راهنمای سفر به شهر آبشار‌ها و آسمان آبی

نقاط جذاب شهرستان خرم‌آباد

منطقه

توضیح

فلک الافلاک

نماد شهر خرم آباد، قلعه فلک الافلاک است، قلعه‌ای که هرجای شهر که باشید می‌توانید ببیندیش. فلک‌الافلاک که به معنی سپهر سپهران است، یکی از یادگارهای برجای مانده از ساسانیان است و حکومت‌های مختلفی را به خود دیده. این قلعه که به آن دوازده برجی و دژ شاپور خواست هم می‌گویند، بر بلندی تپه‌ای قرار گرفته که از بالایش هم خرم آباد زیر پایت است و هم رودخانه. فلک‌الافلاک که زمانی شاهان در آن قدم می‌گذاشتند و کاربری عمدتا نظامی داشته، بخش‌های مختلفی دارد. موزه مردم شناسی و باستان شناسی از جمله بخش‌های دیدنی قلعه است.

دریاچه کیو

در شمال غرب خرم‌آباد، دریاچه کیو قرار گرفته. دریاچه‌ای که بعد از فلک‌الافلاک پر بازدیدترین جاذبه گردشگری خرم‌آباد است و نماد سرزندگی آن. دریاچه کیو که در پارکی به همین نام واقع شده، از سرچشمه‌های مخمل‌کوه و چشمه‌های موجود در کف دریاچه تامین می‌شود. کیو در لری به معنی تیره و کبود است و دلیل این نام‌گذاری به خاطر وجود گونه‌های گیاهی کف دریاچه است که باعث می‌شوند دریاچه در مواقع پرآبی، رنگ کبودی به خودش بگیرد. بهار و اوایل تابستان، دریاچه کیو، محل مناسبی می‌شود برای قایق‌سواری و ورزش‌های آبی، هرچند که زمستان فصل پرآبی آن است.

بام لرستان

یکی از جاذبه‌های گردشگری خرم‌آباد که به خصوص در شب دیدنی است، بام لرستان است. جایی که روشنای چراغ‌های خانه‌ها و اتوبان‌ها را می‌توان از آن بالا دید و در سکوت شب قدری آرام شد. بام لرستان که قرار است تبدیل به بزرگترین مجتمع تفریحی غرب کشور شود، رصدخانه کاسین را در خودش جای داده و آب و هوای خوشش روح را تازه می‌کند.

آبشار نوژیان

لرستان، سرزمین آبشارهای ایران است و بلندترین آبشار آن، نوژیان. آن‌طور که وقتی بالایش را نگاه می‌کنید ممکن است سرتان گیج برود. نوژیان که در روستای نوژیان در ۳۸ کیلومتری جاده کمربندی خرم‌آباد و جنوب شرقی آن واقع شده، ۹۵ متر ارتفاع دارد. پرآب‌ترین فصل نوژیان که آبش از چشمه‌های بالادست تامین می‌شود، بهار است و وجود گیاهان دارویی در اطرافش و بالای کوه تاف، یکی از انگیزه‌های رفتن به آن.

آبشار گریت

یکی از قشنگ‌ترین، خوش آب و هواترین و سرسبزترین نقاط در لرستان را آبشار گریت یا تاف هفت چشمه در ۵۰ کیلومتری خرم آباد و ۳۰ کیلومتری راه آهن سپید دشت دارد. آبشاری که در انبوهی از درختان بلوط و زالزالک و مو فرو رفته و ارتفاعش ۱۵ متر است. نه آنقدر بلند که دچار سرگیجه‌ات کند و نه آنقدر کوتاه که  نتوانی به آن آبشار بگویی.

دریاچه گهر

دریاچه گهر در ۳۵ کیلومتری جنوب شهرستان درود است، دریاچه که به دلیل قرار گرفتن در میان کوه‌های اشترانکوه به آن نگین اشترانکوه می‌گویند. آبش خنک و بلوری رنگ است و اطرافش جنگلی انبوه وجود دارد. دره نی گاه با لاله های واژگون و شقایق‌هایش، درختان تنومند بلوط و زالزالک، سیب، ارژن، انار و .. و حیات وحشی که حیواناتی چون بز، آهو، قوچ، کبک، شاهین و.. در آن زندگی می‌کنند، دریاچه گهر را دیدنی‌تر نیز کرده است. بعد از ۴۰ دقیقه پیاده‌روی به دریاچه گهر دوم می‌رسید، جایی که عمق دریاچه کم است و ماهی ها را از نزدیک می‌توان دید.

