آیا اروپا بار دیگر قربانی دو بلوک شده است؟

زهره نوروزپور: بالاخره پس از سه سال و استعفای دو نخست وزیر، برگزیت اجرایی شد. خروج انگلیس از اتحادیه اروپا که در سه سال گذشته در سیاست خارجی و داخلی این کشور به یک بحران جدی تبدیل شده بود طبق وعده انتخاباتی بوریس جانسون امروز در ساعت 1 بامداد به وقت گرینویچ اجرا و یک روز تاریخی را برای انگلیسی ها رقم زد.

مردم این کشور از لحظه اعلام برگزیت به خیابان ها آمده اند و به جشن و پایکوبی پرداختند. گذشته گرایان که به دنبال شکوه و عظمت سابق بریتانیای کبیر هستند به خیابان ها آمدند و ستاره های اروپا را زیر پا لگد کردند. ایده آلیست ها نیز که خواهان همگرایی با دنیا بودند با تجمعی ارام با پرچم های اتحادیه مخالفت خود را ابراز کردند.

مخالفان که متشکل از اسکاتلندی ها و ایرلندی ها هستند با یک راهپیمایی از اتحادیه خداحافظی کردند. در اسکاتلند هم که اکثریت به ماندن در اتحادیه اروپا رای داده بودند بسیاری با روشن کردن شمع یاد و خاطره ۴۷ سال اتحاد با اتحادیه اروپا را زنده نگه داشتند. از سوی دیگر در ایرلند شمالی که بسیاری به علت مشکلات مرزی این کشور با اتحادیه اروپا با برگزیت مخالفت کرده بودند روز جمعه تجمع های اعتراضی در نزدیکی مرز جمهوری ایرلند برپا کردند.

نیکولا استارجن، وزیر اول اسکاتلند در توییتر و دقیقا در لحظه وقوع برگزیت پرچم اتحادیه اروپا را منتشر کرد و نوشت: "اسکاتلند به عنوان یک کشور مستقل به قلب اروپا باز خواهد گشت." او هشتگی با این مضمون را هم همراه توییت خود کرد: "چراغ اسکاتلند را روشن نگه دارید".

در کاردیف، مرکز ولز، مارک درکفورد، وزیر اول، گفت: "ولز که به ماندن در اتحادیه اروپا رای داده بود، به عنوان یک ملت اروپایی باقی خواهد ماند."

اما سوالی که مطرح است این است که آیا گذشته گرایان و آینده نگران به همین خروج اتحادیه بسنده خواهند کرد؟ اسکاتلندی ها و ایرلندی ها ساکت می نشینند؟

بحثی که در سه سال اخیر همیشه مطرح بود و خروج بریتانیا را با بحران جدی مواجه کرده بود بحث بر سر استقلال اسکاتلند و ایرلند بود. که به یک چالش جدی برای نخست وزیران وقت منجر شده بود. رفراندوم بر سر جدایی اسکاتلند از بریتانیا، اما از دیگر سوالاتی که مطرح است؛ طرح مسائلی از این قرار است که بریتانیا بعد از اتحادیه چه خواهد بود؟ آیا شکوه جلال زمان تاچر و چرچیل را باز می یابد؟ آیا سلطنت بار دیگر قدرت می گیرد؟ ایا بریتانیا به سمت واگرایی می رود؟ آیا از پس اقتصاد کشورش بر خواهد آمد؟ تجارت را چه خواهد کرد و مهمتر از همه سیاست خارجی با منطقه و فرامنطقه چه می شود؟ آیا لندن راهش را از بروکسل برای همیشه جدا خواهد کرد؟ یا در حد تروئیکای اروپا می ماند؟ آیا لندن پس از این رسما به ائتلاف واشنگتن در خواهد آمد یا سیاستی مستقل در پیش خواهد گرفت؟ آیا دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی لندن پس از این مانند سابق عمل خواهند کرد یا راه جدیدی را پیش خواهند گرفت؟

سوالاتی که از طرف دیگر برای اتحادیه فرسوده اروپایی مطرح است؛ که چه خواهد شد؟ اتحادیه ای که در حال حاضر هم رسما کارایی خاص سیاسی ندارد و جذبه روزهای اول تاسیس خود را به تاریخ همراه آرمان ها و هدف هایش به تاریخ سپرده است. چرا که علنا سه کشور قدرتمند این اتحادیه با نام E3 (تروئیکای اروپایی) راه خود را عملا جدا کرده اند اما در ظاهر ضوابط اتحادیه را رعایت می کنند! نمونه بارز آن موضع گیری جوزف بورل در خصوص مکانیسم ماشه و بیانیه این سه کشور در خصوص تعهدات برجامی ایران است. حال امروز نیز با خروج بریتانیا این اتحادیه رسما در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. در همین راستا تلاش های مکرون نیز به جایی نرسیده چراکه راست افراط های فرانسه نیز به دنبال خروج از اتحادیه اروپا هستند. رئیس جمهور جوان فرانسه که برای احیای اتحادیه اروپا تشکیل ارتش اروپایی را داده بود نیز طالب جدی ندارد چرا که این طرح هم منوط به همان سه کشوری می شود که عضو بزرگ آن بامداد امروز خارج شد.

