جهانگردی به سیاست حساس است

در یک ماه اخیر ما شاهد مسئله بزرگی در حوزه گردشگری بوده‌ایم که باعث شده حرف و حدیث‌های زیادی در این مورد راه بیفتد. اینکه بعد از انتخابات اخیر و بعد از تمام حوادث تلخی که در ایران افتاد، حالا «خارجی ها» هم از آمدن به ایران ابا دارند. تورهای گردشگری خارجی که قرار بوده است در یک ماه اخیر به ایران بیایند حالا یک ماه است که فعالیت شان را در مورد ایران تعطیل کرده‌اند و انگار ترجیح می‌دهند تا مدتی به سراغ ایران و ایرانی نیایند. اگر بخواهیم این وضعیت را با دیگر دوران‌ها مقایسه کنیم، فقط دوران جنگ به ذهنمان می‌آید.

زمانی که شمار تلفات و اتفاقات جورواجور آنقدر در ایران زیاد شده بود که مثل این روزها فرنگی‌ها ترجیح می‌دادند به ایران نیایند و کشورهای دیگری را برای سفر انتخاب کنند. هرچند در زمان اتفاقات 18 تیر که کم‌شباهت به این روزها نبود (ویا شاید کم‌اتفاق‌تر از روزهای اخیر)، هم این اتفاق تکرار شد و تعداد گردشگران خارجی کم، ولی باز هم به اندازه این‌بار، این وضعیت رخ نداد.

پیش از انتخابات وضع هتل‌ها بسیار خوب شد و گردشگران خارجی بسیاری برای بازدید داشتیم، به نحوی که رزروهای زیادی برای تابستان صورت گرفته بود، ولی متأسفانه با اتفاقات پیش آمده، علاوه بر آنکه همه رزروهای خارجی به ویژه رزروهای بیزینسی و شغلی و تورها لغو شد، با کاهش استقبال مسافران داخلی هم مواجه شده‌ایم و به‌دنبال وقایع اخیر در کشور، سفر بسیاری از تورهای گردشگری خارجی به ایران تا پایان شهریورماه لغو شده است به طوری که در یکی از آژانس‌ها 40 تور خارجی، سفر خود را به ایران لغو کرده‌اند و برخی دیگر از تورها نیز در حال لغو کردن سفر به ایران هستند.

گفته می‌شود تاکنون تورهای گردشگری از کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، ژاپن و چین سفر خود را به ایران با توجه به شرایط کشور لغو کرده‌اند.

برخی تورهای کشور اسپانیا تحت‌تأثیر شرایط و اخبار موجود درباره ایران، سفر به کشور ما را در تیرماه تا نیمه مردادماه لغو کرده‌اند. به صورتی که گفته شده است، وزارت خارجه اسپانیا به اتباع خود توصیه کرده در این شرایط از سفر به ایران حتی برای تجارت خودداری کنند. در شرایط کنونی، تعدادی از تورها لغو شده‌اند ولی شاید گردشگران ماجراجو بخواهند این سفر را انجام دهند اما چون بیشتر تورهای ورودی به ایران، فرهنگی‌اند و این گردشگران تمایل دارند در امنیت سفر کنند، وضع موجود کشور بر تصمیم آنها می‌تواند تأثیر بگذارد و امیدواریم این موج سریع عبور کند.

در این مورد باید گفت که اساساً جهانگردی به مسائل سیاسی حساس است و مسائل سیاسی تأثیر زیادی برآن می‌گذارد و این مسئله باعث می‌شود تا در هر کشوری مخصوصاً کشورهای جهان سومی‌ای مانند ایران، که تنش حاکم می‌شود، حضور گردشگران در این کشورها کاهش پیدا کند؛ این مسئله باعث می‌شود هم زیان‌های زیادی به اقتصاد کشور وارد بیاید و هم اثری که در ظاهر کشور ما به دنبال آن است، یعنی نشان دادن ایران به عنوان کشوری صلح طلب و آرام که دارای پیشینه خوبی در حوزه فرهنگ است.

بعد از انتخابات ریاست جمهوری اخیر و اتفاقاتی که حول این موضوع رخ داد، ایران معروف شد به اینکه حکومت فعلی‌اش نمی‌تواند امنیت لازم را برای شهروندان خود نیز فراهم کند، چه برسد به گردشگران خارجی و همین مسئله نیز باعث شد که تعداد گردشگران خارجی در ایران تقریباً به صفر برسد. کشور ما دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی است ولی همیشه ما شاهد این مسئله هستیم که تعداد گردشگران در آن کم است.

از سوی دیگر گردشگران خارجی که درصد زیادی از آنها را اروپایی‌ها تشکیل می‌دهند، همانطور که ملاحظه می‌کنیم برایشان هیچ اهمیتی ندارد که در کشوری مانند ایران تنش سیاسی بالا برود و بنابراین نتوانند به آن سفر کنند، چرا که شرکت‌های بزرگ بین‌المللی که در این زمینه فعالیت می‌کنند و برای گردشگران اروپایی برنامه‌ریزی می‌کنند، خیلی زود مقصدهای داخلی را جایگزین کشورهای خارجی می‌کنند و بنابراین هیچ مشکلی برای این افراد به وجود نمی‌آید.

از طرف دیگر ما شاهد این قضیه هستیم که مسئولان ایرانی آنقدر به دست تبلیغات‌چی‌های خارجی بهانه داده‌اند که درصد سفر گردشگران خارجی به ایران خیلی کمتر از قبل شده است و این کشورها فکر می‌کنند که ایران آرامش سیاسی و اجتماعی ندارد وحتی تا جایی رفته‌اند که خیال می‌کنند ایران از لحاظ امنیت کشوری مانند عراق یا افغانستان است.

در هرحال به نظر می‌رسد این وضعیت وخیم گردشگری بعد از مراسم تحلیف آقای احمدی‌نژاد شکل بهتری به خود بگیرد. از سوی دیگر این مسئله بستگی زیادی به عملکرد سازمان متولی گردشگری دارد که به صورتی عمل کند که اذهان بین‌المللی را با خود همراه کند که اگر این اتفاق نیفتد ضررهای ناشی از این رویداد بسیار بیشتر از این که هست می‌شود.

کارشناس امور گردشگری و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی