بحران جهانی برنج اجتناب‌ناپذیر است

ابوالفضل کریمی: تحقیقات جدید نشان می‌دهد تغییرات آب‌وهوایی در سطح جهان، تولید محصول برنج را در بسیاری از قسمت‌های آسیا کاهش داده و به نظر می‌رسد این کاهش هم‌چنان هم ادامه داشته باشد. در برخی از مناطق میزان محصولات برنج بین 10 تا 20 درصد کاهش داشته‌اند.

به گزارش بی‌بی‌سی، گروهی از دانشمندان که عمدتا از کشور آمریکا هستند، تحقیقاتی را در 227 مزرعه در 6 کشور مهم تولید کننده برنج مانند تایلند، ویتنام، هند و چین انجام داده و در نهایت به این نتیجه رسیدند که تغییرات آب‌وهوایی باعث کاهش میزان محصولات کشاورزی شده و تغذیه جمعیت رو به رشد جهان را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

در سال 2004 نیز محققان متوجه شده بودند میزان تولید محصول برنج در فیلیپین به ازای هر درجه افزایش دما در شب، نزدیک به 10 درصد کاهش پیدا می‌کند. این یافته‌ها مانند دیگر نتایج از مطالعاتی که در یک ایستگاه تحقیقاتی انجام شده است به دست آمده بود. اما در آخرین تحقیقات، دانشمندان محدوده گسترده‌ای از آسیا، از ایالت تامیل نادوی هندوستان تا زمین‌های کشاورزی شانگهای را مورد بررسی قرار دادند.

محقق ارشد این مطالعات، جارود ولچ با شرح نتایج به دست آمده که در نشریه آکادمی ملی علوم به چاپ رسیده، اعلام کرد: «ما متوجه شدیم هم‌زمان با افزایش حداقل دمای هوا در روز و گرم‌تر شدن هوا در شب، میزان تولید محصولات کشاورزی کاهش پیدا می‌کند».

البته هنوز دلیل و مکانیسم توضیح دهنده این پدیده مشخص نشده، اما شاید گیاهان مجبورند در شب‌های گرم‌تر، بیش‌ عمل تنفس را انجام بدهند که انرژی بیش‌تری را می‌طلبد. اگرچه در طول روز دمای بالاتر به معنای افزایش میزان محصولات است، اما تاثیر آن از افزایش دما در هنگام شب کمتر خواهد بود.

البته باید توجه داشت که اگر دما به همین منوال افزایش پیدا کند، همان طور که مدل‌های کامپیوتری این موضوع را پیش‌بینی کرده‌اند، این افزایش بیش از حد دما در هنگام روز نیز میزان محصول تولیدی برنج را کاهش خواهد داد. به عبارت دیگر با گذشتن دمای هوای روز از یک آستانه مشخص دیگر فواید آن برای گیاهان به پایان رسیده و بر عکس باعث کاهش محصولات تولیدی می‌شود.

ارزیابی‌های سال 2007 که توسط کمیته بین‌دولتی تغییرات آب‌وهوایی انجام شده بود، این طور نتیجه گرفت که افزایش اندک دما در برخی مناطق جهان باعث افزایش محصولات کشاورزی می‌شوند، اما افزایش دمای بیش از 3 درجه تاثیرات مخربی روی تمام محصولات کشاورزی در تمام مناطق جهان خواهد داشت.

تحقیق دیگری نیز که در اوایل سال گذشته منتشر شده بود، پیش‌بینی کرده بود تا سال 2100 نیمی از جمعیت جهان با بحران غذایی ناشی از تغییرات آب‌وهوایی دست به گریبان خواهند بود. چرا که تابستان‌های سخت سده گذشته، در انتهای این قرن به پدیده‌های معمول جهانی تبدیل خواهند شد.