آتشی به نام «صلح» در خرمن خاورمیانه

عجیب نیست اگر بگوییم ترامپ برای رسیدن به یک توافق و دستاورد در زمینه سیاست خارجی، مردم کشورهای عربی را با خطر و منطقه را با ناامنی مواجه کرد.

مهسا مژدهی: ترامپ خبر داد که بعد از امارات، بحرین هم در صدد عادی سازی روابط خود با تل آویو است. قرار است روز سه شنبه همزمان با امضای توافق میان امارات و اسراییل، بحرین هم از این نمد کلاهی برای خود بسازد و سندی تحت عنوان بیانیه صلح خوانده و امضا شود تا این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس، دومین کشوری باشد که با پشت کردن به فلسطین، نتانیاهو را به عنوان شریکی سیاسی برای خود انتخاب کند.

نقشه ترامپ گرفت

بعد از آنکه نقشه ترامپ و دامادش برای فلسطین به نتیجه نرسید و حتی مفاد آن هم مشخص نشد، ترامپ به درستی آن را شکستی برای خود استنباط کرد. چرا که هرچند تیم ترامپ حتی قبل از آنکه او راهی کاخ سفید شود، برای این طرح تبلیغ کرده بود اما وقتی نوبت به عمل رسید، عملا طرح و برنامه ای وجود نداشت و تیم کوشنر با پنهان کردن زوایای معامله قرن تلاش کرد تا کمبودهای اساسی این ایده را پنهان کند. اما سرانجام کوشنر و ترامپ مطمئن شدند که نمی توانند روی این ماجرا به عنوان دستاوردی برای سیاست خارجی خود استفاده کنند.

با این حال ترامپ که در داخل کشور به ویژه بعد از کرونا با فشارهایی مواجه شده، ترجیح داد تا در ماه های باقی مانده ریاست جمهوری خود دست به اقداماتی بزند تا بتواند از آنها به عنوان یک موفقیت در امر سیاست خارجی آمریکا در انتخابات 2020 استفاده کند. تصور ترامپ این است که عادی سازی روابط اعراب و اسراییل می تواند منجر به حمایت از لابی های صهیونیستی از او در مقابل بایدن شود. رئیس جمهور آمریکا توقع دارد که این اتفاق همچون یک برگ برنده اساسی و محکم او را در کاخ سفید حفظ کند.

به نظر می رسد که آنچه امارات و بحرین انجام داده اند،اتفاقی نبوده است.آنها پیش از این هم تمایلاتی ازخود برای برقراری روابط با تل اویو نشان داده بودند و ترامپ تنها وارد میدان شد تا مهر قطعی به برقراری روابط بزند.او که درسیاست خارجی خود در طول 4 سال گذشته به شدت شکست خورده است، تصور می کند که می تواند صلح اعراب و اسراییل را به عنوان برگی برنده در سیاست خارجی خود به جهان قالب کند.

ترامپ با داخل کردن خود در این توافق همزمان می تواند هم قلب لابی های صهیونیستی را در واشنگتن ببرد و هم مسیحیان اوانجلیکی را که اخیرا دل از او بریده بودند، دوباره به خود جلب کند.

تنها کشورهای کوچک عربی مایل به توافقند

تا اینجای کار دو کشور عربی کوچک تر حاشیه خلیج فارس دست به توافق با اسراییلی ها زده اند. بحرین و امارات خود را از نظر سیاسی در خلیج فارس در ناامنی می بینند و حالا توقع دارند با توافقی که با تل اویو و واشنگتن برای برقراری رابطه با رژیم صهیونیستی بسته اند، در خاورمیانه متحدی قدرتمند بیابند. با این حال به نظر می رسد که ترامپ ترجیح می دهد که عربستان را هم هر چه سریع تر به این دام بیندازد.

