به گزارش خبرآنلاین، در حالی هیات داوران جایزه کتاب برتر در اقدامی نادر آثار خود را در زمره برگزیدگان این جشنواره قرار داده بودند، بعد از گذشت نزدیک به 15 روز انجمن فرهنگی ناشران با صدور بیانیه‌ای به توجیه این عمل پرداخت. بخش‌هایی از این بیانیه بدین شرح است:
* این بیاینه به منظور حفظ شأن و احترام داوران ارجمند جشنواره و نیز برای صیانت از جایگاه ویژه این جشنواره که طیّ پنج سال حیات خود طرف اعتماد و وثوق بسیاری از ناشران گرامی بوده، صادر شده است.
* جای بسی خوشحالی است که نقدها و دیدگاه‌های گوناگون درباره این جشنواره و نحوه داوری آن مطرح شده است؛ خصوصاً که اصحاب رسانه پیشگامان ارائة این نقدها بوده‌اند. ما این نقدها را با آغوش باز می‌پذیریم و مجدّانه برآنیم که آنها را در برنامه فکری و اجرایی جشنواره وارد کنیم تا با مدد گرفتن از بازخوردها و نگاه‌های نقدآمیز، به راهی که سعی کرده‌ایم با اتکا به اندیشة خود دنبال کنیم، کمک نماییم. ما هر آجری را که از طرف هر کس برای ساختن این خانه رفیع به کار گرفته شود، با احترام می‌پذیریم.
* همین جا لازم است به «آیین‌نامه داوری جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان» و نقش آن در اتّخاذ شیوه‌ها و برنامه‌های جشنواره اشاره کنیم. این جشنواره، بیش از هر چیز، به قانون‌مندی و اتّکا به آنچه که آیین‌نامه جشنواره نامیده است، پایبند بوده است. آیین‌نامة داوری جشنواره کتاب برتر، از دل تجربه‌هایی گران‌قدر برآمده و برای اهالی جشنواره، در حکم ستون خیمه است. این آیین‌نامه، راه را به روی داور یا داورانی که خود دارای اثری در جشنواره هستند، نبسته است.
* آنچه در پنجمین جشنواره به چشم آمده، پیش از این نیز رخ داده است. ولی با این حال، هم‌چنان که ذکرش رفت، این قاعده چند ساله می‌تواند تحت تأثیر نقدهای مشفقانه مورد بازنگری قرار گیرد و در صورت وجود هرگونه کاستی یا مشکل حرفه‌ای، به دست اصلاح و تغییر سپرده شود. و این، البته که موجب رضایت و خوشحالی دست اندرکاران جشنواره خواهد شد.
* اگر نتایج سیمایی که در دل آیینه دیده شده، قدری آزردگی و ناخوشایندی همراه دارد، بیایید با هم به ریشه‌ها آب دهیم تا درختانی سرسبز و استوار داشته باشیم.
* بی آن که درباره یاران جشنواره مطلق‌انگاری کنیم، باید این واقعیت را شفاف نماییم که داوران این جشنواره، کاری صادقانه و شجاعانه کرده‌اند که توانسته‌اند عین آنچه را که تشخیص داده‌اند، در بیانیه خود بیاورند. وگرنه، چه بسا می‌توانستند با یک اقدام مصلحت‌جویانه و ساده‌اندیشانه، در نشستی کوتاه، ترکیب جوایز جشنواره را در سایه مصلحت‌اندیشی و اندکی هم رواداشتن حق و ناحق، به نحوی ترتیب دهند که اگر برجستگی و تأثیری نداشته باشد، دست کم اسباب طعنه و سرزنش نشود. ولی چنین نکردند. و خوشا بر صداقت حرفه‌ای‌شان.
* طبق تبصره 2 از ماده 16 آیین‌نامه داوری جشنواره، در صورتی که کتاب راه یافته به مرحله سوم داوری مربوط به هریک از اعضای هیأت داوری باشد، داوری آن اثر به یکی دیگر از اعضای گروه داوری مربوط به آن سپرده می‌شود. بر این اساس، در این جشنواره هیچ یک از داورانی که دارای اثری راه یافته به مرحله سوم داوری بوده‌اند، اثر خود را داوری نکرده‌اند. بلکه به جای هر یک از آن داوران، داور جایگزین در خارج از گروه هیأت داوران، مسئولیت داوری آن اثر را به عهده گرفت.
* برگه‌های موسوم به کنترل عملکرد داوران، دارای بخش خاصّی است که می‌بایست توسط فرد مسئول تعیین شود که آیا داور جشنواره نویسنده، مترجم، تصویرگر یا ناشر این کتاب هست یا نه. چنانچه پاسخ مثبت بود. در همان برگه در ستون نام داور جایگزین داور جدید تعیین می‌شد. و این‌ها همه بدون اطلاع داوری اصلی. اسناد و سوابق این جشنواره در دسترس و حاکی از دقّت نظر مجریان برنامه داوری می‌باشد.
* طبق آیین‌نامه داوری جشنواره، یکایک کتابها در مرحله اوّل داوری، توسط سه داور بررسی شدند؛ داور متن، داور تصویر و گرافیک، داور مدیریت نشر. در مرحله دوم داوری، هر کتاب توسط نه داور بررسی شده است؛ به عبارت دیگر، توسط همه اعضای سه گروه داوری متن، تصویر و گرافیک، مدیریت نشر.
* در چارچوب آیین‌نامه مذکور، داوران در مرحله اوّل و دوم داوری، از داوری کتاب خودشان منع نشده‌اند؛ ولی چنان که ذکر شد، در مرحله سوم داوری نباید درباره آثار مربوط به خود اظهار نظر و داوری کنند.
* آنچه قابل توجّه است، این که همه داوران، در مرحله اوّل و دوم داوری به اندازه مساوی از حقّ امتیازدهی برخوردار بوده‌اند.
به این ترتیب، سهم هر داور در ارزش‌دهی به هر کتاب - حتی کتاب متعلق به خود - به اندازه 1 به 9 بوده است. (حتی در مواردی مانند کتاب ترجمه‌ای با مجموعه‌ای یا پژوهشی، 1 به 10 یا 1 به 11 است.) پس هیچ یک از داوران نمی‌توانستند در ارتقاء مجموع امتیازهای کتاب، نقشی تعیین‌کننده داشته باشند.
* در مرحله نهایی که سرگروه‌های داوری با تشکیل جلسه داوری نهایی به تعیین کتابهای برتر و قابل تقدیر می‌پردازند، اصولاً حقّ مشورت ایجابی یا سلبی به نفع یا ضرر کتابهای مورد بحث ندارند و از اختیار حذف یا پذیرش اثری که مراحل داوری را طی نکرده، برخوردار نیستند. بلکه آنچه در این جلسه اتّفاق می‌افتد، تنظیم صورت جلسه هیأت داوران براساس امتیازهای هر کتاب در مراحل سه‌گانه داوری است.
* هر کتابی که به مرحله سوم داوری راه یافته است، الزاماً از امتیاز تمام جنبه‌های سه‌گانه متن، تصویر و مدیریت نشر برخوردار بوده است. با این وصف، اصولاً رأی یک نفر یا حتی یک گروه در بالابردن مرتبه کتاب تأثیر تعیین کننده نداشته است.
نظر شما