"نادر الهی" و جایگاهی منحصر بفرد در غزل ترکی/ از ستاره ی آسمان ادبیات آذربایجان تجلیل شد

مهرداد خوشکار مقدم: در ادبیات معاصر، شاید کمتر شاعری را می توان یافت که استاد شهریار در وصف او چنین سروده باشد: اين  نادر الهي شعرش متين وخوب است/ هم خالي از تخلف هم عاري از عيوب است.

گرچه در آسمان ادبیات ترکی آذری، ستارگان زیادی می درخشند اما به اذعان تمام صاحب نظران ادبی، غزل ترکی با نادر الهی به اوج رسیده است.

از این رو نیز نشست ادبی شعر معاصر خط سوم با همکاری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز و با حضور صاحب نظران و اساتید دانشگاهی، از مقام این شاعر برجسته ادبیات ترکی آذری تجلیل کرد.

دکتر ابراهیم اقبالی، دانشیار علوم بلاغی و صنایع شعری دانشگاه تبریز در خصوص جایگاه ادبی نادر الهی می گوید: در نقد ادبی آثار نادر الهی همین بس که باید گفت وی ادبیات فولکلور را وارد غزل و غزل را نیز وارد ادبیات فولکلور کرده است!

وی اضافه می کند: برخی از شاعران گرچه آثار قدرتمندی دارند اما از نظر زندگی شخصی در حدی نیستند که برای دیگران الگوی زندگی باشند؛ درحالیکه زندگینامه ی نادر الهی نیز الگوی اجتماعی مناسبی برای آیندگان است.

دکتر اقبالی ضمن انتقاد از عدم توجه مسئولان فرهنگی به انتشار آثار استاد نادر الهی یادآور می شود: از چهار سال گذشته تلاشمان بر این بوده تا آثار این شاعر توانمند آذربایجان را منتشر کنیم که متاسفانه تمام تلاشهای ما بی نتیجه مانده است.

"سلیم زحمت دوست" شاعر، نویسنده و منتقد ادبی با بیان اینکه "غزل ترکی با نادر الهی معنی یافته است" در تحلیل شعر این شاعر شهیر مشکین شهری می گوید: بنا به قول مشهور، غزل آذربایجان حدود 800 سال سابقه دارد؛ از عزالدین حسن اوغلی و شیخ صفی الدین اسحاق شروع می شود و با نسیمی و فضولی قوام یافته، با سید عظیم شیروانی و ابوالقاسم نباتی به اوج رسیده و با غزلهای استاد شهریار و علی آقا واحد جان دوباره می یابد. اما هیچکدام از این بزرگان نتوانسته اند غزل ترکی را از تاثیرات اولیه غزلهای عربی و فارسی رها ساخته، وجهه مستقل و جداگانه ای به غزل ترکی ببخشند.

وی ادامه می دهد: همه شعرای ترکی زبان به سبکی گرفتار بودند که نمی توانستند به شعرشان وجهه و نمایی مستقل بدهند.

زحمت دوست با اشاره به اینکه برخی از شعرای پارسی زبان نیز تلاش کرده اند از تاثیر زبان های دیگر دوری بجویند می گوید: این اتفاق در شعر ترکی به وسیله شاعر معاصر آذربایجان " نادر الهی" شکسته شد چراکه توانست غزل ترکی را به زبان خود بسراید و شخصیت جدیدی به غزل ترکی ببخشد.

"شهریار جمهري مشکيني" یکی دیگر از صاحب نظران ادبیات ترکی آذری می گوید: نادر استاد حرفه اي در سرودن اشعار به سبک  سنگين هجايي  هست که همه تود ه هاي مردم  از شنيدن آن لذت مي برند.

به گفته وی، نادر در اشعار خود فرهنگ منطقه آذربايجان را با سادگي تمام به تصوير کشیده و انقلاب خود آگاهي را در دل انسان  زنده مي کند.

استاد مسعود اسلامی، شاعر بنام آذربایجان نیز با اشاره به دامنه تاثیر این شاعر شهیر، از وی به عنوان یکی از شهریاران انواع شعر در آذربایجان یاد کرده و می گوید: دامنه تاثیر وی آن اندازه است که استاد محمد حسین شهریار از وی به عنوان یکی از ممتازترین شاعران آینده زبان ترکی یاد کرد و نوید آینده درخشانی برای این شعر، توسط نادر الهی داد.

استاد اسلامی، تاثیرات نادر الهی در انواع شعر اعم  از عروض، کلاسیک، رباعی، غزل و ... را انکارناپذیر خواند و افزود: بسیاری از شاعران از کلام و شعر الهی تاثیر گرفته اند و آن را در متن اشعار خود بازتاب داده اند.

وی قدرت کلام الهی را به عنوان یکی از اعجازهای شعر او یاد کرد و افزود: شعر او سرشار از تصاویر ارزنده و درخشانی است که توانسته شعر ترکی را در حال حاضر به حیاتی معنادار برساند و آن را سرشار از مضامین ماندگار کند.
*

استاد نادر الهی شاعر بنام اهل مشکین شهر استان اردبیل، در سال 1337 دیده به جهان گشود.

ذوق بالای ادبی نادر الهی وی را به تحصیل در رشته ی ادبیات ترغیب کرد و توانست کارشناسی زبان و ادبیات را از دانشگاه تبریز اخذ و در همین رشته نیز به تدریس مشغول شود.

گفتنی است جلسه ی تقدیر از مقام استاد نادر الهی با شعر خوانی تنی چند از شاعران آذری در این محفل شعری همراه شد.

نادر الهی نیز ضمن تقدیر از حاضران و برگزار کنندگان این نشست، برخی از اشعار خود را برای حاضران سرود.
در پایان این مراسم، لوح یادبودی از سوی مدیرعامل سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز به نادر الهی به پاس حضور در تبریز و این انجمن ادبی به وی اعطا شد.

46