آبشار بیشه

آبشار بیشه در مسیر راه آهن خوزستان-تهران و در شهرستان دورود واقع شده. آبشاری که ۴۸ متر ارتفاع دارد و به دلیل قرار گرفتنش بین جنگل‌های بلوط، روستای بیشه و چشم‌انداز ایستگاه راه‌آهن بیشه که چشمه‌های زیادی از وسطش عبور و آبشار بیشه را جاری می‌کنند، یکی از قشنگ‌ترین تصاویر را پیش رویت قرار می‌دهد.  در پایین دست آبشار و جویبار خنکش، امکانات زیادی برای گردشگران وجود دارد. جاده خرم آباد به بیشه یکی از قشنگ ترین جاده‌های ایران است.

نقاط جذاب شهرستان الیگودرز

منطقه

توضیح

قلعه‌ دختر

قلعه‌ دختر یا قلعه تمندر نام بقایای قلعه تاریخی در میان رشته کوه تمندر الیگودرز است. از تاریخ ساخت و سازنده آن اطلاعات زیادی در دسترس نیست ولی نوع ساخت امکانات این قلعه نشان از اهمیت این قلعه دارد برای رسیدن به این قلعه باید از مسیر الیگودرز به دهستان موگوئی فرسش استفاده شود.

آبشار برنجه

این آبشار در ۲ کیلومتری غرب روستای پیرامام و همجوار روستای سرتنگ برزه در بخش زز و ماهرو از توابع شهرستان الیگودرز استان لرستان قرار دارد. به علت دور بودن این آبشار چندان که باید شناخته شده نیست برای دسترسی به این آبشار می‌توان از طریق محور الیگودرز شول آباد فرعی پیرامام استفاده کرد. این آبشار از نوع آبشارهای پلکانی بوده و از سه پله تشکیل شده‌است. در مجموع ارتفاع این آبشار در حدود 750 متر است. برخی منابع بر این باورند که این آبشار دارای رتبه 13 از نظر ارتفاع در جهان است.

قبرستان شیرهای سنگی

شیر در فرهنگ اقوام ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد و مجسمه‌های شیر سنگی الیگودرز که به نماد شجاعت، رشادت، مردانگی این قوم به کار می‌رفته در  گویش بختیاری برد شیر گفته می‌شود و با توجه به جایگاه متوفی در نزد ایل در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شده است. از آنجا که مردم این منطقه شیرسنگی‌ها را به نشان دلیر مردی بر روی قبر مردگان نصب می‌کردند این اشکال را تنها برای مردگان مرد به کار می‌بردند و برای متوفیان زن از سنگ قبرهای هم سطح با قبر استفاده می‌کردند.

تپه کیوز امیرآباد

تپه کیورز امیرآباد (آتشکده) مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان الیگودرز، روستای کیورزامیرآباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه باجول

قلعه باجول یا قلعه ناکام در ۳۵ کیلومتری الیگودرز در شرق استان لرستان و در روستای آب باریک علیا قراردارد. این بنا در دوره زندیه و اوایل دوره قاجار احداث شده‌است. برج مدور آجری، ایوانی با دو ستون سنگی، نقش برجسته‌های شکار، گل و گلدان، رخت و صحنه شکار شیر توسط اژدها از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنای تاریخی است. این بنا هم اکنون در شرایط بسیار بدی قرار دارد به دلیل توجه کم به این بنا هم اکنون اکثر نقاط قلعه را زباله فراگرفته و درمحوطه آن گیاهانی روییده‌اند که ارتفاع آنها به ۴۰ سانتیمتر می‌رسد و هم چنین برخی از دیوارهای داخلی قلعه در حال تخریب است.

امام‌زاده محمدبن حسن

اِمامزاده مُحمٌد بن حَسَن یکی از مکان‌های زیارتی و گردشگری شهرستان الیگودرز واقع در جنوب شرق استان لرستان است که هر ساله میزبان گردشگران بسیاری از نقاط مختلف لرستان و ایران است. این امامزاده در فاصله ۱۳۰ کیلومتری از شهر الیگودرز قرار دارد. مسیر منتهی به مقبره امامزاده محمد بن حسن جاده‌ای خاکی و کوهستانی است که البته مقداری از این جاده روستایی آسفالت است. در انتهای راه قبلی این جاده باید مسافتی را هم پیاده طی کرد ولی در راه جدید هیچ‌گونه پیاده روی وجود ندارد.

