یکی از چالشهای بزرگی که کشورهایی مانند ژاپن با آن دست به گریبانند این است که شرکتهای بزرگی مانند گوگل که دادهها و اطلاعات کاربران فضای مجازی را در اختیار داشته و بتواند در بازار رقابتی حضور فعال و تاثیر گذاری را داشته باشد ندارند و عمده فعالیت های مجازی اعم از دستهبندی اطلاعات و جستجو توسط شرکتهایی همچون گوگل در ژاپن انجام میگیرد.
آنچه درادامه این نوشتار ملاحظه خواهید نمود در واقع گذری مختصر به حوزه فضای مجازی با نگاهی به آینده است که برگرفته از متن کاملتری است که به جزئیات بیشتری با هدف بهرهمندی مخاطبان خاص خود تنظیم گردیده است.
عدم بهره برداری ژاپنی ها از مرورگر بومی
این موضوع که ژاپنیها فقط از مرورگرهای ملی و داخلی استفاده میکنند از اساس حقیقت ندارد. اگر به آمار جستجوی اینترنتی ژاپنیها نگاه کنیم درمیابیم که حدود دو سوم جستجوها توسط مرورگر گوگل انجام میگیرد و یک سوم دیگر توسط Yahoo Japan. نکته جالب اینجاست که حتی Yahoo Japan هم در واقع نتایج جستجو را از گوگل میگیرد، یعنی بالغ بر 96 درصد جستجوها در ژاپن توسط شرکت گوگل انجام میشود.
بنابراین ژاپنیها هم دقیقا مثل ایرانیها از گوگل استفاده میکنند که این یک نقطه ضعف محسوب میشود برای کشوری مثل ژاپن که یکی از پیشرفتهترین کشورهای دنیاست و یک قدرت اقتصادی به شمار میرود.
البته نباید فراموش کرد که جستجوگرهای ژاپنی شرکت گوگل برای زبان ژاپنی بهینهسازی شده است. یعنی این طور نیست که از همان مرورگر انگلیسی برای جستجوی ژاپنی استفاده شود، بلکه الگوریتمهای بهینهای برای جستجو به زبان ژاپنی استفاده میشود که متعلق به همان شرکت گوگل است.
لاین، ژاپنی نیست بلکه تولید کره است
لاین (Line) یک شبکه پیام رسان تلفن همراه است که در ژاپن بیشترین کاربر را دارد. بر اساس برخی آمار این اپلیکیشن با حدود ۶۶ میلیون کاربر در رده نخست و بعد از آن توئیتر و اینستاگرام قرار دارند.
کلاه برداری لاین از ژاپنی ها
وقتی پیام رسان لاین در ژاپن شروع به تبلیغ کرد تاکید داشت که ما یک پیام رسان ژاپنی و بومی هستیم و تلاش نمود تا از حس تعصب و ملی گرایی ژاپنیها نسبت به محصولات داخلی نهایت بهره برداری را داشته باشد. این پیام رسان در حالی خودش را یک محصول ژاپنی معرفی میکرد که در واقعیت متعلق به شرکت کره ای Naver بود. شرکت لاین حتی از حادثه زلزله و تسونامی سال 2011 ژاپن هم برای کسب محبوبیت در میان کاربران ژاپنی استفاده کرد و عنوان میکرد که موسسان این شرکت بعد از مشاهده مشکلات مردم زلزله زده برای برقراری تماس با یکدیگر به فکر تولید چنین محصولی افتادند که بتواند در زمان حادثه بستر تبادل پیام و اطلاعات باشد.
یکی از دلایل این حرکت طراحی شده شرکت لاین رقابت فرهنگی بین کره و ژاپن بود. با قطعیت میتوان گفت اگر از ابتدا بیان میشد که لاین یک پیام رسان کرهای است به هیچ عنوان نمیتوانست در ژاپن محبوبیت این چنینی پیدا کند. هنوز هم خیلی از کاربران ژاپنی نمیدانند که لاین ژاپنی نیست.
چرا لاین در ژاپن موفق شد ولی در دنیا نه!
یک سوالی که شاید پرسیده شود این است که چرا لاین در ژاپن موفق شد ولی در عرصه جهانی نتوانست موفقیت لازم را کسب کند.
در پاسخ به این سئوال باید گفت که دلیل موفقیت لاین در ژاپن برتری تکنیکی و کیفی محصول نسبت به رقبا نبود. سهم زیادی از این موفقیت ناشی از القاء ژاپنی و بومی بودن این پیام رسان بود و همچنین بیزینس پلنی که مخصوص کشور ژاپن طراحی شده بود. لاین با همکاری تجاری با شرکتهای مطرح ژاپن، تولید استیکرهای ویژه برای مخاطبان ژاپنی، استفاده از سلیربیتیهای ژاپنی (چهرههای مشهور از جمله هنرپیشهها) برای تبلیغات موفق به جذب مخاطب شد و در حال حاضر محبوبترین شبکه اجتماعی در ژاپن است.
