ایجاد خط ویژه اتوبوس در خیابان‌های مطهری و شریعتی در نخستین هفته‌های پس از آغاز سال جدید به مشکلی در این محدوده تبدیل شده است؛ اختلال در حرکت و افزایش ترافیک در این دو خیابان و افزایش تصادفات و بعضا تصادف اتوبوس با عابران پیاده بخشی از این مشکلات است؛ همه اینها به کنار کسبه‌و‌مغازه‌داران ناراضی به‌دنبال شکایت از شهرداری تهران هستند و اینها همه درحالی است که مدیران شهری می‌گویند این طرح فعلا آزمایشی است و اگر مشکلاتی برای مردم داشته باشد در اجرای آن تجدید نظر میکنند.
همین یک روز پیش بود که دختر جواني با یکی از اتوبوس‌هایی که به‌تازگی در خط ویژه تازه به راه افتاده خیابان‌های بهشتی و مطهری تهران تردد میکنند، تصادف کرد. مردم بالای سرش ایستادند، حرکت اتوبوس‌ها متوقف‌وکند شد و ترافیک خیابان بالا گرفت. عابران می‌گفتند چرا خط ویژه را کشیدند و علایم هشداردهنده نگذاشته‌اند؟ کسبه می‌گفتند اصلا این خیابان خط ویژه نمی‌خواست و رانندگان اتوبوس هم حرفشان یکی بود ما ماموریم و معذور به ما گفتند در همین خط جدید باید کار کنید؛ سرعت‌مان هم زیاد نبود؛ مردم هم دقت نمی‌کنند از خیابان رد می‌شوند! دخترجوان را بردند و آرامش به خیابان برگشت اما چند ساعت بعد یک تصادف دیگر. اینها نتیجه یک تغییر است؛ تغییری که هنوز تهران به آن عادت نکرده است.
همه این ماجراها به اجرای یک برنامه جدید بازمی‌گردد. نخستین‌بار یک‌سال پیش بود که خبرهایی درباره راه‌اندازی خط ویژه در خیابان‌های مطهری و بهشتی منتشر شد؛ البته نه در مسیر یک‌طرفه و موافق حرکت خودروها، در نقطه مقابل آن یعنی یک خط ویژه در مسیر معکوس این خیابان‌های یک‌طرفه، تجربه‌ای شبیه به خیابان طالقانی در تهران که سالهاست در آن یک خط ویژه هست که مسیر معکوس این خیابان یک طرفه را می‌پیماید. از ابتدای فروردین امسال خیابان‌های مطهری و شریعتی که سالهاست یک‌طرفه هستند، برای تردد خودروها باریک‌تر شده‌اند و به جای آن اتوبوس‌ها یک مسیر ویژه برای تردد دارند. با توجه به این‌که مقدمات ایجاد این خطوط ویژه در تعطیلات نوروزی در تهران فراهم شده، بسیاری از شهروندان تهرانی وقتی از بزرگراه مدرس وارد خیابان‌های بهشتی و شریعتی می‌شوند، هنوز نمی‌دانند که آنجا خط ویژه‌ای هست و مواجه شدن با یک اتوبوس غول‌پیکر که دقیقا از نقطه روبه‌رو می‌آید آنها را شوکه می‌کند.
چند صد متری جلوتر می‌روند تا بفهمند که در یک خط ویژه اتوبوس در حال تردند البته اگر تا آن زمان هنوز تصادف نکرده و زنده باشند! مهران یکی از مغازه‌داران خیابان مطهری که یک ساندویچی را اداره می‌کند، به «شهروند» می‌گوید: «بعد از عید آمدیم دیدیم خط ویژه کشیده‌اند. خیلی از رانندگان هنوز نمی‌دانند خط ویژه‌ای هست و اتوبوس‌ها از روبه‌رو می‌آیند؛ داستانی داریم این روزها. مرتب تصادف می‌شود؛ دیروز هم گفتند یک خانمی تصادف کرده با همین اتوبوس‌ها.» تماشای حوادث و اتفاقات مرتبط با خط ویژه اتوبوس بخشی از زندگی روزمره این روزهاي مغازه‌داران آن طرف خیابان شده است.