نقاط جذاب شهرستان دورود

منطقه

توضیح

آبشار شوی

لرستان، به همراه مازندران بیشترین تعداد آبشارها را در ایران دارا هستند و آبشار شوی یکی از قشنگ‌ترین‌ها. آب آبشار از داخل غاری بیرون می‌آید و از بالای گردنه‌ای به پایین می‌ریزد.

در مسیر آبشار روستای سرسبز شوی واقع شده که باغ‌های انار، انگور، پرتقال و نخل دارد. اگر اهل چادر زدن باشید می‌توانید شب را در اینجا بمانید یا در همان نزدیکی آبشار بساطتان را برپا کنید. آبشار شوی یک آبشار کوچکتر هم در نزدیکی‌اش دارد که برای شنا مناسب است. آب آبشار شوی بعد از رد شدن از کوه‌ها و دره‌ها، به رود دز و در نهایت به دریاچه سد دز در اندیمشک می‌ریزد.

آبشار وقت ساعت

یکی از شگفتی‌های دورود، آبشار وقت ساعت است. آبشار و چشمه وقت ساعت در درون غار پریز در جنوب  دورود واقع شده و همانطور که از اسمش برمی‌آید، در زمان‌های مشخص آبش قطع و وصل می‌شود. زمان فعالیت آبشار وقت ساعت که آبش خنک و زلال است در فصل‌های مختلف کم و زیاد می‌شود، به طوری که زمان فعالیت آن در تابستان حدود ۵۵ دقیقه و زمان توقف آن در این فصل حدود یک ساعت، در پاییز پنج ساعت و زمستان هشت ساعت است.

نقاط جذاب بروجرد

منطقه

توضیح

تپه قرق

یکی از کهن‌ترین آثار باستانی در شهرستان بروجرد، تپه‌ای است تاریخی که از آن به «تپه قرق» یاد می‌شود. این تپه‌ی کهن در روستای «قرق» از توابع شهرستان بروجرد قرار دارد. به اعتقاد برخی از مورخین و باستان‌شناسان، این اثر تاریخی دارای پیشینه‌ای متعلق به عصر مس یا همان عصر نوسنگی در هزاره‌ی پنجم و چهارم قبل از میلاد است و آن را مهم‌ترین تپه‌ باستانی در شهرستان بروجرد معرفی کرده‌اند.

مسجد جامع بروجرد

مسجدی کهن با پیشینه‌ای متعلق به قرن سوم هجری قمری در شهرستان بروجرد قرار دارد که به نام «مسجد جامع بروجرد» شناخته می‌شود و عنوان قدیمی‌ترین مسجد در غرب کشور را به خود اختصاص داده است. به نظر می‌رسد که این عمارت مذهبی روی زمین آتشکده‌ای کهن ساخته شده و ارتفاع گنبد آن از زمین نزدیک به ۲۰ متر است. جالب است بدانید که این مسجد در گذشته و در ابتدای ساخت بدون گلدسته احداث شده است و آن‌ها را در اوایل قرن ۱۳ هجری قمری به این مسجد اضافه کرده‌اند. یکی از زیبایی‌های این مسجد، وجود منبری است متشکل از ۹ پله‌ی چوبی که روی آن چند بیت زیبا، کنده‌کاری شده است.

پل قلعه حاتم

در فاصله‌ ۵ کیلومتری بروجرد و در شمال غربی این شهرستان، پلی قدیمی و کهن قرار دارد که به نام «قلعه حاتم» شهرت یافته است. از ویژگی‌های بارز این پل نسبت به دیگر سازه‌های همانند، نوع کاربری آن است که با آن‌ها متفاوت است. از ویژگی‌های بارز احداث «پل قلعه حاتم» بروجرد نسبت به سایر پل‌ها علاوه بر تردد مردم، انتقال آب شرب است. چرا که علاوه بر تردد مردم، به دلیل انتقال آب شرب رودخانه‌ بالا دست روستا به شهر بروجرد نیز طراحی و ساخته شده و در فضای پیرامون آن می‌توان به دلیل حضور طبعیت زیبا و چشم‌نواز دشت‌، منظره‌ای دوست‌داشتنی و بکر را تماشا کرد. قدمت پل «قلعه حاتم» که در گروه پل‌های جویی است، متعلق به دوران سلطنت پهلوی و سال ۱۳۱۳ هجری شمسی است که روی رودخانه‌ی باغ شاه از شاخه‌های رود سزار، بنا شده است.

