زنان در کدام حوزه اقتصاد ایران حضور فعال‌تری دارند؟

مریم فکری: تازه‌ترین گزارش مرکز آمار از شاخص‌های بازار کار در بهار 1395، از سهم 49.4 درصدی خدمات در اشتغال کشور خبر می‌دهد. این رقم بیانگر آن است که همچنان خدمات بیشترین سهم را در اشتغال دارد و پس از آن صنعت با سهم 31.4 درصدی و کشاورزی با سهم 19.1 درصدی است.

اما در حالی خدمات تقریبا تاثیر 50درصدی روی اشتغال داشته که طی بهار سال‌های 1392 تا 1395 و دوران فعالیت دولت تدبیر و امید، تقریبا این سهم با رشد 2.8 درصدی در طول این مدت روبه‌رو شده است.

در واقع در شرایطی که سهم اشتغال در بخش خدمات در بهار 1392 حدود 46.6 درصد بوده، این رقم در بهار 1395 به 49.4 افزایش یافته است. بر این اساس، در بهار 1393 سهم اشتغال در بخش خدمات 47.3 درصد و در بهار 1394 حدود 47.9 درصد بوده است.

اما در این میان، سهم اشتغال زنان در بخش خدمات بیشتر از مردان بوده است؛ به طوری که زنان در بهار 95 سهم 50.8 درصد و مردان سهم 49.2 درصد داشته‌اند. این سهم در بهار سال 1392 در رابطه با زنان 48.6 درصد و مردان 46.3 درصد بوده است.

در بهار سال 1393 نیز سهم اشتغال زنان در بخش خدمات 51.5 درصد و مردان 46.6 درصد اعلام شد؛ این در حالی است که این سهم برای مردان در بهار 1394 حدود 47.5 درصد و زنان 50 درصد بوده است.

کارشناسان معتقدند مهم‌ترین عامل در افزایش سهم اشتغال بخش خدمات، رشد شهرنشینی است؛ اما افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه، افزایش بهروری نیروی کار بخش‌های صنعت و کشاورزی، میزان مشارکت زنان در بازار کار، مقدار بیکاری و ... نیز تاثیر مستقیم در افزایش سهم اشتغال بخش خدمات دارند.

وی می‌افزاید: «به طور طبیعی وقتی اقتصاد در اختیار دولت باشد، بیشتر کار در بخش توزیع مدنظر است و اگر هم رشدی هم اتفاق بیفتد، به بخش خدمات معطوف می‌شود، چون اقتصاد ما، یک اقتصاد غیرتولیدی است.»

این کارشناس بازار کار با بیان این‌که ما از گذشته این ظرفیت را حفظ کردیم و همیشه اشتغال ما در بخش خدمات خوب بوده است، عنوان می‌کند: «این نرخ در حال حاضر به بیش از 49 درصد هم رسیده است، بنابراین تا زمانی که ما به سمت کارهای تولیدی و بخش خصوصی واقعی در کشور نرویم، همچنان باید شاهد باشیم که بیشتر اشتغال ما معطوف به بخش خدمات باشد.»

حاج‌اسماعیلی متذکر می‌شود: «این به معنای این نیست که بخش خدمات بد است. بخش خدمات هم تهدید و هم فرصت است. به این دلیل تهدید است که هر چه بخش خدمات ما نسبت به بخش‌های کشاورزی و صنعت رونق پیدا کند و مشاغل ما به بخش خدمات مربوط شود، ناپایداری مشاغل را در کشور همچنان شاهد خواهیم بود. زمانی هم که درآمدها در کشور کاهش یابد و قدرت خرید مردم افت پیدا کند و نوسانات خاص اقتصادی در کشور اتفاق بیفتد، می‌تواند یک تهدید بزرگ باشد و به سرعت مشاغل از بین رود.»

وی ادامه می‌دهد: «اما اگر در بخش‌های صنعت و کشاورزی سرمایه‌گذاری درستی داشته باشیم و اشتغال بیشتر به این دو بخش مربوط شود، این مشاغل پایداری بیشتری خواهد داشت. چون صنایع و کشاورزی به راحتی با نوسانات اقتصادی دچار تزلزل نمی‌شوند.»

این کارشناس بازار کار عنوان می‌کند: «از سوی دیگر، بخش خدمات یک فرصت است، به این دلیل که ظرفیتی برای اشتغال خواهد بود و نباید آن را نادیده بگیریم. چون به‌هرحال بخش خدمات در بخش اقتصادی نقش زیادی دارد و اگر به صنایعی مثل گردشگری مربوط شود، مطمئن باشید در رشد اشتغال اثرگذار است.»

وی خاطرنشان می‌کند: «ما الان هم باید از این ظرفیت استفاده کنیم، چون اگر بتوانیم این ظرفیت را در بخش صنایع گردشگری استفاده کنیم، شاید تا 57، 58 درصد هم نرخ اشتغال در بخش خدمات افزایش یابد. اما متناسب با آن، باید حتما توجه داشته باشیم در بخش صنعت و کشاورزی سرمایه‌گذاری کنیم تا تعادل برای پایداری مشاغل حفظ شود.»