مهدی یکی از آنهاست که بیرون ایستاده و سیگار می‌کشد: «من هر طور فکر می‌کنم نمی‌فهمم که چطور برای این خیابان‌ها خط ویژه کشیدند. الان اینجا بایستید و این اتوبوس‌ها را نگاه کنید؛ همه خالی هستند! سالهاست که مردم خودشان را با این شرایط یعنی یک‌طرفه بودن مطهری تنظیم کرده‌اند؛ بالاخره باید یک تقاضایی وجود داشته باشد که برایش خط ویژه بزنند الان این خط ویژه جز این‌که ترافیک آورده و تصادفات را بالا برده چه تاثیری برای ما داشته است؟»
در خیابان مطهری به جز کسبه این سمت خیابان که درواقع روبه‌روی خط ویژه هستند، گروه دیگری هم هستند که اتوبوس‌های خط ویژه دقیقا از روبه‌روی محل کارشان می‌گذرد و حالا منافع‌شان به کلی به خطر افتاده است. بخشی از آنها نمایشگاه‌داران ماشین هستند که سالهاست در این خیابان کار میکنند و حالا: «کار ما وابسته به خیابان و رفتوآمد است. مشتری‌های ما باید بتوانند بایستند که بیایند داخل. ما به‌عنوان شهروندان این شهر حق نداریم؟ ضرر‌وزیان ما را چه کسی می‌دهد؟ با همان خط بیآرتی که کشیدند نصف کسبه خیابان ولیعصر را ورشکسته کردند.
شهرداری این همه از ما عوارض می‌گیرد بعد این طور ما را به خاک سیاه می‌نشاند. کجای دنیا این‌قدر به مردم فشار می‌آورند با این اوضاع اقتصادی اول سالی. ما از شهرداری شکایت می‌کنیم.» اینها حرف‌های یکی از همان نمایشگاه‌داران است. تقریبا همه آنها یعنی نمایشگاهی‌ها و مغازه‌داران این سوی خیابان در این روزها عصبی‌اند؛ اندازه این عصبانیت هم آن‌قدر است که اگر کارد بزنی خونشان درنمی‌آید. یکی از آنها می‌گوید: «شکایت می‌کنیم، نمی‌گذاریم این طور بماند» و یکی دیگر جوابش را می‌دهد: «الان مگه ١٧ شهریور شکایت کردند به جایی رسید؟ فاتحه کار ما خوانده است!» و صدایی دیگر که می‌گوید: «یعنی واقعا هیچ کاری نمی‌شود کرد؟»
کسبه خیابان مطهری این روزها مستاصلند؛ در خیابان بهشتی هم شرایط بهتری نیست. مغازه‌داران خیابان بهشتی هم سال ٩٥ را با دل خوش شروع نکرده‌اند. محمود یکی از آنهاست: «اول سالی همه با دل خوش می‌آیند سر کار ما هم آمدیم دیدیم جلوی مغازه ما خط ویژه کشیدند؛ کلا کار و کاسبی ما رفت هوا. مشتری که نتواند اینجا توقف کند که نمی‌آید؛ مگر ما چقدر مشتری عبوری داریم؟ من می‌خواهم از آقای قالیباف بپرسم که وقتی تصمیمی می‌گیرند به زندگی مردم فکر نمی‌کنند؟ من زنگ زدم به ١٨٨٨ کلی هم شکایت کردم که این خیابان را به وضع اولش برگردانند.» برای بعضی از مغازه‌داران خیابان بهشتی اما موضوع خیلی جدی نشده، آنها جزو گروه خوش‌بین‌ها هستند.
یکی از آنها علیرضا است که می‌گوید: «با این وضعیتی که این اتوبوس‌ها ایجاد کرده‌اند من نگران نیستم چون می‌دانم این خط را جمع میکنند. بعد از عید اینجا تبدیل شده به لوکیشن فیلم‌های ترسناک؛ در هر ساعت حداقل چند صحنه نزدیک به تصادف و هر روز یک تصادف می‌بینیم. بعید می‌دانم بتوانند این وضع را اداره کنند؛ این تصمیم درستی نبوده.»
اگر نظر مردم را درباره اجرای این طرح بپرسید، حرف‌های دیگری هم می‌زنند یکی از آنها محمد، کارمند یکی از سازمان‌های دولتی واقع در خیابان بهشتی است که از حذف پارکینگ‌های حاشیه‌ای خیابان شکایت دارد: «به جای این‌که برای خیابانی با این حجم تردد پارکینگ بسازند، خط ویژه کشیدند و تمام پارکینگ‌های حاشیه‌ای را هم حذف کردند.» با وجود این‌که این روزها فعلا این طرح تازه عمدتا به دیده انتقاد نگریسته می‌شود، اما خوب هوادارانی هم دارد که آنها عمدتا اتوبوس‌سواران هستند؛ هر چند که تعدادشان اندک است. به گفته لیلا با این اتوبوس‌های جدید او از یک پیاده‌روی اجباری روزانه خلاص شده و می‌تواند در مسیر بازگشت به خانه از این اتوبوس‌ها استفاده کند.
فاطمه از دیگر مسافران این خط هم می‌گوید همان‌طور که اتوبوس‌های بی.آر.تی به‌تدریج در جامعه جا افتادند، این خط هم شناخته می‌شود: «من ماشین ندارم و همیشه از اتوبوس استفاده می‌کنم و اتفاقا خوشحالم که در این خیابان می‌توانم راحت‌تر تردد کنم. ممکن است که جا برای ماشین شخصی‌ها تنگ شده باشد اما به‌هرحال من فکر می‌کنم افرادی که با اتوبوس و مترو رفتوآمد میکنند و آلودگی و ترافیک کمتری تولید میکنند، باید اولویت داشته باشند.» در همین مسافران اتوبوس شهروندانی هم هستند که نقطه نظرهای انتقادی دارند مثلا مهدی، کارمند بازنشسته و حسابدار که می‌گوید در روزهایی که از این اتوبوس استفاده کرده مدام استرس داشته: «البته این خط جدید است اما هر روز تقریبا اتوبوس با یک ماشینی شاخ‌به‌شاخ می‌شود. به نظرم در این زمینه خوب اطلاع‌رسانی نکردند یا این جانمایی‌شان یک ایرادی دارد که باید برطرف کنند.»
طرح فعلا آزمایشی است
اگرچه رسانه‌ها و بعضا مردم در حرف‌های روزمره می‌گویند، در خیابان‌های مطهری و شریعتی بی.آر.تی کشیده‌اند اما پیمان سنندجی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران تاکید می‌کند که اینها «خط ویژه» هستند. تفاوت خط ویژه با خطوط بی.آر.تی. در نوع ایستگاه‌ها، جداکننده‌ها و همچنین سرعت تردد اتوبوس‌هاست.
آن‌طور که سنندجی به «شهروند»می‌گوید، لایحه پیشنهادی ایجاد خط ویژه اتوبوس از ابتدای خیابان شهید مطهری در مسیر رفت و خیابان شهید بهشتی در مسیر برگشت به شورای شهر ارایه شد و به تصویب رسید و بر اساس و با استناد به همین مصوبه عملیات خط‌کشی و جداسازی این دو خیابان برای ایجاد مسیر ویژه حرکت اتوبوس‌ها نیز انجام شده است.
به گفته او خط مطهری-بهشتی یک خط فرامنطقهای است و این خط به‌دنبال پروژه ۵ خط فرامنطقهای در تهران احداث می‌شود. خطوط فرامنطقهای خطوطی ویژه هستند اما بدون جداکننده؛ محدودیت‌هایی که در خطوط بی.آر.تی است، در این خطوط وجود ندارد و در بخش‌هایی از مسیر نیز اتوبوس‌ها در کنار سایر خودروها تردد میکنند. علاوه بر این قرار است ۵ خط فرامنطقهای با طول ۵۴ کيلومتر در پایتخت احداث شود که خط يک مسير ميدان جمهوری-کلاهدوز؛ خط ۲ ميدان هفت‌تير-ميدان صادقيه؛ خط ۳ پايانه بيهقي-ابتداي فردوسي؛ خط ۴ شهيد بهشتي-شهيد مطهري و خط ۵ ميدان راه‌آهن شهرک والفجر را شامل مي‌شود.
سنندجی در پاسخ به «شهروند» و انتقاداتی که مردم این روزها به آن اشاره میکنند، می‌گوید: «این خط را به‌طور مستمر رصد می‌کنیم و اتفاق عجیبی در خیابان‌های مطهری و بهشتی نیفتاده و مانند خیابان طالقانی و قرنی یا بخشی از خیابان شریعتی یک خط ویژه در آنجا احداث شده است؛ به‌هرحال مسافرانی که در مسیر معکوس این خیابان‌های یک‌طرفه قصد رفتوآمد دارند چه باید بکنند؟»
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی درباره حذف پارکینگ‌های حاشیه‌ای گفت: «ما از این موضوع دفاع می‌کنیم؛ درواقع یک لاین که به پارکینگ خودروهای شخصی اختصاص یافته بود، محل تردد اتوبوس شده است و این کمک به حمل‌ونقل عمومی است. وقتی ما از کاهش آلودگی هوا و ضرورت استفاده کمتر از وسایل نقلیه شخصی حرف می‌زنیم در زمان اجرای سیاست‌هایی که به این نتیجه منتهی می‌شود نباید مخالفت کنیم. برای ما اولویت تردد وسایل نقلیه عمومی است.» همزمان با فعالیت خط ویژه اتوبوس در خیابان‌های مطهری و شریعتی بعضی اعضای شورای شهر تهران گفتند که این طرح باید به صورت آزمایشی اجرا شود.
