وولفرام آلفا، ترکیبی از یک کتابخانه پژوهشی، یک ماشین‌حساب مهندسی و یک موتور جستجو است که اواخر همین ماه، موتور دانش محاسباتی خود را به عموم عرضه می‌کند. آیا ممکن است وولفرام، به سایتی تبدیل شود که حتی گوگل هم باید از آن بترسد؟
استفن وولفرام، سازنده وولفرام آلفا که با نوشتن نرم‌افزار متمتیکا شهره‌ای جهانی یافته است، نمونه نمایشی این سرویس را هفته گذشته به صورت آنلاین به جمعی از گزارشگران نشان داد. تعداد کمی به نسخه آزمایشی خصوصی آن دسترسی داشتند، اما آنهاکه این نسخه را دیده‌اند، معتقدند با وجود محدودیت‌های فعلی، متقاعدکننده است. این سرویس، اطلاعاتی را به صورت آنلاین ارائه می‌دهد که گوگل فاقد آن‌هاست.
وولفرام آلفا به درد چه کسانی می‌خورد؟
وولفرام آلفا حداقل به درد جامعه درگیر با فناوری می‌خورد، یعنی آن دسته از افراد که می‌خواهند در اطلاعات کاوش کنند. با استفاده از مرورگر فوق‌العاده آن، شما می‌توانید ببینید آیا کسی با قد و وزن شما، چاق محسوب می‌شود؛ یا این‌که خاصیت شیمیایی ماده بور چیست؛ یا حتی اگر می‌خواهید در شب چهارم شهریور می‌خواهید به خواستگاری دختر مورد علاقه‌تان بروید، در آن شهر، ماه کامل در همان ساعت خواستگاری شما طلوع می‌کند یا خیر.
وولفرام آلفا به شما می‌گوید که سیب از چه خانواده، نوع و گونه‌ای است و چه‌قدر کالری دارد؛ یا قیمت سهام اپل در بازار چه‌قدر است. البته نمی‌توانید دستور پخت کلوچه سیب را در آن پیدا کنید. وولفرام آلفا به شما می‌گوید که فیلم برگزیده هفته چیست، اما به شما نمی‌گوید که این فیلم را کجا می‌توانید تماشا کنید.
با این حال جمعیت کسانی که با فناوری درگیرند، کم نیست. با استفاده از این سرویس، دانشجویان، دستیاران پژوهشی، وکلا، مدیران بازرگانی، تحلیل‌گران اقتصادی و دانشمندان می‌توانند به اطلاعاتی دسترسی داشته باشند که پیش از این به روی آن‌ها بسته بود. البته مخاطبین عام هم مهمند، چراکه آن‌ها نیز می‌توانند به سایت‌هایی که می‌خواهند، برسند.
به اعتقاد برخی، این سایت در مورد دستور زبان خیلی ریزبین و ایرادگیر است و خودش درک نمی‌کند که کجا باید برود. نمایشی که استفن وولفرام از این سرویس ارائه داد، بی‌نظیر بود. او ده‌ها نمونه را، از آب‌وهوا و ژنتیک گرفته تا حساب دیفرانسیل و محاسبات مالی، به صورتی زیبا و پر از اطلاعات، نمایش داد. اما کسانی که بعد از این نمایش سعی کرده‌اند از این سرویس استفاده کنند، شاید 10 تا 20 درصد موفق شدند دقیقا به نتیجه موردنظرشان برسند.
آیا استفاده از وولفرام آلفا ساده است؟
برای استفاده از این سرویس، باید ذهنتان روشن باشد. همان‌طور که گفته شد، وولفرام در استفاده از دستور زبان ایرادگیر است. حداقل در نسخه آزمایشی این سرویس، اگر دنبال مطلبی بگردید و آن را پیدا نکنید، سایت هیچ کمک یا راهنمایی‌ای به شما نمی‌کند. برای مثال ممکن است کلیدواژه‌هایتان را مجزا جستجو کنید و به نتیجه هم برسید، یعنی سایت اطلاعات مورد نظر شما را داشته باشد؛ اما وقتی بخواهید آن‌ها را با هم ترکیب کنید، در جستجوی اطلاعات دچار مشکل خواهید شد.
این سیستم اطلاعات را به صورتی واقعا زیبا ارائه می‌دهد. اگر اسم یک شهر را وارد کنید، آمارها و اطلاعات جذابی را روی یک صفحه کاملا تمیز و خلوت به شما نشان می‌دهد. اما اگر بخواهید از این صفحه به اطلاعات دیگری برسید، برای مثال بخواهید اطلاعاتی در مورد رشد جمعیت، اقتصاد یا آب‌وهوای آن شهر بگیرید، آلفا هیچ اشاره یا لینکی برای اطلاعات موجود ندارد، حتی راهنمایی هم نمی‌کند که چه‌طور می‌توانید به این اطلاعات برسید. شما مجبورید دائما کلمات مختلفی را تایپ کنید تا شاید به نتیجه‌ای که می‌خواهید، برسید. به نظر می‌رسد سیستمی که عبارات جستجو را در این سایت تفسیر می‌کند، به قدری کمک نیاز دارد. شاید با گذشت زمان و با ارائه سیستم به عموم در اواخر همین ماه، این مشکل هم برطرف شود. در واقع این مشکل، پاشنه آشیل سرویس وولفرام آلفا خواهد بود. به هر حال، درک این که آدم‌ها چه منظوری دارند، همیشه از مشکلات خدمات کامپیوتری بوده است.