البته باید تاکید کنم که از نظر طراحی اپلیکیشن، پیام رسان لاین اصلا خوب و مطلوب نیست و ضعف های زیادی دارد و بسیاری از بدیهیاتی که در یک پیام رسان باید در نظر گرفته شود در آن در نظر گرفته نشده. به خصوص برای مدیران صفحات رسمی در لاین این ضعف بسیار مشهودتر است. امکانات محدود، طراحی ضعیف واسط کاربری و پولی بودن بسیاری از امکانات از جمله نقاط ضعف بخش مدیرت صفحات رسمی در این پیام رسان است. اما نکته اینجاست که وقتی پیام رسانی بالغ بر ۶۰ میلیون کاربر فعال داشته باشد میتواند شرکت ها و موسسات را وادار کند تا با محدودیتها و نواقص او کنار بیایند.
چرا ژاپن از فیس بوک عقب افتاد
یکی از ویژگیهای ژاپن را این است که در زمین بازی ثابت مانند صنعت خودرو با بیش از صد سال قدمت که اجزا و قطعات معینی دارد بسیار کارآمد و مطلوب عمل می کند و با ثبت تجربیات و بهبود تدریجی محصول هر رقیبی را پشت سر میگذارد. اما اگر همین رقابت در بستری جدید و پویا شکل بگیرد که نیاز به تغییرات مستمر و پیاپی داشته باشد نمی تواند به سرعت خودش را با شرایط جدید بازی تطبیق دهد.
به طور مثال در همین فضای مجازی که بستری پویا است و تغییرات در آن بسیار سریع اتفاق میافتد، شرکتهای ژاپنی نتوانستهاند در مقابل شرکتهای آمریکایی که رقیب اصلی به حساب می آیند، عملکرد قوی و موثری داشته باشند. و در نتیجه شرکتهایی مانند گوگل و فیسبوک در ژاپن هم حضور قدرتمندی دارند. این شرکتها در ژاپن بخش زیادی از اطلاعات را اختیار دارند و بی تردید میتوان گفت علیرغم رشد و توسعه فراوان حوزه IT در ژاپن شرکتهایی همانند فیسبوک، گوگل و... وجود ندارد.
در مورد صنعت تلفن همراه هم اتفاق مشابهی در جریان هست. گوشیهای اپل پر فروشترین تلفن همراه در ژاپن به حساب میآیند، این درحالی هست که ژاپن شرکتهای معروفی همچون سونی را در اختیار دارد و ژاپنیها هنوز در بحث تولید ملی متعصب هستند.
هوش مصنوعی؛ برگ برنده
همانطور که قبل از این نیز بیان شد، یکی از چالش های بزرگی که ژاپن با آن دست به گریبان هست این است که شرکتهای بزرگی مانند گوگل داده و اطلاعات کاربران فضای مجازی را در اختیار دارند و بسیاری فعالیت های مجازی اعم از جستجو توسط این شرکت ها انجام میشود.
لذا اگر این شرکت های بزرگ که دادهها را در دست دارند بتوانند هوش پردازش دادهها را هم در اختیار بگیرند دیگر جایی برای رقابت ژاپن و شرکت های ژاپنی باقی نخواهد ماند چرا که کشور ژاپن با وجود پیشرفتهای علمی فراوان، شرکتهایی مثل گوگل و فیس بوک که این حجم از داده را در اختیار داشته باشد ندارد.
حال اگر ژاپن بتواند از این شرکت ها پیشی گرفته و بخش هوش پردازش داده ها را از آن خود کند و در واقع بتواند در پردازش دادههای حجیم از آنها پیشی بگیرد، به نظر می رسد بتواند در زمین رقابت حضور فعالتری داشته باشد. در آن صورت شرکت هایی مانند گوگل، فیس بوک و ... تبدیل به فروشنده داده میشوند و شرکتهای ژاپنی هستند که دادهها پردازش خواهند کرد و اطلاعات مورد نظر را استخراج کرده و آن اطلاعات را به شرکت هایی که از آنها داده خریدهاند بفروشند. با این وجود شانس شرکتهای ژاپنی برای پیروزی خیلی زیاد نیست و راه سختی را پیش رو خواهند داشت.
مهدی جوانمردی پژوهشگر پسادکترای فناوری اطلاعات دانشگاه توکیو
5656
نظر شما