طرح رویایی مک‌کین برای اینترنت هوایی در ایران!

ذوالفقار دانشی
جان مک‌کین، سناتور ایالات متحده و نامزد حزب جمهوریخواه در آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور که در رقابت با باراک اوباما به سختی شکست خورد، در واکنش به رویدادهای اخیر در ایران، پیشنهاد عجیب و غریبی برای دسترسی شهروندان ایرانی به اطلاعات و رفع محدودیت‌های مخابراتی مطرح کرده است.
به گزارش ای. اف. پی، مک‌کین همراه با لیندسی گراهام (سناتور جمهوریخواه) و جو لیبرمن (سناتور مستقل) پیش‌نویس قانون افزایش بودجه بخش فارسی زبان صدای آمریکا و رادیو فردا را آماده کرده‌اند و تصمیم دارند آن را پس از آغاز تعطیلات جشن استقلال ایالات متحده در 4 جولای / 13 تیر به کنگره ارائه دهند.
هدف اصلی از ارائه این قانون، کمک به مردم ایران برای دسترسی آزاد به اطلاعات و مقابله با محدودیت‌های حکومتی اعمال‌شده بر سیستم‌های مخابراتی از جمله اینترنت و شبکه ارتباطات همراه عنوان شده و علاوه بر برنامه‌های رادیویی، فراهم آوردن امکان دسترسی شهروندان ایرانی به برخی وب‌سایت‌های اینترنتی فیلترشده مانند شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و توییتر و همچنین به‌اشتراک‌گذاری فیلم یوتیوب نیز در آن پیش‌بینی شده است.
وی همچنین خواستار مجازات و جریمه شرکت‌های غیر ایرانی‌ای شده است که به فیلترینگ و شنود شبکه ارتباطات همراه و اینترنت در داخل ایران کمک کرده‌اند و گفته: «در جنگ جهانی دوم، ما برای مردم و مخالفان لهستانی، رسانه‌های نوشتاری آماده می‌کردیم. توییتر، فیس‌بوک و یوتیوب، رسانه‌های پیشرفته دنیای امروز ما است؛ این‌ها روش‌های خبررسانی دنیای جدید هستند».
اما در میان این سخنان، مک‌کین سخن عجیبی نیز درمورد دسترسی مردم ایران به اینترنت پرسرعت و بدون فیلتر گفته است. او درخواست کرده که هواپیماهای بدون سرنشین بر فراز ایران پرواز کنند و اینترنت بی‌سیم بدون فیلتر در اختیار شهروندان ایرانی قرار دهند!

این که آیا چنین کاری از نظر علمی انجام‌پذیر است یا خیر، پاسخ دقیقی ندارد. درحال حاضر، ارتباطات اینترنتی بی‌سیم در مقیاس محدودی استفاده می‌شود. اگر کاربران به تجهیزات مخابرات ماهواره‌ای دسترسی داشته باشند، می‌توانند با هزینه نسبتاً زیادی از ارتباطات ماهواره‌ای استفاده کنند. ارتباطات وای. فای و وای. مکس در محدوده‌های نسبتاً محدود و تا شعاع چند ده کیلومتر نفوذ می‌کند که صدالبته تجهیزات لازم برای آن قابل مقایسه با ابعاد خود هواپیماهای بدون سرنشین است.

در کشور ایالات متحده، خدمات اینترنت در برخی پروازها و هواپیماها ارائه می‌شود که پایه و اساس آن، ارتباط با آنتن‌ها و ایستگاه‌های زمینی و بخصوص شبکه ارتباطات همراه نسل 3 است. بنابراین برفرض محال اگر انبوهی از هواپیماهای بدون سرنشین بر فراز ایران به پرواز درآیند و بخواهند اینترنت آزاد و رایگان ارائه دهند؛ باید از زیرساخت‌های مخابراتی موجود استفاده کنند.
از سوی دیگر، هواپیماهای بدون سرنشین سوخت محدودی دارند و انرژی لازم برای ایجاد چنین شبکه ارتباطی گسترده‌ای، زمان پرواز را بسیار کاهش خواهد داد. تازه این‌همه در شرایطی است که این هواپیماها بتوانند از خط دفاعی پدافند هوایی کشور جان سالم به در برند.

به راحتی می‌توان فهمید که این پیشنهاد جان مک‌کین، در حال حاضر و با توجه به فناوری موجود، اگر نگوییم غیرممکن، بسیار هزینه‌بر و دشوار است. تصور این‌که مک‌کین عمداً خواسته باشد با این حرف خود را مضحکه خاص و عام کند، دور از ذهن است. اما شاید بتوان این پیشنهاد را به این شکل تعبیر کرد که دسترسی آزاد به اطلاعات، ارزشمندتر از هر چیز دیگری است؛ آن‌قدر مهم و ارزشمند که حتی چنین طرح گزاف و پیچیده‌ای هم برای دستیابی به آن می‌ارزد.
عصر حاضر، عصر اطلاعات است. دسترسی آزاد به اطلاعات این امکان را فراهم می‌کند تا در محیطی شفاف و به دور از هیجان و استرس، به بررسی وقایع پرداخت و به درستی تصمیم‌گیری کرد. دوران اعمال محدودیت و سانسور گذشته است. هر روز، روش‌های جدیدتر و پیشرفته‌تری برای دسترسی به اطلاعات فراهم می‌شود. حتی سیستم جدید فیلترینگ که مخابرات بر درگاه ورودی اینترنت کشور نصب کرده نیز علی‌رغم فناوری بسیار پیشرفته‌ای که در آن استفاده شده، در برخی موارد ناتوان مانده است. حتی اگر پیشنهاد مک‌کین با امکانات علمی امروز، خنده‌دار باشد، اما دوران فیلترینگ هم گذشته است.