آیا گوگل باید نگران باشد؟
شاید بهتر باشد بگوییم گوگل باید حواسش را جمع کند تا این که نگران باشد. وولفرام آلفا محدود به قشر خاصی است، در حالی که گوگل مورد علاقه همه است. در واقع قرار نیست که وولفرام آلفا، گوگل یا حتی ویکی‌پدیا را نابود کند. آلفا قرار است کاری را انجام دهد که گوگل نمی‌کند؛ یعنی با ترکیب دوباره داده‌ها، دانش را در قالبی قابل فهم ارائه کند. گوگل قبل از این تلاش‌هایی در این زمینه داشته، اما هرگز به پای کاری که آلفا انجام می‌دهد، نرسید.
تفاوت گوگل و آلفا در این جاست: گوگل در پیدا کردن اطلاعاتی که قبلا جایی ارائه شده‌اند، یا جواب دادن به سوالاتی که زمانی جواب داده شده‌اند، واقعا عالی است. اما وولفرام آلفا به سوالاتی جواب می‌دهد که قبلا هیچ‌گاه پرسیده نشده‌اند. این سیستم، پاسخ را از دل دانسته‌ها و تصاویر بیرون می‌کشد. نکته جالب در وولفرام آلفا، مثال‌هایی است که به زیبایی ارائه می‌دهد تا به فهم و آموختن مطلب کمک کند.
با وجود این که بعید به نظر می‌رسد اکثریت مردم از گوگل، با آن همه رضایتی که از آن دارند، دست بکشند و به سراغ جستجوگر دیگری بروند، اما آلفا امتیاز جدیدی دارد: عمیق‌تر شدن. آلفا به شما امکان می‌دهد که در جستجویتان بیشتر پیش بروید، جزئیات بیشتر و جدول‌ها و نمودارهای دقیق‌تری ببینید؛ در حالی که گوگل ممکن است تنها آن را گسترده‌تر کند و یا حتی عبارت جستجوی کاملا متفاوتی را به شما پیشنهاد کند.
ممکن است خیلی‌ها فکر کنند گوگل یا حتی مایکروسافت باید وولفرام آلفا را بخرند. اما مدل‌های این دو سرویس با هم متفاوت است. گوگل کل اطلاعات موجود را بیرون می‌کشد و آن‌ها را در کنار هم قرار می‌دهد؛ در حالی‌که آلفا به دنبال اطلاعات اثبات‌شده توسط انسان‌ها می‌گردد و آن‌ها را با استفاده از میلیون‌ها خط از کدهای ریاضیاتی تجزیه و تحلیل می‌کند.
آیا مدل تجاری هم در وولفرام آلفا پیدا می‌شود؟
در این زمینه هم مقایسه گوگل و آلفا جالب است. وولفرام آلفا قرار است به پول درآوردن کمک کند. این سرویس با پذیره‌نویسی از کاربران حرفه‌ای، امکان انجام کارهایی را مثل وارد کردن اطلاعات مشتریان در موتور آلفا فراهم آورده است. اما نکته بد این‌جاست که این تجارت وابسته به گروه کوچک‌تر و خاصی است؛ در حالی که مدل اقتصادی گوگل برای همه قابل استفاده است. در واقع در گوگل نوعی همترازی مالی جالب به صورت کاربر بیشتر، سود بیشتر وجود دارد.
آیا وولفرام آلفا در مقیاس اینترنتی هم جواب می‌دهد؟
مطمئنا وولفرام در این مورد محتاط خواهد بود. مواجهه با همه مطالبات اینترنت چالش بزرگی است و آلفا به وضوح از نیروی پردازش بسیار زیادی استفاده می‌کند تا بتواند پاسخ دهد. بنا به گفته خود استفن وولفرام، آلفا با عبارت‌های بلند و پیچیده مشکل دارد؛ طوری‌که خود استفن آن را حماقت مصنوعی می‌خواند. به علاوه این که آلفا برای جریان داشتن باید به‌روز باقی بماند و اطلاعات زیادی را در خود جای دهد. در حال حاضر 250 نفر روی وارد کردن اطلاعات کار می‌کنند، چون آلفا مثل گوگل و ویکی‌پدیا نیست که هر کسی بتواند اطلاعاتش را در اختیار همه بگذارد، بلکه صحت آن‌ها باید برای وولفرام آلفا اثبات شود.
نبوغ گوگل در استفاده از مجموع دانسته‌های موجود است. این درست که کامل نیست، اما خیلی مفید است. آلفا هم حتما ابزار مفیدی خواهد بود، اما تا به این‌جا بیشتر به نظر محدود می‌رسد.
سی‌نت، 5 می- ترجمه: بهنوش خرم‌روز
نظر شما