روابط ایران و چین نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی روند رو به رشدی داشته و بخصوص در سال های اخیر به دلیل مخالفت دو کشور با سیاست های خودمحورانه و یکجانبه گرایانه امریکا، گرمتر شده است. در ارتباط با تنظیم مناسبات با چین باید به مراتب زیر توجه کرد.
- روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در ۴۰ سال اخیر گرم و سازنده بوده است. ایران، فروشنده انرژی به چین و خریدار کالا از این کشور است. چین نیز شریک اول تجاری بیش از ۱۳۰ کشور از جمله ایران محسوب می شود. در غرب آسیا، ایران سومین شریک چین می باشد و شواهد نشان می دهد که در سال ۲۰۱۹ علیرغم ممنوعیت واردات ۱۴۰۰ قلم کالا به ایران وارد شده و چین شریک اول تجاری ایران باقی خواهد ماند.
- چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد همواره از حق ایران برای داشتن انرژی صلح آمیز هسته ای دفاع کرده و در مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای ۱+۵ نیز دیدگاهی نزدیک به ایران داشته است. مقامات ارشد چین از جمله رئیس جمهوری این کشور با تحریم های ظالمانه و غیرقانونی امریکا علیه ایران مخالف بوده و در عرصه عمل نیز، ایران را در مدیریت تحریم ها یاری کرده است. البته به دلیل اعمال نفوذ امریکا در اقتصاد بین الملل، در مواقعی تعدادی از شرکت ها و بانک های چینی نتوانسته اند نظر ایران را تامین کنند. در این موارد نیز، طرفین طی مذاکرات خود، راهکارهای مناسب را برای ادامه همکاری پیدا کرده اند.
- جمهوری اسلامی ایران، بخشی از منافع ملی خود را در ارتباط با منطقه اوراسیا و حضور در کنار روسیه و چین می تواند تامین کند. چین نیز با اعتراف به موفقیت ایران در مقابله جدی با تروریسم و تکفیر، برای تامین امنیت اوراسیا روی همکاری با ایران حساب می کند. بسیاری از کارشناسان امور راهبردی معتقدند منطقه اوراسیا با حضور چین و روسیه آینده جهان را رقم خواهد زد. مثلث روسیه، چین و ایران با مشکل نارضایتی امریکا در اوراسیا نیز مواجه است. امریکا از بازیگری در اوراسیا قصد جلوگیری از تبدیل روسیه به قدرت برتر در منطقه، کنترل چین برای تبدیل نشدن به یک ابرقدرت اقتصادی و مهار ایران برای کنترل غرب آسیا و تامین امنیت اسرائیل را دارد.
- چین علاقه مند است به عنوان یک قدرت آسیایی یا حتی اوراسیایی، برای یافتن ظرفیت های جدید اقتصادی، نگاه به غرب جغرافیایی داشته باشد. سرمایه گذاری ۴۵ میلیارد دلاری چین در بندر گوادر در پاکستان، نمونه ای از سیاست نگاه به غرب چین برای دستیابی به فرصت های راهبردی در جنوب آسیاست. در واقع پکن منافع خود را نه فقط در شرق آسیا، بلکه در تمام قاره کهن تعریف کرده و از این رو به رابطه راهبردی با ایران نیز توجه دارد.
- جمهوری اسلامی ایران به دلیل مواجهه با خصومت های ذاتی و مستمر امریکا و بی اعتمادی نسبت به کشورهای شاخص اروپا، در صدد تقویت رویکرد نگاه به شرق است. طبعا در این روند، کشورهایی که در دوره تحریم در کنار ما بودند، باید در اولویت قرار گیرند. تهران می تواند به صورت راهبردی، همکاری با کشورهای شرق را طراحی کند و از اقدامات تاکتیکی که موجب نارضایتی دوستان قدیمی می شود، پرهیز نماید. البته سیاست نگاه به شرق که با هدف ایجاد تنوع در روابط دیپلماتیک دنبال می شود، نباید به گونه ای دنبال شود که کشور مقابل این گونه تصور کند که ایران گزینه دیگری جز رابطه با آن کشور ندارد.
- امریکا و برخی دولت های اروپایی از روابط پایدار و باثبات ایران و چین خرسند نبوده و با ترفندهای مختلف و بخصوص با اهرم رسانه سعی در ایجاد اختلال در این روابط دارند. با این وصف مسئولان دو کشور بخصوص دستگاه های دیپلماسی باید از مناسبات باثبات و دوستانه خود مراقبت کرده و اجازه ندهند که برخی سوء تفاهم های مقطعی، دوستی دیرینه دو کشور را دچار مشکل کند.
- قطعا تداوم مناسبات راهبردی ایران و چین، مبتنی بر احترام متقابل می تواند جبهه مقابله با یکجانبه گرایی را تقویت کرده و الگوی مناسبی برای دیگر کشورهای مستقل باشد.
نظر شما