دیکتاتوری به نام حاجی‌بابا در قاب دوربین/ ناصر ضمیری از مستند «روابط خانوادگی» می‌گوید

مهسا بهادری: فیلم مستند «روابط خانوادگی» به کارگردانی ناصر ضمیری، در دو نوبت (۱۹ و ۲۲ آذر) در دوازدهمین جشنواره سینماحقیقت به نمایش درآمد.

«روابط خانوادگی»، فیلمی است که به روابط ۱۱ فرزند حاجی‌بابا کوهی با یکدیگر و پدرشان می‌پردازد. حاجی‌بابا فردی صاحب ملک و بسیار دیکتاتور است که بچه‌های زن اول و دومش از او راضی نیستند و این مسئله از او شخصیتی نه چندان محبوب ساخته است. فرزندان حاجی‌بابا برای گرفتن زمین‌های پدری تلاش می‌کنند و ...

با ناصر ضمیری، کارگردان مستند «روابط خانوادگی»، گفت‌وگویی کرده‌ایم که می‌خوانید.

فیلم «روابط خانوادگی» به گونه‌ای است که به نظر می‌آید مدت‌ها روی این موضوع و شخصیت اصلی‌اش مطالعه داشته‌اید. حاجی بابا را از چه زمانی می‌شناختید؟
شخصیت اصلی فیلم، یعنی حاجی‌بابا کوهی را از سیزده سالگی می‌شناختم اما از وقتی که وارد فضای فیلمسازی شدم، این فرصت به‌وجود نیامد که فیلمی درباره او بسازم. حتی سه سال قبل از شروع این فیلم هم تصمیم گرفته بودم مستندی درباره‌اش بسازم که  به سرانجامی نرسید.

این فیلم حال و هوایی کمدی دارد. طنز بودن این فیلم از کجا به وجود آمده و چه‌قدر آن مربوط به شخصیت حاجی‌بابا است. آیا شما طنز این شخصیت را پر رنگ کردید؟
حاجی بابا خودش شخصیت جذاب و طنازی دارد و من هم سعی کردم مثل یک آینه عمل کنم و بازتاب شخصیتش را بگیرم، دراماتیزه کنم و به مخاطبان برگردانم. تلاشم بر این بود که شخصیت را در موقعیتی قرار دهم که خودِ واقعیت حاجی‌بابا باشد؛ نه کم نه زیاد.

باتوجه به اینکه حاجی‌بابا بسیار دیکتاتور است و به نظر می‌آید از فضای رسانه و تلوزیون دور بوده، آیا راحت توانستید راضیش کنید جلوی دوربین بیاید؟
خیر، به شدت سخت بود، به طوری‌که مجبور بودیم عوامل را سر صحنه نبریم و تنها من و همسرم با او روبرو شویم. حاجی‌بابا با این‌که آدم طنازی است، اما کار کردن با او خیلی سخت بود؛ چون خیلی زود خسته می‌شد و من هم سعی می‌کردم باب میل او فیلمبرداری کنم تا اذیت نشود.

چگونه توانستید افرادی را که بازیگر نیستند و تجربه جلوی دوربین بودن را هم ندارند، به این راحتی در یک فیلم به بازی بگیرید؟
بیشتر تجربه‌های من در فیلم‌ها با نابازیگرها بوده است و در اصل علاقه‌مند به این نوع سینما هستم. آنان را متقاعد می‌کنم که به من و کارم اطمینان کنند؛ برای همین شبیه این آدم‌ها زندگی می‌کنم و با شناخت نقاط قوت و ضعف‌شان، آنان را در موقعیتی قرار می‌دهم که جلوی دوربین من، خودِ واقعی‌شان باشند.

شما فیلم داستانی هم ساخته‌اید. وارد شدن از عرصه فیلم داستانی به فیلم مستند سخت نبود؟
من فیلم بلند سینمایی «با دیگران» و چند فیلم‌ کوتاه از جمله «سوم شخص مفرد» را هم ساخته‌ام. قبل از «روابط خانوادگی» هم فیلم مستند کوتاه کار کرده بودم و اصلا بین این دو قالب تبعیضی قائل نمی‌شوم. من به عنوان یک فیلمساز، سوژه و موضوعی دارم که ممکن است در قالب فیلم داستانی خوب باشد یا تبدیل به مستند شود. انتخاب مستند یا داستانی، تصمیم از پیش تعیین شده من نیست، بلکه بستگی به سوژه و رویکردم به موضوع دارد.

۵۷۵۷