گلدشت بروجرد

یکی از معروف‌ترین تفرجگاه‌های شهرستان بروجرد، منطقه‌ «گلدشت» است که با درختانی بسیار و سرسبز، به یکی از زیباترین مناطق گردشگری این شهرستان تبدیل شده است. گردشگران و مسافران متعددی برای گذراندن اوقاتی آرام و لحظاتی شاد به این بخش از بروجرد آمده و از مناظر زیبا و دلنشین درختان سیب، آلبالو و گیلاس که در راه دسترسی به این دره و جلگه‌ی خارق‌العاده‌ دامنه‌ی کوه‌های زاگرس قرار دارد، لذت می‌برند.

ارگ بروجرد

یکی دیگر از آثار تاریخی در شهرستان بروجرد، یک تاسیسات و سیستم آب‌رسانی بسیار قدیمی و سفالی است که اخیرا و طی گودبرداری ساختمانی در این شهرستان و به طور کاملا اتفاقی کشف شده است. به نظر می‌رسد که تاسیسات در واقع پالایشگاه و تصفیه‌خانه‌ آب است که با توجه به اظهارات نخستین کارشناسان، قسمتی از سیستم آبی ارگ قدیم شهر را تشکیل می‌دهد.

نقاط جذاب شهرستان پلدختر

منطقه

توضیح

آبشار افرینه

این آبشار یکی از محدود مناظر طبیعی کشور است که بدون طی جاده‌های فرعی، می‌توانید از زیبایی‌هایش لذت ببرید. آبشار افرینه در کنار جاده اصلی پلدختر به خرم‌آباد و در کنار روستایی به همین نام (تقریبا 25 کیلومتری پلدختر) قرار گرفته است. آبشار افرینه یا چولهول آبشاری بسیار کهن و زیبا و پر آب است که نزدیکی آن با پل دختر و پل تاریخی معمولان استراحتگاهی مهم را برای مسافران ایجاد کرده است.

غار کوگان

این غار شگفت‌انگیز نمونه‌ای از آثار معماری صخره‌ای است که به وسیله دست بشر در دیواره کوه کوگان کنده شده است. این غار در 45 کیلومتری جنوب خرم‌آباد و شرق شهرستان پلدختر واقع شده است.  غار کوگان دارای اطاق‌های تو در تویی است که در روزگاران دوره اشکانی و پیش از آن مورد استفاده بشر بوده است. با توجه به آثار به یادگار مانده از جمله محرابه‌ها، آبدان‌ها و دیگر نشانه‌های معماری این اثر را به آیین مهر هم نسبت می‌دهند.

پل کلهر (مَمُولُو)

این پل در بخش معمولان از توابع شهرستان پلدختر واقع شده است. دره لهور با کوه‎های صعب‎العبور دو سوی پل را در بر گرفته و ابهتی دیگر به آن بخشیده است. طول این پل با احتساب دنباله‎های غربی آن که به مسیر صخره‎ای و کتیبه آن منتهی می‎شود در حدود 150 متر است. ارتفاع این پل ۲۶ متر است و پایه های آن بصورت بیضی شکل است و از ویژگی‌های آن می توان به وجود سکویی در داخل دو پایه اصلی پل نام برد. این سکو از 12 پله ساخته شده و کاربرد آن دقیقاً روشن نیست ولی احتمالاً به عنوان پشت‌بند از آنها استفاده شده است.

سوغات استان لرستان

صنایع دستی

صنایع دستی در استان لرستان را می‌توان به چند بخش با توجه به تولیدکنندگان آنها تقسیم کرد: صنایع دستی ساخته شده توسط عشایر، مردم روستا و شهرنشینان. در این میان، صنایع دستی عشایر تنوع بیشتری دارد؛ به این علت که عشایر با توجه به نیازهای خود کالای مورد نظر را تهیه می‌کنند تا از این طریق کسب درآمد هم داشته باشند.

ورشوسازی

ورشوسازی شاخص‌ترین صنایع دستی بروجرد است که با بیش از دو قرن رونق، نام این شهرستان را در داخل و خارج کشور مطرح کرده است.

