کبک‌ها سر در برف فرومی‌برند

با افزایش نگرانی‌های اخیر در مورد آنفلو‌آنزای خوکی این سؤال مطرح است که واقعاً در طی 12 سال گذشته، یعنی از بروز همه‌گیری گونه جدید آنفلو‌آنزای مرغی و سارس تا ظهور آنفلو‌آنزای خوکی که همگی شباهت هایی هم با هم داشته‌اند، چه درسهایی گرفته‌ایم؟

همه ما به یاد داریم که 12 سال پیش گونه جدیدی از آنفلو‌آنزای مرغی در هنگ‌کنگ بروز کرد که به‌عنوان پاندمی مرگبار آنفلو‌آنزا مطرح شد. 6 سال قبل هم سندرم حاد تنفسی (سارس) همه گیر شد که البته بیشتر تمرکز آن در آسیا بود اما در سراسر دنیا باعث مرگ 800 نفر شد. از آن موقع به بعد سرمایه‌گذاری عظیمی برای مقابله با همه‌گیری‌های آنفلوآنزا انجام شد. در این بین بعضی کشورها درس گرفتند اما این درسها بسیار دردناک بود و برایشان گران تمام شد.

بعضی کشورها مثل چین یاد گرفتند شفاف‌تر از گذشته عمل کرده و مراقبتهای پایه و سیستم‌های گزارشی خود را بهتر کنند. برای توقف گسترش بیماری باید موارد مشاهده شده سریعاً و به بهترین نحو شناسایی شوند. بر این اساس دولتها باید بپذیرند که حتی اگر به دلایل سیاسی و امنیتی مایل نیستند باز هم اطلاعات مربوط به بیماری باید در اختیار کل جهان قرار بگیرد.

فایده این کار در این بود که به عنوان مثال با افزایش نگرانی در مورد همه‌گیری آنفلو‌آنزای مرغی سازمان بهداشت جهانی مجبور شد برای انجام راهکارهای پیشگیرانه سرمای‌گذاری کند. سپس سالها بعد استراتژی‌ها و آموزش‌های پیشرفته مطرح شد، کارگاههای آموزشی متعدد و تمرینهای گوناگون انجام شد تا یاد بگیرند چگونه با همه‌گیری آن مقابله کنند.

متخصصانی به سراسر دنیا فرستاده شدند تا راهکارهای مختلف را در این زمینه بررسی کرده و توصیه‌های لازم را به مسئولان بهداشتی داشته باشند. عمده نگرانی در مورد آنفلو‌آنزای نوع اچ 5 یا اچ 9 بود و عمده آموزش‌های این مورد به طور عمومی انجام شد و هنوز هم این آموزش‌ها کاربرد دارد. دانشمندان معتقدند سرمایه‌گذاری برروی تحقیقات جهانی می‌تواند بسیار موفقیت‌آمیز بوده و نتایج خوبی در پی داشته باشد. در حال حاضر دانشمندان در شرایط بسیار بهتری نسبت به 10 سال گذشته قرار دارند و احتمال تهیه واکسن بیشتر است و آنها به تهیه واکسنی که به طور مطلوب بر روی گونه خاصی از ویروس اثر کند نزدیک شده‌اند.

بعضی متخصصان این حوزه معتقدند با تقویت این همکاری‌های جهانی امکان تهیه واکسن برای نوع اچ1 ان1 طی چند ماه آینده وجود دارد. به این ترتیب دانشمندان هم مثل سیاستمداران یاد گرفتند اطلاعاتشان را با هم به مشارکت بگذارند.

فرهنگ مخفیکاری و رقابت که در 10 سال گذشته وجود داشت طی بروز بیماری سارس کاملاً حل و فصل شد. حالا افراد بیشتری یاد گرفته‌اند که برای همه بهتر است اطلاعات را در گنجینه‌ها نگه نداشته و به همه منتقل کنند و مردم متوجه شده‌اند که سازمان بهداشت جهانی می‌تواند انواع واکسنهای تهیه‌شده را نگه‌داشته و شرایط استفاده از آنها را در کشورهای فقیر‌تر فراهم کند.

دولت‌هایی که خودشان را در خط مقدم بحرانهای قبلی می‌دیدند تبدیل به آماده‌ترین کشورها شده‌اند و در کشورهایی که مردم در آن بحران را تجربه کرده‌اند عموم افراد با آمادگی بیشتری قوانین و راهکارهای پیشنهادی را می‌پذیرند و حتی اگر این قوانین محدودیتهایی برایشان ایجاد کند باز هم آن را رعایت می‌کنند چون می‌دانند در حفاظت آنها مؤثر است. به عنوان مثال هنگ‌کنگ همچنان راهکار تصویرگری چهره‌ای - دمایی را که طی بیماری سارس مطرح شده بود انجام می‌دهد. این سیستم در مرزها تعبیه شده و حین ورود مسافران به طور خودکار آنها را غربالگری می‌کند تا افرادی را که دمای بدنشان بالاست و ممکن است علامتی از آنفلوآنزا باشد شناسایی شوند.

دولتمردان به ویژه آنهایی که در کشورهای در حال توسعه هستند ناچارند با دقت بیشتری در مورد استفاده از منابع و امکانات محدود خود تصمیم‌گیری کنند.

اما در مورد این همه‌گیری جدید سؤالات زیادی مطرح است که باید پاسخ آنها را پیدا کرد و پیشرفتهای علمی در مورد این گونه جدید کاملاً غیر قابل پیش‌بینی است و به گذر زمان نیاز دارد. به هر حال هرچقدر هم طول بکشد اکثر کشورهایی که قبلاً با آنفلوآنزای مرغی و سارس روبه‌رو شده‌اند مجهز‌تر از سایر کشورها با اپیدمی بعدی مقابله می‌کنند.

امریکن ساینتیفیک / ترجمه: فرشته آل علی