بوریس جانسون ممکن است بگوید «کار برگزیت تمام شد»!

درباره این سوال که بریتانیا چه خواهد شد؟ بی بی سی  نوشته است: با فرا رسیدن نیمه‌شب در بروکسل، همه چیز عوض شد... و هیچ چیز تغییر نکرد. دولت بوریس جانسون ممکن است بگوید "کار برگزیت تمام شد" ولی واقعیت این است که اکثر تصمیم‌های دشوار تازه شروع می‌شود.بریتانیا دیگر عضو اتحادیه اروپا نیست، ولی حالا در کمتر از یک سال باید تصمیم بگیرد که چیست.

خروج نمادین

مثل تمام "لحظات حساس" و "مقاطع کلیدی" این چند سال، لحظه برگزیت هم تغییر عمده‌ای به پا نکرد. درست است که روی کاغذ، دیگر بریتانیا عضو اتحادیه اروپا نیست، نمایندگانش در پارلمان اروپا شغل‌شان را از دست داده‌اند و پرچمش را از نهادهای اتحادیه به پایین کشیده‌اند، ولی در عمل خیلی از امور به روال قبلی ادامه پیدا می‌کند؛ حداقل برای ۱۱ ماه دیگر.تا پایان این دوره "گذار" چهار اصل بنیادی اتحادیه اروپا (آزادی جابه‌جایی کالاها، خدمات، سرمایه و نیروی کار) ادامه دارد.

این یعنی همچنان شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌توانند بدون محدودیت یا نیاز به ویزا به بریتانیا مهاجرت کنند؛ چیزی که گلایه اصلی بسیاری از رأی‌دهندگان به برگزیت بود. در کنار این، بریتانیا نه تنها باید مقررات و استانداردهای فعلی اتحادیه اروپا را رعایت کند، بلکه موظف است مصوبات اتحادیه اروپا در این مدت را هم (بدون آن‌که نقشی در تهیه‌شان داشته باشد) به اجرا بگذارد.

در تجارت بین‌المللی هم بریتانیا همچنان مثل قبل، تابع اتحادیه اروپاست و نمی‌تواند تعرفه‌ها و سهمیه‌های واردات و صادرات به کشورهای ثالث را خودش تعیین کند. بریتانیا تا پایان ژوئن (پنج ماه دیگر) وقت دارد تصمیم بگیرد که می‌خواهد این دوره گذار را تمدید کند یا نه. البته دولت بوریس جانسون بندی را در لایحه توافقنامه خروج گنجانده که خودش را از چنین کاری منع کند.

در این دوره انتقالی قرار است دو طرف برای رسیدن به یک پیمان تجاری و چارچوب روابط تجاری‌شان در آینده به توافق برسند؛ و تازه از این‌جاست که سختی کار آغاز می‌شود.

به گزارش خبرگزاری خبر آنلاین،این اتفاق در حالی می افتد که برخی ناظران معقتدند که فرو پاشی اروپا و خروج بریتانیا سه تغییر جدی و عمده را در روابط بین الملل به همراه خواهد داشت.

اول؛ اروپا استقلال سابق را نخواهد داشت و بیشتر از همیشه به آمریکا وابسته خواهد شد

دوم؛ خطر تجزیه بریتانیا و صغیر شدن به جای کبیر ماندن

سوم؛ تفرقه میان کشورهای اروپایی، به نفع چین، روسیه و آمریکا؛ ظاهرا بروکسل بار دیگر قربانی توطئه شد."تفرقه" لازمه تسلط  شرق و غرب بر اروپا است. قاره سبزی که جنگ جهانی دوم برای آنها پیشرفت به ارمغان آورد، اما از سوی دیگر عملا به مستعمره های شرقی و غربی بع دو نیم تقسیم شد! آیا اروپا بار دیگر همان راه را می رود؟ ستاره های اروپا در حال خاموش شدن است؛ جنگ تجاری چین و آمریکا، حتی به بیماری مردم جهان هم رحم نمی کند و کرونا را باعث پیشرفت اقتصاد آمریکا می خوانند، روسیه برای گاز،  اوکراین و کریمه را به گروگان گرفته و از طرفی دیگر آمریکا برای چین، ناتو را در اروپا به گروگان گرفته است. بله .. اروپا خیلی وقت است که قربانی دو بلوک است...!

23/ 310 310