کلاهت بو می‌دهد، عوضش کن!

بهنوش خرم‌روز: کلاه‌های ایمنی دوچرخه سواری قرار است که از سر ما محافظت نمایند. در واقع این کلاه‌ها استفاده دیگری ندارند. اما اگر این کلاه‌ها ذره‌ای آسیب دیده باشند،‌ یا ترک‌هایی در حد یک تار مو برداشته باشند، ما به این راحتی متوجه نمی‌شویم. فاجعه زمانی اتفاق می‌افتد که در شرایط بحرانی به این کلاه نیاز داشته باشیم و کلاه به دلیل آسیبی که دیده نتواند از سر ما محافظت کند.

اما چه‌طور باید بفهمیم که کلاه ایمنی ما آسیب دیده است؟ به گزارش پاپ‌ساینس،‌ محققین شرکت آلمانی فرانهوفر برای اولین بار روشی برای هشدار آسیب‌دیدگی کلاه ایمنی دوچرخه‌سواری پیدا کرده‌اند که می‌توان گفت هرقدر غیرمتعارف است، اما خیلی خوب جواب می‌دهد. با استفاده از فناوری جدید، کلاه ایمنی در صورت آسیب دیدن، بوی نامطبوعی از خود آزاد می‌کند.

ولی چه‌طور؟ پژوهشگران فرانهوفر،‌ ماده پلیمری جدیدی را طراحی کرده‌اند که حاوی میکروکپسول‌های بسیار ریز حاوی روغن بودار است. به محض این که سطح پلیمر کوچک‌ترین آسیبی ببیند، روغن آزاد شده و باعث بوی نامطبوعی می‌شود. این بو به عنوان یک علامت هشدار،  به کاربر می‌فهماند که وقت آن رسیده که یک کلاه ایمنی نو بخرد. چه بسا آن‌ها مجبور می‌شوند که این کار را بکنند چون کلاه قبلی‌شان به حدی بدبو می‌شود که تحمل کردنش آن هم روی سر اصلا  خوشایند نیست!

مهندسین مواد، میکروکپسول‌ها را در طیفی از قطر یک تا 50 میکرومتر طراحی کردند و از شبیه‌سازی رایانه‌ای کمک گرفتند تا ببینند چه قدر از این میکروکپسول‌ها را باید به پلیمر اضافه نمایند. در طراحی نهایی، ‌اگر تنها یک ترک کوچک روی کلاه ایمنی ایجاد شود، بو خیلی خفیف است و فقط به کاربر اطلاع می‌دهد که کلاه آسیب دیده است،‌ اما هنوز در حدی هست که بتواند از سر محافظت نماید. این آسیب می‌تواند در حد ترکی به ضخامت یک تار مو باشد. اما آسیب‌های شدیدتر، بوی بدتر و شدیدتری را متساعد می‌کنند که به کاربر بفهماند لزوما باید کلاه ایمنی را عوض کند و یک کلاه نو بخرد.

البته این فناوری مخصوص به کلاه‌های ایمنی نخواهد بود. حالا که این میکروکپسول‌های حاوی روغن بدبو با پلاستیک به خوبی جواب می‌دهند، کلاه ایمنی تنها یک نقطه شروع است. محققین موسسه فرانهوفر در نظر دارند که این فناوری را در مورد لوله‌های فشار، ‌لوله‌های گاز و آب هم به کار ببرند. در واقع این فناوری در مورد هر جسم پلاستیکی کاربرد خواهد داشت که عواقب آسیب آن، حتی یک آسیب بسیار خفیف،  خیلی خیلی بدتر از شنیدن بوی بد خواهد بود.