روی آوردن جوانان به زندگی مجردی در 6 کلانشهر تهران، شیراز، مشهد، اصفهان، تبریز و اهواز به 30 درصد رسیده است و غم انگیزتر آنکه روز به روز دختران جوان تعداد بیشتری از این جامعه آماری را تشکیل می دهند.
این روزها خانواده‌ها از حرف زدن درباره حس استقلال طلبی و آزادی فرزندان خود نگران هستند، حسهایی که از موهبتهای الهی برای انسان به شمار می رود از آنجا که همراه با تمایل فرزندان به زندگی مجردی است برای خانواده ها ترسناک شده است.
گرایش به جامعه‌گریزی، تنوع‌طلبی جوانان، مسئولیت‌گریزی، ترس از طلاق و شکست در زندگی آینده، ترس از خیانت همسر، رواج مردسالاری و زن‌سالاری و رقابت بین آنها، مهمترین دلایل اجتماعی هستند که تمایل جوانان را به ازدواج کاهش می‌دهند.
در حال حاضر در تمام اجزای جامعه ما تقابل میان سنت و مدرنیته مشهود است و در این فضا افراد در یک سرگردانی زندگی می کنند. در همین راستا تمایل به زندگی مجردی در طبقات پایین و سنتی جامعه به مراتب کمتر بوده و مانند سایر فعالیتهای اجتماعی متولی این آزادی زنان و دخترانی از طبقه میانی جامعه هستند.
در گذشته دیر ازدواج کردن امر ناپسندی بود اما امروزه این موضوع به یک امر بسیار عادی در جامعه تبدیل شده است.که متاسفانه پخش فیلم‌های مختلف در برنامه‌های ماهواره‌ای موجب الگوبرداری جوانان از فرهنگ غرب شده است و در اثر گرایش جوانان به این فرهنگ، زندگی مجردی و بی‌میلی به ازدواج در جامعه رشد می‌یابد. مداخله خانواده‌ها در زندگی جوانان یکی دیگر از دلایل بالا رفتن سن ازدواج است و اعتیاد برخی از جوانان به مواد مخدر نیز موجب ترس بسیاری از دختران از ازدواج می‌شود.
با اینکه بنده بنیانگذار ازدواج دانشجویی در دانشگاه شهید بهشتی بودم اما هم‌اکنون می‌بینم انگیزه جوانان از این ازدواج‌ها بیشتر از روی هوس، احساس و دریافت وام یا هدایا از سوی سازمان‌ها است. ازدواج دانشجویی باید با انجام مشاوره و اجازه خانواده‌ها صورت گیرد و تمام امکانات لازم از قبیل خوابگاه و شغل مناسب برای این جوانان پس از اتمام تحصیلات تأمین شود.
دلایل مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی در بالا رفتن سن ازدواج جوانان تأثیر‌گذار است. در زمینه مشکلات اقتصادی، تهیه مسکن، تهیه وسایل زندگی، مهریه سنگین، بیکاری، رفاه زدگی برخی از جوانان و فقر خانوادگی، از مهمترین دلایل اقتصادی موثر در تأخیر ازدواج جوانان است.
از طرفی فقر مالی خانواده‌ها در تأمین امکانات ازدواج فرزندانشان از عوامل موثر در تأخیر ازدواج است چون مادی بودن قوانین مانند زندانی شدن جوانانی که قادر به پرداخت مهریه نیستند موجب ترس آنها از ازدواج می‌شود. هزینه‌های سنگین عقد و عروسی هم در تأخیر ازدواج موثر است مثلا برخی از تالارها برای هر نفر مهمان، 100 هزار تومان هزینه دریافت می‌کنند و از سوی دیگر نداشتن جهیزیه کافی برخی از دختران، آنها را از ازدواج منصرف می‌کند.
از مسایل فرهنگی که سن ازدواج را بالا می‌برد، می توان به ادامه تحصیلات به ویژه توسط دختران، مدرن شدن زندگی، الگوپذیری جوانان از غرب و تمایل آنها به زندگی مجردی، تزلزل ارزش‌های سنتی و مهاجرت فرهنگی، اشاره کرد.
با توجه به ناهنجاری‌های موجود در خانواده گاهی شکست والدین در زندگی و درگیری‌های مداوم آنها موجب عدم تمایل آنها برای ازدواج فرزندانشان می‌شود. درباره مسایل اجتماعی و اخلاقی که موجب عدم تمایل جوانان به ازدواج می‌شود، هم می توان گرایش به جامعه‌گریزی، تنوع‌طلبی جوانان، مسئولیت‌گریزی، ترس از طلاق و شکست در زندگی آینده، ترس از خیانت همسر، رواج مردسالاری و زن‌سالاری و رقابت بین آنها، یاد کرد.
به عقیده من هدف اصلی از ازدواج باید رسیدن زن و مرد به کمال باشد همچنین رواج بی‌بند و باری و مبهم بودن آینده جوانان در کاهش ازدواج موثر است.
دیر ازدواج کردن می تواند بر فرد تاثیرات بدی داشته باشد. عدم مسئولیت پذیری و بی‌توجهی به آن در سایر زمینه‌های زندگی، انحراف جسمی و جنسی جهت ارضای غرایز نفسانی، هدر رفتن سنین جوانی و طراوت، بدخلقی در زندگی به دلیل عدم ارضای نیازهای فرد، فریب آسان دختران در سنین بالا با وعده دروغین ازدواج توسط پسرها، دلنگرانی پدر و مادرها از دیر ازدواج کردن فرزندان و پناه بردن به مصرف مواد مخدر، از مهمترین آسیب‌های ازدواج دیرهنگام است.
می توان با معاف کردن افراد متاهل از سربازی غیرآموزشی، اولویت استخدام برای افراد متأهل که شرایط لازم را دارند، واگذاری خانه‌های استیجاری ارزان قیمت به جوانان تحصیل کرده و متأهل، دادن وام‌های ازدواج بدون بهره و ارتقاء فرهنگ ازدواج با تشریح نیازهای طبیعی و حقوق متقابل زن و مرد، جوانان را به ازدواج ترغیب کرد.
همچنین ایجاد فضای مناسب و ارزان قیمت برای ازدواج دسته‌جمعی جوانان را عاملی در افزایش تمایل آنها به ازدواج دانست و افزود: تعدیل مهریه‌ها تا سقف 200 سکه و زندانی نکردن افراد به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه و تملک اموال بعد از ازدواج به صورت نصف میان زن و مرد، تمایل جوانان را به ازدواج افزایش می‌دهد.
البته عملکرد نهادهای مسئول در امر ازدواج جوانان ناموفق است و امر ازدواج جوانان باید به افراد متخصص سپرده شود و اندیشمندانی فعال در این زمینه برای معضل بزرگ تأخیر در ازدواج جوانان چاره‌اندیشی کنند. مشاوره رایگان ازدواج در مراکز مشاوره می‌تواند در ازدواج موفق جوانان، شناخت کامل آنها از یکدیگر و کاهش شکست در ازدواج موثر باشد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی و دکترای رفتارشناسی
نظر شما