از هجوم هواداران تا خوابیدن روی میز / روایت عکاس از عکس‌های ماندگار باب دیلن

حسین عیدی‌زاده: بسیاری از هواداران باب دیلن، خواننده راک اند رول که حالا 72 ساله است، او را با عکس‌هایی به خاطر می‌آورند که در سال 1966 در جریان تور او در لندن توسط بری فاینستین گرفته شده است. باب دیلن در آن زمان 25 ساله بود.

باب دیلن سال 1960 از کالج اخراج شد و سال 1961 به نیویورک رفت به این امید که بت خود یعنی وودی گاتری را ببیند و پس از دیدار با او در بیمارستان بود که دچار تحول شد. دیلن در نیویورک مشغول خوانندگی و نواختن در کلوب‌های مختلف شد و کم کم توجه منتقدان را به خود جلب کرد و آلبوم «باب دیلن» را سال 1962 منتشر کرد که موجب شهرتش شد.

او تا سال 1966 چند آلبوم مهم و تاثیرگذار از جمله «زمان‌هایی که تغییراتی هست»، «نیمه دیگر باب دیلن»، «همه را به خانه بازگردان»، «تجدید دیدار با شاهراه 61» و «موطلایی از زبان موطلایی» را منتشر کرده بود. او در سال 1966 تور سراسر دنیای خود (از استرالیا تا سراسر اروپا) را برپا کرد. برنامه این تور در همه جا یکسان بود، بخش اول باب دیلن به تنهایی با گیتار الکتریک و سازدهنی روی صحنه می‌رفت و در بخش دوم با همراهی گروه «هاوکس» (شاهین‌ها) موسیقی الکتریک اجرا می‌کرد.

این اجراها بسیار جنجالی بودند، به ویژه وقتی دیلن درمنچستر در سالن «فری ترید» در 17 مه 1966 روی صحنه رفت و حتی با تماشاگران درگیر شد. یکی از تماشاگران که حوصله نوآوری‌های دیلن را نداشت فریاد کشید: «یهودا!» و دیلن در جوابش گفت: «راست نمی‌گی... دروغ‌گویی!» و بعد رو به گروهش کرد و گفت: «بلندتر بنوازید!» و این مسئله تا رسیدن به قطعه آخر کنسرت که قطع معروف «مثل یک سنگ غلتان» بود، ادامه داشت.

بسیاری در توصیف باب دیلن در روزهای تور در اروپا گفته‌اند انگار او «عازم سفر مرگ» بوده و عکس‌های بری فاینستاین از این تور گویای همین مسئله است. دیلن در تمامی این عکس‌های غمی را در چشمان خود پنهان می‌کند، غم و اندوهی که البته در عکس‌های ماندگار فاینستاین ثبت شده است.

دیلن بعدها گفته بود در طول این تور بسیار خسته و تحت تاثیر مواد مخدر بوده و حوصله زندگی را نداشته است.

بری فاینستین یکی از عکس‌های جلد آلبوم «زمان‌هایی که تغییراتی هست» را گرفته بود و از طرف مجله «لایف» مامور شد تا در تور اروپای دیلن او را همراهی کند. عکس‌های فاینستین در این سفر اغلب در شهرهای بیرمنگام، شفیلد، لیورپول، لندن، بریستول و پاریس گرفته شده‌اند.

این عکس‌ها اصلا شبیه عکس‌های رایج از ستاره‌های موسیقی نیست و دیلن را در حالاتی نشان می‌دهد که کمتر عکاسی جرات گرفتنش را داشته؛ دیلن در راهروهای خالی هتل، دیلن پیچیده در کاپشنی که به تن دارد یا او در حالیکه به طرفدارانش هیچ توجهی نشان نمی‌دهد.

فاینستین درباره این عکس‌ها گفته: «اجراها هیجان‌انگیز بودند. من گوشه‌ای کنار استیج می‌ایستادم و لحظه گرفتم عکس را خیلی با دقت انتخاب می‌کردم. موقعیتی خاص داشتم، این امکان را داشتم تا در تمام ساعات روز و شب کنار دیلن باشم. صدها بار اجرای باب را دیدم، با او سفر کردم و 24 ساعته کنارش بودم. گاهی در یک کنسرت هزاران نفر حضور داشتند و گاهی فقط خودم و او بودیم. من کار باب را دوست داشتم، او هم کار من را دوست داشت. می‌دانست که در عکس‌ها جذابش می کنم و خودش هم واقعا «جذاب» بود. او با من و دوربین من راحت بود.»

فاینستین عکس‌های این تور را کتاب نکرد و چند باری گفته بود تنها «20 عکس معرکه» از این تور گرفته است، اما بعدها در نمایشگاهی در «گالری پرتره ملی» که در لندن برپا شد، بیش از 30 عکس از این مجموعه که پیشتر منتشر نشده بودند، به نمایش درآمدند.

بری فاینستین متولد سال 1941 بود و سال 2011 فوت کرد. او عکس‌های بیش از 500 جلد آلبوم موسیقی را گرفته است و در سال‌های همکاری‌اش با مجله «لایف» عکس‌های ماندگاری از مارلن دیتریش، جودی گارلند، جارلتون هستن، جین منسفیلد، استیو مکوئین، جان اف. کندی و ریچارد نیکسون گرفت.

او در کنار گرفتن مجموعه عکس ماندگارش از باب دیلن از چند چهره مهم موسیقی قرن بیست و یکم از جمله جنیس جاپلین، جرج هریسن و گروه رولینگ استونز نیز عکس گرفته است.

57241