روز دوشنبه کمیسیونی که با هدف بررسی فاجعه حمله نیروهای نظامی رژیم صهیونیستی به کشتی‌های امدادرسان ترکیه تشکیل شده بود،کار خود را رسما آغاز کرد.رابرت مالی مشاور سابق بیل کلینتون و مدیر موسسه بین‌المللی بحرانهای خاورمیانه به همین مناسبت در ژنو به سر می‌برد تا در خصوص بحران غزه سخنرانی داشته باشد.روزنامه سوییسی لوتام در مصاحبه‌ای با وی به بررسی وقایع اخیر و حمله نیروهای رژیم صهیونیستی به ناوگان آزادی پرداخته است.
زمانی که خبر حمله نیروهای اسراییلی به کشتی امدادرسان را شنیدید، واکنش شما چه بود؟
در وهله اول باید بگویم که این اقدام اسراییل بسیار نسنجیده بود. حادثه واقعا دلخراش و تراژدی وحشتناکی بود.اما مسئله‌ای که در حال حاضر بیش از همه اهمیت دارد، محاصره غزه است.شاید بتوان با نادیده گرفتن حماس طرفین را به پای میز مذاکره آورد، و در خصوص کرانه باختری و امضای آتش‌بس صحبت کرد، اما تاریخ به ما ثابت کرده است که بدون حماس تحقق این مسئله امکانپذیر نیست و حتی فکر کردن به آن اشتباه است.سیاستهای اسراییل در قبال غزه نیز غیرقابل پذیرش است.عاقلانه نیست که برای انتقام‌گیری از رهبران حماس شهروندان این بخش را قربانی کنیم. موضوع غزه، موضوع همه جهانیان است و جامعه جهانی باید با جدیت بیشتری به راهکارهای حل بحران بیندیشد. سیاستهایی که تاکنون در این زمینه اتخاذ شده،چندان قابل توجه نبود.راه‌حل‌های زیادی وجود دارد تا اسراییل را به پذیرش مسئولیت بیشتر در قبال غزه وادار کند.این مسئله به میزان زیادی به سایر بازیگران از جمله آمریکا،اروپا و کشورهای عربی و رفتار آنان بستگی خواهد داشت.در مجموع اینکه اتفاقی که در غزه افتاد و همچنین محاصره این بخش، فاجعه انسانی و سیاسی است که باید از سوی یک کمیسیون تحقیقاتی مورد بررسی قرار گیرد.
با حماس باید چه کرد؟
در این پرونده سوییس می‌تواند نقش مهم و موثری را ایفا کند.این کشور تاکنون راهکاری زیادی را مطرح کرده است. بیایید شفاف باشیم،حماس علیرغم همه تحریم‌هایی که تاکنون متحمل شده،نه تنها آسیب ندیده بلکه قوی‌تری نیز شده است.هر چند سیاست حماس را نمی پسندیم اما آنها کنترل نوار غزه را در دست دارند.بنابراین باید این واقعیت را بپذیریم که تحریمها تنها حماس را قویتر و مردم را بیشتر در تنگنا قرار می‌دهد.دولت سوییس نیز پیشتر اعلام کرده بود،گفتگو با حماس بسیار دشوار و زمانبر اما لازم و ضروری است.ممکن است سیاستهای حماس در وهله اول معقول به نظر نرسد اما می‌توان آن را مطرح و راه‌حل‌هایی برای آن یافت.
به اعتقاد شما به جز گفتگو چه راهکارهای دیگری برای خروج از این بحران وجود دارد؟
اول باید این طرز تفکر را کنار نهیم که اگر اهالی غزه زندگی خوبی داشته باشند،حماس مجبور به عقب‌نشینی از مواضعش خواهد شد و تشکیلات خودگردان نیز ضعیف‌تر خواهد شد. خیر اصلا اینطور نیست.البته اهالی غزه نیز باید زندگی جدیدی را آغاز کنند،اجازه تجارت و ساخت منازل را داشته باشند و آزادانه در این مرزها رفت‌وآمد کنند. سخن کوتاه آنکه باید با همه توان به پیشرفت غزه بینیدیشیم و آن را عملی کنیم.
چه بخواهیم یا نه،حماس در غزه زندگی و این بخش را در کنترل دارد.اسراییل به تازگی از شدت تحریمها کاسته است. اما این بدان معنا نیست که بر مقدار شکلات و خوراکی‌های ارسالی به این بخش بیفزاییم،غزه به اقتصادی قوی و واقعی نیاز دارد.
چگونه می‌توان هم با حماس وارد مذاکره شد و هم با فتح ؟
وحدت و آشتی ملی به هیچ سرانجامی نخواهد رسید در صورتی که دو جناح به توافق نرسند.تاریخ پیشتر این تجربیات را به خود دیده است. آفریقای جنوبی و ایرلند دقیقا همین مراحل را پشت سر گذاشته‌اند، بنابراین این مسئله شدنی است.دو طرف باید راضی شوند که برای تحقق آشتی ملی امتیازاتی را به یکدیگر واگذار کنند.
آیا سیاست آمریکا در قبال اسراییل با روی کارآمدن اوباما واقعا تغییر کرده است ؟
به لحاظ تاریخی،نظامی و فرهنگی پیوندهای موجود میان دو کشور قویتر از آنست که با این طوفانها سست شود.بحرانها مقطعی است ولی به گسست رابطه نمی‌انجامد.بعد از 16 سال روابط تنگاتنگ و بسیار صمیمی و دوستانه در زمان کلینتون و جرج بوش،اوضاع کمی تغییر کرده است. اما نیروهای آمریکایی حاضر در منطقه خاورمیانه به خوبی می‌دانند که میزان حساسیت آمریکا در منازعه اعراب و اسراییل باید تا چه میزان باشد.از سویی دولت اوباما به خوبی می‌داند که منازعه اعراب و اسراییل در مقایسه با سایر چالشهای منطقه‌ای به این زودی‌ها قابل حل نیست.
بسیاری بر این باورند که گفتگو با دولت کنونی اسراییل با چنین گرایشات راست‌گرا امکانپذیر نیست...
این نظر به معنای فراموش کردن تاریخ است. پیشتر دولتهایی در اسراییل بر سر کار بوده‌اند مثل دولت اولمرت که نباید جنگ به راه می‌انداختند،اما این اشتباه بزرگ را مرتکب شدند. کمی شفاف باشیم حکومت و دولت هر چه باشد،موضوع صلح به هیچ نقطه روشنی نخواهید رسید. مذاکرات اسلو نیز یک شکست بود چون درآن هیچ اشاره‌ای به موضوع شهرک‌سازی نشد.
لوتام/29 ژوئن 2010
ترجمه:زهرا خدایی
نظر شما