رفته بودم به استهبان در 160 کیلومتری خاور شیراز، آبادبومی که به واسطهی انجیرستان دیم و پهناورش، شهرتی جهانی دارد. آنجا در ارتفاعات کوهستان تودج که همین ماه گذشته یک آتشسوزی مهیب را پشت سر گذاشته بود، درختی توجهم را جلب کرد ... آنقدر که تصمیم گرفتم در رثایش، این یادداشت را بنویسم و با شما خوانندگان عزیز خبرآنلاین به اشتراک نهم ...
یازده تصویری را که میبینید، مربوط به یک درخت بادام کوهی (Amyg dalus scoparia) است که در اغلب مناطق کوهستانی کشور، به ویژه در زاگرس یافت میشود و به همین دلیل در گویش محلی، نامهایی متفاوت چون ارژن، بخورک، تنگیس، تنگیز، آق چالی و ... دارد.
این درخت از حادثهی مهیب آتش سوزی ماه گذشته که حدود یک هزار هکتار از رویشگاه ارزشمند منطقه را در اثر بیتدبیری برخی از مسئولین منطقه نابود کرد، جان سالم به در برده بود. با این وجود، همانگونه که در این تصاویر ملاحظه میفرمایید، معلوم نیست که از تشدید فرسایش خاک و پدیدار شدن روزافزون ریشههایش نیز جان سالم به در برد. هرچند که او جوانمردانه میکوشد تا با سامانهی ریشهای خود، مقدار بیشتری از خاک اطراف که در اثر عملیات تکنوژنیک (راهسازی) آسیبپذیر و بیپناه شده است، را محافظت کند.
اما نکتهی جالبتر، ضربهای است که پرندگان تودج، از جمله گنجشکها، ناخواسته بر پیکر این درخت توانا و مقاوم وارد میکنند! در حقیقت به گفتهی بومنشینان منطقه، به مرور زمان از حاصل بذر نهفته در فضولات پرندگانی که در بین شاخ و برگ درخت جا میماند و رطوبت منطقه، سبزینهای رشد میکند که حالتی انگلی داشته و محلیها به آن «بیجیک پیوندی» میگویند (بیجیک نامی است که اهالی این دیار به گنجشک میگویند)، آفتی که هر چند از دور درخت را ظاهراً سرسبزتر و انبوهتر نشان میدهد، اما در حقیقت، آرام آرام شیرهی جانش را میمکد و رمقش را آنچنان میگیرد تا اینکه در برابر هجوم آفات، آسیبپذیرتر شود. نگارنده نظیر چنین زیبایی عاریتی و دروغینی را در قدمگاه پادنا، غرب منطقه حفاظت شدهی دنا دیده بودم که چگونه گالهایی سرخرنگ و زیبا، جان درختان منطقه را آرام آرام میگرفتند. گالهایی که از دور به مانند گلهایی قرمزرنگ و زیبا انگار قربانیان خویش را چراغانی کرده بودند!
و البته قصهی این زیبایی مرگبار، فقط محدود به دنیای درختان نیست! هست؟ کافی است در اطراف خود دقت کنیم و آدمزمینیهایی را ببینیم که به نظر سرحال و زیبا میرسند، اما چه بسا که زیبایی آنها هم حاصل یک مراودهی انگلی و جانکاه است! نه؟
در بارهی این سفر و مشاهداتم از منطقه بیشتر خواهم نوشت.
نظر شما