تا زمان رفع سوء تفاهم‌ها از لهجه در سریال و فیلم استفاده نکنید

دکتر حسین باهر در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین درباره استفاده لهجه شهرستان‌های مختلف در مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی و به طور خاص مجموعه «پایتخت» سیروس مقدم اظهار داشت: «اصولاً در تهران حالتی دفاعی بین شهرستانی‌ها و تهرانی‌ها وجود دارد و در نتیجه همین حالت دفاعی که از قدیم جنبه موهنی داشته، جوک‌‌هایی نیز درست شده است. بنابراین شوخی با لهجه‌ها سابقه اهانتی در تاریخ ما داشته است.»

این استاد دانشگاه در مقایسه‌ای میان وضعیت لهجه‌های مختلف در ایران و سایر کشورها گفت: «عرب‌ها لهجه‌های مختلفی دارند، اما هیچ یک از آنان اعتراضی نسبت به صحبت کردن افراد مختلف با این لهجه نشان نمی‌دهند. در آمریکا و انگلیس زبان انگلیسی به دو لهجه مختلف صحبت می‌شود، اما این دو لهجه هیچ جنبه موهن و تحقیرآمیزی را در بر نمی‌گیرد. حتی گاه نقش تعیین‌کننده ایفا می‌کند، مثلا آمریکایی‌ها هم متن شکسپیر را با لهجه بریتیش می‌خوانند. اما در مقابل در ایران همواره در مورد لهجه‌های مختلف سوء سابقه وجود داشته است.»

باهر گفت: «حتی در کتاب‌های عرفانی ما نیز به صورت موهن به شهرستانی بودن پرداخته شده است. به عنوان مثال، مولانا چهار داستان درباره قزوینی‌ها دارد. بنابراین در جامعه ما درمورد لهجه‌های مختلف فضای توام با سوء تفاهم وجود دارد و از این رو استفاده از لهجه برای خنده و شوخی با واکنش‌های جدی روبرو می‌شود.»

او در پاسخ به این پرسش که در این شرایط چه راهکاری برای نمایش تصویر شخصیت‌های شهرستان‌های مختلف در فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی وجود دارد، گفت: «اگر واقعاً هر فردی که با لهجه‌ای شهرستانی صحبت می‌کند به درستی آن را بیان کند دیگر کسی مشکلی ندارد. درمورد مجموعه «در مسیر زاینده رود» اگر اصفهانی‌ها واکنش نشان دادند به این خاطر بود که لهجه آنان به درستی ادا نشده بود. نباید چنین شود که در مجموعه‌ها و فیلم‌های سینمایی استفاده از لهجه برای نمایش عقب‌افتادگی شخصیت‌ها به کار گرفته شود و یا به مسخرگی از آن یاد شود.»

باهر با اشاره به وجود طبقه‌بندی‌های اشرافی در جامعه کنونی ما گفت: «هنوز هم طبقه‌بندی اجتماعی اشرافی در جامعه ما وجود دارد. شاید اشراف جای خود را عوض کنند، اما همچنان این طبقه‌بندی پابرجاست. براساس این طبقه‌بندی افراد را به انسان‌های شریف و غیر شریف و مواردی اینچنینی تقسیم‌بندی می‌کنیم. این تقسیم‌بندی کاملا برخلاف شرع ماست، زیرا در اسلام فقط افراد از نظر تقوا و آن هم فقط در نزد خدا طبقه‌بندی می‌شوند.»

او ادامه داد: «در ایران قبل از اسلام هیچ‌گونه طبقه‌بندی از جنس آنچه امروز دیده می‌شود وجود نداشت. البته کلاس‌های اجتماعی چون کارگر و ... داشتیم، اما این نوع طبقه‌بندی همانند تقسیم‌بندی جامعه پزشکان، پلیس‌ها و ... است. در این نوع طبقه‌بندی هیچ بار تعهدی وجود ندارد.»

این استاد دانشگاه یادآور شد: «بعضی نکات در جامعه حساسیت‌برانگیز است، مانند نوع استفاده از شخصیت‌های زن در فیلم‌ها و مجموعه‌ها. معمولاً زنان نقش تعیین‌کننده‌ای ندارند و هرگاه نیاز به سروصدا و داد و فریادی است آنان وارد می‌شوند. این شکل استفاده نادرستی است. همان طور که استفاده نادرست از لهجه‌ها تا زمانی که هنوز سوء تفا‌هم‌هایی در این زمینه وجود دارد، کار قابل قبولی نیست.»

به گزارش خبرآنلاین، استفاده از لهجه مازندرانی در مجموعه تلویزیونی «پایتخت» موجب اعتراض‌هایی شده و نماینده مازندران در مجلس شورای اسلامی با نگارش نامه‌ای به عزت‌الله ضرغامی رئیس سازمان صداو‌سیما اعتراض خود را ابراز کرده است.

54143