سوخت های پایه فسیلی که کشور ما از نعمت وفور آن بهره مند است، دو ویژگی قابل توجه دارند، از یک طرف تا کنون برای مصرف کننده ایرانی ارزان بوده و به همین دلیل در مصرف آن مراعات اصول صرفه و پرهیز از اسراف انجام نمی گردد، به بیان دیگر تولید و مصرف آن مدیریت نمی شود. از طرف دیگر آلاینده محیط زیست هستند. با وجود اثبات آلایندگی آن، ارزان بودن و بومی بودن و قابل دسترس بودن آن، ما را از اندیشیدن به منابع انرژی جایگزین دور نگه می داشت. به همین دلیل مصرف سرانه حامل های انرژی در ایران 4 تا 5 برابر کشورهای پیشرفته است. از طرف دیگر شدت مصرف انرژی در تمامی بخش های کشور بالاست و این به معنای پایین بودن کارایی انرژی در ایران می باشد.
مبحث دیگر موضوع مدیریت مصرف انرژی ترکیب انرژی است. در حال حاضر بیش از 80 درصد حامل های مصرف شده در ایران سوخت پایه فسیلی است. باید در سبد مصرف انرژی از انواع انرژی بخصوص انرژی های پاک مانند هسته ای، خورشیدی و گاز استفاده شود، علیرغم ظرفیت بالای بسیاری از مناطق کشور، سرعت به کار گیری آن بسیار پایین است. حتی در نیروگاه های تولید برق نیز به اندازه کافی از گاز استفاده نمی شود. این امید وجود دارد که هدفمند سازی باعث شود در تمامی بخش های کشور منجمله بخش سلامت، به الگوی مصرف مناسبی دست پیدا کنیم تا اتلاف کمتر شود، شدت انرژی مصرفی به حد اعتدال برسد ودر نتیجه هزینه آن کاهش یابد.
در این بین در بخش بهداشت و درمان کشور نیز انرژی زیادی اتلاف می شود.اگرچه در بخش صنعت برای جلوگیری از اتلاف انرژی فعالیت های بسیاری صورت گرفته اما در بخش بهداشت ودرمان کشور هنوز کار چندانی انجام نشده است.بنابراین مدیران و اقتصاد دانان مراکز سلامت باید تلاش کنند تا تابع تولید در بیمارستان ها را سازماندهی کنند. مهندسی تولید خدمات بیمارستانی باید انجام شود. بسته خدماتی که تولید می شود باید با دیدگاه اقتصادی طراحی شود. باید در هر تولیدی نهاده های تولید با کمترین هزینه تهیه شوند که سهم انرژی در آن تحت کنترل قرار بگیرد. شدت انرژی در بیمارستان ها باید تعدیل شود، اگر چه شدت انرژی در تمامی بخش های کشور بسیار بالاست. به همین دلیل برقراری سمتی در مراکز سلامت تحت عنوان سوپروایزر انرژی که مسئول مدیریت کردن مصرف انرژی باشد، می تواند متولی ای برای این امر مهم و پر هزینه تعیین کند. سوپروایزر انرژی مسئول انجام ممیزی انرژی در مرکز، پیدا کردن محل های پرت انرژی، اندیشیدن در مورد راه های جایگزین برای تولید انرژی در بیمارستان، مانند نیروگاه های کوچکی که وزارت نیرو هم کمک می کند تا دربیمارستان های بزرگ راه اندازی شود تا علاوه بر تامین برق بیمارستان ، مازاد برق را نیز به شبکه سراسری برق کشور بفروشد. اصلاح ترکیب انرژی در مراکز سلامت نیز باید توسط سوپروایزر انرژی پیگیری شود. سوپروایزر انرژی باید راه های مدیرت مصرف مانند استفاده از لامپ های کم مصرف و یا سیستم روشنایی هوشمند را در مرکز به کار بگیرد. نکته مهم دیگر استفاده از انرژی های تجدید پذیر و پاک است، مانند انرژی هسته ای، انرژی خورشیدی، و استفاده از گاز، که علاوه کاهش هزینه های انرژی، آثار سوء زیست محیطی نیز ندارد.
رئیس پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
نظر شما