اسماعیل دوستی، عضو شورا گفت: «ما در شورای شهر تهران اجرای این طرح را به صورت آزمایشی تصویب کردیم که اگر مشکلاتی داشت آن را جمع‌آوری کنیم. آنها نباید فکر کنند این خط را کشیده‌اند و تمام شده است. به هرحال ما باید به حقوق همه مردم در تهران توجه کنیم. کسبه و افرادی که آنجا زندگی و کار میکنند هم حقوقی دارند؛ نباید بار مضاعفی را به آنها به ناحق تحمیل کرد. از زمانی که این طرح اجرا شده، شکایت‌های مردمی زیادی دریافت کرده‌ایم؛ البته در این زمینه باید شهرداری تهران به ما گزارش بدهد تا درنهایت درباره کارایی این خط تصمیم‌گیری کنیم. پیشنهاد ما برای دوره آزمایشی یک دوره زمانی یک ماهه است؛ اما مدیران شهری می‌گویند این زمان کمی است و به ما بیشتر وقت بدهید، به نظر من یک دوره زمانی ٢ ماهه نشان می‌دهد که این خط در آن منطقه پاسخگو است یا نه و به زمان بیشتری نیاز نیست.»
«یک ماه زمان کمی است که مشخص شود آیا این خط به خوبی کار می‌کند، یا نه» این را سنندجی می‌گوید و ادامه می‌دهد: دست کم یک تا دو فصل باید از زمان شروع به کار خط بگذرد تا ما درباره آن تصمیم بگیریم؛ به دلیل این‌که تعداد سفرها در طول فصول متفاوت است. البته ما طبق نظر شورای شهر این خط را به صورت آزمایشی راه‌اندازی کرده‌ایم و در این زمینه هم گزارش‌های لازم به شورا فرستاده می‌شود اما از مردم هم می‌خواهیم صبوری کنند تا نتیجه این طرح را ببینیم.»
سنندجی در پاسخ به این پرسش که مردم در همین هفته‌های اخیر تا چه اندازه از این خط استقبال کرده‌اند؟ تعداد مسافران آن را ٥ تا ٦هزار نفر در روز اعلام کرد و گفت: «با توجه به این آمار باید گفت که این خط تقاضای سفر داشته است و مردم استقبال کرده‌اند.»
او همچنین از اقداماتی برای نصب علایم هشداردهنده در روزهای آینده خبر داد و درباره شاخ‌به‌شاخ شدن خودروها با اتوبوس‌ها به‌ویژه خودروهایی که از بزرگراه مدرس وارد خیابان‌های مطهری و بهشتی می‌شوند، گفت: این جدی‌ترین مشکل ما است و درحال بررسی آن هستیم. همکاران ما در شهرداری‌های مناطق ٦ و ٧ به دنبال راهکارهایی برای این مسأله هستند و تلاش میکنند این مشکل را بر طرف کنند.
سنندجی سرعت تردد اتوبوس‌های این ٢ خط را بین ٢٠ تا ٣٠ کیلومتر اعلام کرد و گفت که شهروندان تهرانی با توجه به تردد این اتوبوس‌ها در خیابان‌های مطهری و بهشتی با احتیاط بیشتری از عرض خیابان عبور کنند. تا چند ماه دیگر که نتیجه بررسی مدیران شهری درباره این خط جدید به پایان برسد، خیابان‌های مطهری و بهشتی روزهایی شلوغ را پشت‌سر خواهد گذاشت و البته اگر شما هم در این خیابان تردد می‌کنید، یادتان باشد که هر لحظه ممکن است از روبه‌رو سر وکله یک اتوبوس غول‌پیکر پیدا شود؛ آنها میهمانان تازه این خیابانند و ممکن است تا چند ماه دیگر هم کلا صاحبخانه شوند.
۴۷۲۳۶
نظر شما