به بهانه پیروزی اکرم امام اوغلو در استانبول

اکرم امام‌اوغلو، نامزد اپوزیسیون توانست در سن ۴۹ سالگی بسیاری از ناظران را با پیروزی پرشور خود در انتخابات شهرداری استانبول در ماه مارس شگفت‌زده کند، اما نتایج این انتخابات تنها چند هفته بعد توسط مقامات انتخاباتی لغو شد.

او ادعاهای مطرح شده توسط رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه مبنی بر این‌که در انتخابات تقلب شده بود، را رد و اعلام کرد که حزب حاکم نمی‌خواهد به راحتی کنترل این کلانشهر و منابع وسیع آن را واگذار کند. نگارنده به این بهانه می کوشد در این یادداشت به ضرورت وجود رقیبی قدرتمند برای پیشگیری از فساد تدریجی نظام و استبداد ناشی از خوی تجمیع کننده قدرت در انسان بپردازد.

انسان موجودی اجتماعی  و هویتش در گرو بازتعریف نهادهای اجتماعی است. این جانور تکامل یافته برای پیشگیری از تزاحمات ناشی از تضارب منافع، ناگزیر شده تا بخشی از آزادی و اختیارش را به نمایندگانی به نام حاکمیت واگذار کند. همین جانور متکامل در جریان تثبیت قدرت ناشی از واگذاری اراده سایر هم نوعانش به قاعده ی آهنین میل به افزایش قدرت، می کوشد تا موجبات کاهش و محدودیت آزادی سایر هم نوعانش را بمنظور گسترش سیطرت با تفرعن پاسخگو نبودن در برابر آنان، فراهم سازد.

اندیشمندان علوم انسانی پس از قرن ها مطالعه و در پی گذار از برشمردن خصوصیات و برگزیدن حاکم عادل، به ضرورت تفکیک قوای حاکمیت به  سه قوه ی اجرایی، تقنینی و قضایی برای مهار خوی خود کامی انسان رسیدند. بعدتر با نهادسازی احزاب سیاسی و گردشی کردن حضور سکانداران قدرت کوشیدند تا با تدبیر برگزاری ادواری انتخابات، مانع حضور دایمی این جانور سیاسی در گردونه قدرت شوند. رفته رفته با ظهور و حضور موثر رسانه ها که نقش شکل بخشی افکار عمومی را ایفا می کردند در همان جوامع رو به سوی دمکراسی نظام های سراسر وحشت و خشونت و ضد انسانی پا گرفتند. اگر چه در اثر تعالیم پیروان مارکسیزم تنها راه نجات بشریت از بی عدالتی و خود کامگی ، پیکار مسلحانه و تشکیل دولت خلق با حزب کارگران انقلابی بود اما نقلابیونی چون استالین، تیتو،قذافی و. ..  نیز در پی براندازی نظام سلطه پیشین، خود جانشین و خلف همان رویه خودکامگی و ناعادلانه با شعارهای تازه شدند.

نگارنده بر این باور است وجود یک اپوزیسیون موثر و قدرتمند در درون هر نظام سیاسی برای پیشگیری از فساد تدریجی گروه حاکم نه تنها مطلوب که ضروری است. این اپوزیسیون موثر با نگاه نقادانه به تصمیمات و اقدامات گروه حاکم می تواند بسان چراغ راهنما مخاطرات و شرایط فاجعه بار اجتماعی، اقتصادی را یادآوری کند و به موقع هشدار دهد. این امر البته پیش نیازش آزادی بیان  و آزادی دسترسی و انتقال اطلاعات است. پیروزی اکرم امام اوغلو در انتخابات مکرر شهر استانبول، موید این نکته است که همانگونه که هفده سال پیش این نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه بود که به رای و اقبال مردم زمام شهر را در دست گرفت اینک نیز این حزب رقیب است که شهرداری مهمترین و بزرگترین شهر ترکیه را اداره خواهد کرد.