جاجیم

جاجیم‌بافی هنری حاصل کار زنان هنرمند عشایر است که در فصل تابستان و پاییز مشغول بافت آن می‌شوند. تمام مراحل این کار به جز چره یا همان قیچی کردن پشم گوسفندان، بر عهده‌ زنان است. زنان نخ‌های پشمی را با استفاده از رنگ‌های طبیعی، رنگ‌آمیزی می‌کنند. روش بافت جاجیم به این شکل است که نوارهای باریک را می‌بافند و سپس آنها را در کنار هم می‌دوزند تا یک سطح مربعی‌شکل یا مستطیلی حاصل شود. برای بافت جاجیم، دار روی زمین قرار می‌گیرد و چله‌کشی نیز روی زمین انجام می‌شود. نقش‌های استفاده شده در جاجیم این منطقه شونه، دنو موشی، شیروز، گلی و هچه است.

نمدمالی

نمد‌مالی یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی این استان است. در گذشته‌های نه چندان دور در اغلب شهرهای لرستان کارگاه‌های نمدمالی دایر بوده به گونه‌ای که در بروجرد و خرم‌آباد راسته بازارهایی به نمد‌مالی اختصاص داشته است.

حصیر

حصیربافی یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی بشر است. این صنعت در استان لرستان نیز رواج دارد. برای بافت این حصیرها که به آن‌ها بوریا هم می‌گویند، حصیر را مرطوب می‌کنند تا نرم شود و سپس به صورت تار و پود آن‌ها را به هم متصل می‌کنند تا به صورت یک سطح یکپارچه تبدیل شود. از این حصیرها معمولا به عنوان زیرانداز استفاده می‌کنند. برای تهیه‌ی انواع سبدها و ظروف نیز از حصیر استفاده می‌شود.

گیوه

گیوه‌دوزی یکی دیگر از صنایع دستی استان لرستان است که در بسیاری از مناطق دیگر کشورمان نیز رواج دارد. این پاپوش سنتی به دلیل ساخته شدن از مواد طبیعی که در دسترس قرار داشته بسیار مقرون به صرفه و البته سبک و بادوام بوده است. امروزه نیز بسیاری از طراحان در تلاش هستند تا این هنر سنتی را با توجه به نیازهای زندگی امروزه تغییر دهند و محصولاتی بسازند که بتواند توجه جوانان را نیز به خود جلب کند.

عسل

استان لرستان به دلیل داشتن طبیعت بکر، مراتع و جنگل‌های انبوه، بهترین منطقه برای پروش زنبور و تولید عسل است. عسل این منطقه بسیار باکیفیت است. این استان در حال حاضر رتبه‌ی هفتم کشور را در تولید عسل و رتبه‌ی نخست کشور را در مرغوبیت آن دارد. در شرایط مساعد تولید عسل این استان از مرز ۱۶۰۰ تن می‌گذرد.

روغن حیوانی

شهرستان دلفان استان لرستان از دیرباز به داشتن روغن حیوانی مرغوب و معطر شناخته شده است و مسافران در سفر به این منطقه حتما این فرآورده‌ دامی را به عنوان سوغات سفر تهیه می‌کنند.

کاک

کاک نام نوعی شیرینی است که در استان‌های مختلفی از جمله لرستان تهیه می‌شود. این شیرینی لذیذ در لرستان نیز با آرد، روغن حیوانی و زعفران تهیه و تزیین می شود و به دلیل کیفیت بالا و طعم دلپذیر و عدم استفاده از مواد افزودنی مضر و نگهدارنده، یکی از بهترین سوغاتی‌های این استان است.

شیرینی آردی

شیرینی آردی خرم آباد، شیرینی سنتی این شهر است و طعم بسیار دلنشینی دارد. این شیرینی به دلیل ماندگاری بالا گزینه‌ی مناسبی برای سوغاتی است. مواد اصلی تهیه‌ی آن شکر، آرد و روغن است. با افزودن طعم دهنده‌های مختلف انواع دیگری از این شیرینی تهیه می‌شود که عبارت است از شیرینی آردی گردویی، شیرینی آردی نخودی و شیرینی آردی نارگیلی.

نان ساجی

نان ساجی نوعی نان پهن و نازک است که روی یک صفحه‌ی فلزی دایره به نام ساج پخته می‌شود. این نان انواع مختلفی از جمله نان تیری، نان تپ تپی، ته‌کِلِه‌ایی و فه‌تیره دارد. علاوه بر استان لرستان در استان‌های کردستان، کرمانشاه، خوزستان و فارس نیز این نان محلی تهیه می‌شود.