مینا علی‌اسلام: منابع خبری اعلام کردند هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در دیدار با همتای انگلیسی خود در واشنگتن، در مورد مسائل ایران، افغانستان، خاورمیانه و کره شمالی گفت‌وگو خواهد کرد. بدین ترتیب موضوع ایران بار دیگر روی میز مذاکره قرار می‌گیرد تا دو کشوری که ایران آنها را به دست داشتن در رخدادهای پس از انتخابات متهم می‌کنند درباره نوع رویارویی با ایران پس از انتخابات تصمیم‌گیری کنند.
این موضوع از این جهت اهمیت می‌یابد که دولت محمود احمدی‌نژاد همواره مواضع ضد انگلیسی اتخاذ کرده است و در روزهای پس از انتخابات نیز 9 نفر از کارمندان ایرانی سفارت انگلیس به اتهام دست داشتن در اغتشاشات دستگیر شدند که این اقدام واکنش اعضای اتحادیه اروپا علیه ایران را برانگیخت. در این شرایط، سوءظن به انگلیس در فضای سیاسی ایران و به ویژه طیفی از سیاسیون شدت گرفته است، به طوری که مجلس برای دومین بار طی دو سال اخیر تجدید نظر در روابط تهران با لندن را درخواست کرد که تاکنون از سوی دولت مورد موافقت قرار نگرفته است.
از سوی دیگر «ایوان لوئیس»، معاون خاورمیانه‌ای وزارت امور خارجه انگلیس در پاسخ به سؤال یکی از نمایندگان مجلس عوام این کشور در مورد رابطه تهران - لندن، بر پایبندی دولت انگلیس به تداوم روابط مثبت و سازنده با ایران تأکید کرد.
آمریکا نیز که از زمان به قدرت رسیدن باراک اوباما زمزمه تغییر و حتی مذاکره با ایران را سر داده و موضع معتدلی نسبت به دوران بوش نسبت به ایران اتخاذ کرده است در تحولات اخیر همگام با موضع‌گیری‌های اتحادیه اروپا پیش رفته و از این جهت می‌توان گفت تا حدی وجهه خود را نزد دولتمردان ایرانی از دست داده است.
موضوع پرونده هسته‌ای ایران طبیعتاً یکی از موارد مورد مذاکره وزرای خارجه آمریکا و انگلیس خواهد بود. آمریکا به ایران فرصت داده است تا شهریور‌ماه و تا پیش از اجلاس سران کشورها در سازمان ملل متحد مواضع خود را در قبال مذاکره درباره فعالیت‌های هسته‌ای‌اش با گروه 1 + 5 مشخص کند. البته آنها همچنان گزینه تحریم را به عنوان ابزاری برای فشار بر ایران در اختیار دارند و به همین منظور تهدید کرده‌اند که در صورت همکاری نکردن ایران، این تحریم‌ها افزایش خواهند یافت. از آن جمله می‌توان به اظهارات هوارد برمن، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا مبنی بر ارائه طرحی برای تحریم صدور فرآورده‌های نفتی به ایران اشاره کرد که به گفته او از حمایت ۲۶۰ نفر در مجلس نمایندگان برخوردار است.
به نظر می‌رسد اعمال تحریم‌های بیشتر از جانب اروپا و آمریکا علیه ایران شرایط سخت اقتصادی را برای ایران رقم بزند. اتکای ایران به قدرت اقتصادی چین و روسیه هم به نظر می‌رسد که چندان کارساز نخواهد بود چراکه هیلاری کلینتون اعلام کرده است که آمریکا و چین در رابطه با برخی مشکلات برای دو کشور، از جمله برنامه هسته‌ای ایران و مسئله کره شمالی و مبارزه با تروریسم به موضعی واحد دست یافتند.
بر اساس گزارش خبرگزاری روسی ریانووستی، کلینتون پس از پایان دیدارهایی که در چارچوب اولین اجلاس سران آمریکا و چین در واشنگتن انجام شد به خبرنگاران گفت: «ما رضایت داریم که چین در نگرانی ما از ساخت سلاح هسته‌ای در ایران شریک است. هر دو کشور نگران هستند که مسلح شدن ایران می‌تواند سبب برانگیختن مسابقه تسلیحاتی در منطقه شود. . . ما در رابطه با اوضاع در خاور نزدیک و خلیج فارس نیز دیدگاه مشابهی داریم.» همچنین بهبود روابط آمریکا و روسیه پس از به قدرت رسیدن اوباما نگرانی‌هایی را برای ایران ایجاد کرده است. تأخیر در راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر توسط روسها به این نگرانی‌ها دامن می‌زند. همچنین حواث اخیر هواپیمایی در ایران که اکثراً درباره هواپیماهای روسی اتفاق افتاد نشان میدهد که اگر روسیه قصد همکاری اقتصادی مثبت با ایران را داشت در صدور هواپیماهای دست دوم و فرسوده خود به ایران تجدید نظر می‌کرد.
دیوید میلیبند نیز ابهاماتش درباره برنامه هسته‌ای ایران را اینگونه در روزنامه سان توضیح میدهد و می‌گوید: «ما می‌خواهیم بدانیم که آیا ایران آماده پذیرفتن دستی است که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا به آنها پیشنهاد کرده است؟ ما می‌خواهیم بدانیم آیا ایران آماده است با ما برای بازیابی اطمینان درباره مقاصد هسته‌ای‌اش همکاری کند؟»
حال باید دید در شرایطی که به اعتقاد برخی صاحب‌نظران سیاست خارجی، دستگاه دیپلماسی کشور حالت انفعال کامل به خود گرفته است و تقریباً رایزنی‌های دیپلماتیک حالت تعطیلی به خود گرفته است، ایران چه واکنشی به تصمیمات احتمالی برآمده از این مذاکرات نشان خواهد داد. به نظر می‌رسد در ایران حتی شخص وزیر امور خارجه در انتظار تغییر و تحولات آتی در دولت هستند تا بر اساس آنچه که در آینده پیش خواهد آمد عمل کنند. با این اوصاف و با شدت گرفتن ضریب نفوذ آمریکا در آسیا و کشورهای منطقه، احتمال همراهی دوستان ظاهری ایران با اتحاد اروپا و آمریکا علیه ایران چندان دور از دسترس نخواهد بود.
نظر شما