تنگناهراسی یا ترس از محیط بسته یا کلاستروفوبیا به ترس از گیر کردن در یک مکان تنگ و راه گریز نداشتن گفته ميشود. فرد مبتلا به اين عارضه مثلا سوار آسانسور نميشود يا از ورود به تونل ميترسد و اگر اين كارها را بكند بسيار مضطرب خواهد شد و احساس خفگي خواهد كرد.به عنوان نمونه ترانه عليدوستي اعلام كرده كه به خاطر اين عارضه نميتواند از اتوبوس يا مترو استفاده كند. رنج اين عارضه وقتي بيشتر ميشود كه فرد نياز به حضور در چنين مكانهايي مانند تصويربرداري امآرآي داشته باشد. فرد مبتلا کلاستروفوبیا فضاي بسته دستگاه امآرآي بسيار وحشتآور و ترسناك است. آنها فكر مي كنند در اين مكان ها و شرايط خاص ممكن است از ترس بميرند.
اتاقهای کوچک و یا قفلشده، تونل، آسانسور، مترو، جمعیتهای شلوغ هریک به تنهایی میتواند محرکی برای شروع علایم باشد. فردی که در مواجهه با یکی از این شرایط دچار بروز علایم میشود، معمولاً در مواجه با سایر شرایط نیز دچار این حالت میشود.
افراد مبتلا به اين فوبيا از قرار گرفتن در فضاهايي که موجب ترس آنها و به وجود آمدن اضطراب در وجودشان ميشود، اجتناب ميکنند. برخي همچنين سعي ميکنند اين فوبيا را مخفي نگه دارند تا ديگران متوجه نشوند و براي آنها مشکلي ايجاد نشود. برخي افراد که براي اولين بار در يک فضاي بسته دچار حمله اضطرابي ميشوند، در آينده اين ترس در آنها شرطيسازي ميشود و اين باعث ميشود تا از همه فضاهاي بسته، ترس و هراس داشته باشند.
براي همين اينگونه افراد رفتار خاص خودشان را دارند و مثلا به محض ورود به يك مكان دربسته اقدام به باز كردن پنجرهها ميكنند يا در نزديكترين صندلي به در ورودي يا خروجي مينشينند. اگرچه اين رفتارها به آنها آرامش ميدهد اما كل ترس و اضطراب را از بين نميبرد.
تنگناهراسی حاداغلب به عنوان یک اختلال اضطراب دیده میشود و میتواند به وحشتزدگی منجر شود. بررسیها نشان میدهد که ۵ تا ۷ درصد از مردم جهان دچار تنگناهراسی هستند ولی تنها درصد کمی از آنها از درمان روانپزشکی برخوردار شدهاند. علایم این هراس می تواند شامل احساس ترس شدید از گیرافتادن و محدودیت، ترس شدید از خفهشدن، تمایل شدید به رفتن به مکان ها باز، اضطراب و نگرانی، احساس تنگینفس و متعاقب آن نفسنفسزدن، طپشقلب، نفس نفس زدن، غش کردن، تعریق و ضعف و احساس خستگي باشد. بدر بستگان درجه اول مبتلايان به اين اختلال، شيوع بيماري سه برابر افراد دیگر است و براي برخي اين مسئله ريشه ژنتيكي ميتواند داشته باشد. عموماً پديده يادگيري در فرزندان و پايه ژنتيکي، هر دو ميتوانند در ابتلا به اين ترس در کودکان مؤثر باشند. به عنوان نمونه اگر کودکي به عنوان تنبيه در حمام يا انباري قرار گيرد و به طور اتفاقي دچار حمله اضطرابي شود ممکن است با پديده شرطيسازي، ترس از فضاي بسته براي هميشه در او به وجود آيد. درمان تنگناهراسی از طریق دارو درمانی، رواندرمانی (حساسیتزدایی منظم، غرقهسازی، سرمشقگیری و تنش کاربردی)، هیپنوتیزم و خانوادهدرمانی امکان پذیر است. درمان با داروهای ضداضطراب مانند بنزودیازپینها، بتا بلاکرها و مهارکنندههای مونو آمینو اکسیداز و سایر داروها مانند بوسپیرون امکان پذیر است. همچنین می توان از نوروفیدبک و بیوفیدبک نیز در درمان غیر دارویی هراس به عنوان روش مکمل دارو درمانی یا در موارد مقاوم به درمان دارویی استفاده کرد.
علایم اصلي :احساس ترس شدید از گیرافتادن و محدودیت،ترس شدید از خفهشدن،تمایل شدید به رفتن به مکانها باز،اضطراب و نگرانی،احساس تنگینفس
نشانهها
نفسنفسزدن (تاکیپنه)،تپشقلب (پالپیتیشن)،تعریق،ضعف
5454
نظر شما