حسن بشیر؛ تحلیلگر برتر فراخوان فلسفه و بحران کرونا

به گزارش خبرآنلاین پیرو فراخوان برای فلسفه ورزی درباره بحران کرونا تحت عنوان «فلسفه و بحران کرونا» از میان مقالات ارسال شده مقاله «کرونا و فلسفیدن (نمایشنامه ای تحلیلی در ۵ پرده)»، نوشته دکتر حسن بشیر، استاد تمام جامعه شناسی ارتباطات بین الملل دانشگاه امام صادق (ع) به عنوان مقاله برتر برگزیده شد.

بر اساس این گزارش، حسن بشیر، رییس هیئت مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران پرسشگری را اساس فلسفه‌ورزی دانست و گفت: بحران کرونا، از منظرهای مختلف خود در حال تبدیل شدن به یک فلسفه تمام عیار است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه فلسفه فقط در مورد مسائل ذهنی و انتزاعی بحث نمی کند، گفت: اتفاقاً در شرایط کنونی جهان فلسفه باید به مسائل عینی و واقعی بیشتر از بحث های انتزاعی بپردازد. مردم انتظار دارند که فلسفه به درد زندگی آنان بخورد. ما فلسفه را بخاطر فلسفه نخواندیم که فقط به دنبال وجود و ماهیت و رابطه علت و معلول باشیم. اگر چه این مباحث برای فهم جهان مهم اند، اما در شرایط کنونی جهان فهم مشکلات جهانیان و ارائه راه حل های عقلانی برای آنها مهمتر است.

مدیر اسبق تحصیلات عالیه آکادمی آکسفورد مرز میان “فلسفه ورزی” و “فلسفیدن” با “فلسفه بافی” را کاملا روشن دانست و افزود: فلسفیدن یک اندیشه روشمند و هدفمند است در حالیکه فلسفه بافی یک رویکردی است که نه روشمند است و نه هدفمند. به عبارت دیگر، مانند سخن گفتن برای سخن گفتن که نه در آن نتیجه ای حاصل می شود و نه از روش منطقی و قابل قبولی بهره مند است.

بشیر با اشاره به ضرورت مطالعه کرونا به مثابه یک “امر فلسفی” ، خاطرنشان کرد: بدیهی است که با این نگاه فلسفیدن روشمند و هدفمند یک امر ضروری و مفید است و می تواند ما را به نتایج واقعی برساند. بنظرم تا آنجا که ممکن است، باید از چهار منظر مهم فلسفی به کرونا نگاه کرد: هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی و انسان شناسی (سرشت بشری). این چهار منظر در اینجا خیلی مهم اند و باید به آنها در ارزیابی فلسفی کرونا یا کروناشناسی استفاده کنیم.

رییس سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی خاطرنشان کرد: هم اکنون موضوع بحران کرونا می تواند به یک بحث فلسفی-ارتباطی علاوه بر مباحث دیگر، تبدیل شود. این خود می تواند در آینده رهیافت مشخص تری در حوزه های فلسفی به وجود آورد که باید مورد توجه قرار گیرد.

این استاد دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه برای فهم هر چه بیشتر فلسفه ارتباطات باید این فلسفه را از چهار دیدگاه مهم مورد مطالعه قرار داد، در تشریح این دیدگاه ها اظهار کرد: دیدگاه معرفت شناسی که ناظر به شناخت عمیق ارتباطات است. در حقیقت می توان گفت که این دیدگاه یکی از مهمترین دیدگاه های فلسفی در حوزه ارتباطات است. دیدگاه هستی شناسی که این دیدگاه ماهیت وجودی ارتباطات انسانی، میان فرهنگی و گروهی و حتی موجودیت یک رسانه ارتباطی را به نقد و پرسش می کشد و می توان آن را نوعی جهان بینی وجودگرایانه ارتباطات دانست.

بشیر دیدگاه بعدی را دیدگاه ارزش شناسی عنوان کرد و گفت: در این دیدگاه نوعی از ارزش گذاری برای مسائل اساسی ارتباطات در سطوح جمعی و انسانی صورت می گیرد و جهت گیری کاربردی دارد. دیدگاه غایت شناسی دیدگاه دیگری است که در این دیدگاه فرجام یک ارتباط انسانی یا جمعی و نتیجه آن مورد مطالعه قرار می گیرد به عنوان مثال: اینکه یک رسانه تا چه حد می تواند تاثیرگذار باشد و نوع و شدت تاثیرگذاری آن با چه رویکردی قابل ارزیابی است. این دیدگاه همانند دیدگاه اول از بنیادیترین دیدگاه های فلسفی نسبت به ارتباطات است.

وی یکی از رویکردهای مهم فلسفی به ارتباطات رویکرد هرمنوتیکی و تفسیری عنوان کرد و ادامه داد: در حقیقت هر پیام ارتباطی از یک سو با معنا و از سوی دیگر با تفسیر مرتبط است و این دو از مفاهیم مهم فلسفی است. پژوهش های ارتباطی، همیشه با یک عینک هرمنوتیکی انجام می گیرند. مکتب فرانکفورت، به بسیاری از مباحث مربوط به معنی، واقعیت، حاد واقعیت، صنعت فرهنگ و امثالهم پرداخته است که همه این موارد به یک معنا می توانند حوزه های فلسفی تلقی شوند.

بشیر گسترش فلسفیدن به مثابه یک گفتگوی اجتماعی در مورد مسائل مهم همانند بحران کرونا را یکی از مهمترین رویکردهای گفتگوی جمعی دانست که همه جامعه با توجه به ابعاد مختلف این مشکل راه های عقلانی و مقابله با آن را کشف و به مثابه یک تجربه اجتماعی برای مقابله با مشکلات دیگر مورد استفاده قرار دهد.

/6262