم را بر پاپه مشورت‌های طولانی‌مدت با فرماندهان ارتش اتخاذ کرده‌است.در این میانه بسیاری او را به تخلف وعده خروج از عراق در شانزده ماه متهم کردند و برخی هم هشدار دادند که عراق به زودی به وضعیت پنج سال پیش بازخواهد گشت.
پربی راه نبود هشدارها. این را حمله پریروز یک عامل انتحاری به کمیته اتحاد شیعه و سنی در غرب بغداد ثابت کرد. رهبران قبایل شیعه و سنی دور هم گرد آمده بودند تا از تلاش‌ها برای تشکیل دولت اتحاد ملی در کشور دفاع کنند و بر طبل اتحاد و کنار نهادن اختلاف‌ها بکوبند. همه چیز برای یک جشن تمام عیار اتحاد مهیا بود. اما جشن ناگهان به حمامی از خون بدل شد. عامل انتحاری خود را به نزدیکی محل برگزاری این نشست رساند و در چشم بر هم زدنی خود را منفجر کرد. هم عامل انتحاری مرد و هم 33 عراقی غیرنظامی دیگر. دو خبرنگار در میان کشته‌شدگان بودند و البته یک افسر پلیس هم جان خود را از دست داد. کمربند انتحاری که متهم به دور خود بسته بود صدها نفر را هم با جراحت‌های متفاوت راهی بیمارستان کرد. گویا اتحاد میان شیعه و سنی خط قرمز شبه‌نظامیانی است که از کشتن و کشته شدن خسته نمی‌شوند.
اما انفجارهای چند روز گذشته حامل پیام جالب توجهی است. حالا استراتژی القاعده کاملا تغییر کرده‌است.شبه‌نظامیان، دیگر چندان سربازان امریکایی را هدف قرار نمی دهند چرا که آنها در حال ترک عراق هستند. اما شیعیان و اهل تسننی که به دنبال اتحاد هستند هدف قرار می‌گیرند. تفرقه میان عراقی‌ها تنها شهد شیرینی است که امریکایی‌ها با حمله به عراق و اشتباهات اولیه دربه انزوا نگاه داشتن اهل تسنن به گلوی شبه‌نظامیان ریختند. بی‌شک حملات گسترده‌تری در راه است. با وجود گسترش حملات شبه‌نظامیان در سرتاسرعراق، انگلیسی‌ها نیز چند روز پس از آنکه فرمانده ارتش این کشور در عراق از عقب‌نشینی در آینده‌ای نزدیک خبر داده‌بود، رسما زمان خروج ازعراق را اعلام کرد. بر اساس بیانیه وزارت دفاع عراق، چهار هزار سرباز باقی مانده در عراق هم تا پایان ماه مارس عراق را ترک خواهند کرد. اعلام این ضرب‌الاجل زمانی بدین معناست که انگلیسی‌ها هم پیشتر از امریکایی‌ها عراق را ترک می‌کنند تا صحنه را برای قدرت‌نمایی نظامیان عراقی مهیا کنند.
انفجار ابوغریب که در غرب بغداد واقع است،دومین حمله انتحاری خونبار در طول هفت روز گذشته بود. آن هم درست چند روز پس از روز تاریخی که اوباما در شیپور پایان جنگ دمید. شاید در عراق انفجار عادی باشد و به راه افتادن جوی خون عادی‌تر اما در شرایطی که انتخابات شوراهای استانی در این کشور به آرامی برگزار شد و دولت هم مدعی مهار خشونت است، نمی‌توان به راحتی از کنار این انفجارها گذشت. در نخستین انفجار هفته گذشته یک عامل انتحاری به دانشکده پلیس در بغداد حمله کرده و در چشم بر هم زدنی با فشار دادن همان دکمه قرمز 28 نفر را کشت.
ماه سپتامبر که از راه برسد تعداد نیروهای امریکایی از 140 هزار نفر به 128 هزار نفر خواهند رسید. در همین فاصله زمانی هم نوری المالکی نخست‌وزیری عراق وعده تامین کامل امنیت را داده‌است. مالکی در اخرین کنفرانس آشتی که در کشورش برگزار شد از هموطنان خود اعم از کرد تا شیعه و سنی خواست که دستان یکدگر را به نشانه آشتی بفشارند و از خطاهای مرتکب شده در گذشته بگذرند.
مالکی حتی برای بازگرداندن صلح به عراق اعلام کرد که قصد دارد تعدادی از رده‌پایین‌های حزب بعث را هم به دولت دعوت کند. البته بی‌شک چهره‌هایی مانند عزت ابراهیم الدوری که معاون صدام حسین در دوران دیکتاتوری‌اش بود و هنوز متواری است به دولت دعوت نخواهند شد . البته هیچ‌کدام از بعثی‌های وفادار به صدام حسین هم تا کنون موافقت خود را با دعوت نوری مالکی برای پذیرفتن پستی در قدرت اعلام نکرده‌اند. آخرین بار مدافعان صدام حسین که هنوز بر سر قبرش جمع می‌شوند ادعا کردند که با خیانتکاران به مردم عراق وارد مذاکره نخواهند شد .
کم نیستند تحلیل‌گرانی که بر این باورند که افرایش دامنه حملات انتحاری واکنشی است هم به اظهارات نوری مالکی برای بازسازی امنیتی و سیاسی عراق و هم دهن کجی به باراک اوباما که مدعی برقراری امنیت کافی برای تنها گذاشتن سربازان عراقی در کشور است. شبه‌نظامیان عراقی چندان به خروج سربازان امریکایی و انگلیسی از عراق تمایلی ندارند و دقیقا به همین دلیل است که پس از فرمان خروج باراک اوباما دامنه عملیات‌های خود را گسترش دادند. باقی ماندن امریکایی‌ها در عراق در حقیقت شبه‌نظامیان را به آرزویشان می‌رساند. طالبان و القاعده رویایی ندارند جزکشتن نظامیان آمریکایی در خاک عراق که آن هم در بیشتر مواقع به کشتار مردم بیگناه منجر می شود.
دولت نوری مالکی در نخستین واکنش به افزایش حملات تروریستی مدعی شد که به زودی عاملان این خشونت صرف را بازداشت و عدالت را در خصوص آنها اجرا خواهد کرد. اما تحلیل آن روی سکه این است که شبه‌نظامیان به خوبی توانستند ظرف چند ماه گذشته دولت عراق و ارتش آمریکا را وارد بازی کرده و برگ برنده را در دستان خود بگیرند. در حقیقت کاهش آمار خشونت در چند ماه گذشته بر خلاف ادعای دولت عراق نتیجه استراتژی درست نظامی علیه آنها نبود. بلکه شبه‌نظامیان به عمد فعالیت‌های خود را محدود کردند. آتش زیر خاکستر اما این روزها دوباره شعله گرفته‌است. شبه‌نظامیان فرصت کافی برای بازسازی قوای خود را در چنته داشته و اکنون مجهزتر از پیش قد علم کرده‌اند. در عراق دو طیف از شبه‌نظامیان فعالیت می‌کنند. یک طیف را تکفیری‌ها شامل می‌شوند که اهل تسنن تندرو هستند و طیف دیگر را دولتمردان سابق حاضر در طیف صدام حسین . برای القاعده و وفاداران به صدام حسین دو دشمن وجود دارد: نخستین دشمن اشغالگران هستند که خاک عراق را گرفته‌اند و دشمن دوم هم دولتمردان عراقی که به زعم وفاداران به صدام حسین خیانتکار هستند.
نظر شما