مدت هاست که خبرهایی از رفت و آمد اسراییلی ها به ریاض و برعکس منتشر می شود، اما سعودی ها که خود را رهبر جهان اسلام می دانند،حاضر نشده اند که واکنش مستقیمی به وقایع اخیر ازخود نشان دهند. این مساله نشان می دهد که هر چند ریاض و شاهزاده سعودی از اینکه بتواند توافقی با نتانیاهو امضا کند، بدش نمی آید اما ترجیح می دهد که مشروعیت خود را به عنوان مهم ترین کشور عربی به خطر نیندازد و فعلا موضعی نگرفته و وارد بازی ترامپ نشود. اما آن سوی ماجرا، رئیس جمهور آمریکا عربستان را یک صید خوب می بیند. او می داند که اگر موفق شود تا بن سلمان را به توافقی با اسراییل راضی کند، دست به اقدامی تاریخی زده که طرفداران رژیم صهیونیستی را تا ابد مدیون او می کند.

واکنش ها به خیانت بحرین: تهران و آنکارا موضع گرفتند

کشورهای مصر و امارات و انگلیس، بلافاصله بعد از اعلام خبر عادی سازی روابط بین منامه و تل اویو موافقت خود را با این اتفاق اعلام کردند. مصر و اردن پیش از بحرین تنها کشورهای عربی بودند که با صهیونیست ها کنار آمده اند.

السیسی رئیس جمهور مصر که به عنوان رهبری حامی غرب شناخته می شود با استقبال از این ماجرا گفت که ایجاد روابط می تواند به صلح و ثبات در خاورمیانه کمک کند!

اما تشکیلات خودگردان فلسطین به شدت به این اتفاق واکنش نشان دادند. در نگاه ایران، ترکیه و گروه های فلسطینی کاری که امارات و بحرین انجام داده اند، خیانتی آشکار به حساب می آید که از سوی دو کشور مسلمان علیه فلسطینی ها شکل گرفته است.

با این حال، حازم قاسم سخنگوی گروه حماس در فلسطین که کنترل نوار غزه را در دست دارد، با محکوم کردن این توافق گفته است بحرین با کسانی وارد توافق شده است که به مردم فلسطین حمله می‌کند.

وزارت خارجه ترکیه روز شنبه تصمیم بحرین برای برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل را به شدت محکوم کرد. وزارت خارجه ترکیه می‌گوید، اقدام بحرین «ضربه تازه‌ای» به تلاش‌ها برای دفاع از مساله فلسطین وارد خواهد کرد. پیش از این اردوغان امارات را تهدید کرده بود که روابط خود را با این کشور قطع می کند.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی بیانیه‌ای اعلام برقراری روابط دیپلماتیک میان بحرین و اسراییل، آن را اقدامی ننگین و خفت بار از سوی بحرین دانست که آرمان فلسطین را در قربان‌گاه انتخابات آمریکا ذبح می‌کند.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای ضمن محکومیت شدید اعلام برقراری روابط دیپلماتیک میان بحرین و اسراییل، آن را اقدامی ننگین و خفت بار از سوی بحرین دانست که آرمان فلسطین و چندین دهه مبارزات و تحمل رنج و مصیبت مردم فلسطین را در قربان گاه انتخابات آمریکا ذبح می کند.

در این بیانیه آمده است: بدون تردید مردم مظلوم و حق طلب فلسطین و مسلمانان آزاده جهان هرگز عادی سازی روابط با رژیم غاصب و یاغی اسرائیل را نخواهند پذیرفت و این اقدام ننگین در حافظه تاریخی ملت مظلوم و ستمدیده فلسطین و ملتهای آزاده جهان تا ابد باقی خواهد ماند.

آنچه امارات و بحرین انجام داده اند می تواند منجر به انشقاقی اساسی در جهان اسلام باشد. هرچند رهبران عربی چراغ سبز خود را به ترامپ و رژیم صهیونیستی برای برقراری روابط نشان داده اند، اما افکار عمومی در جهان عرب، همراه با این تصمیمات نیست و آنها از آنچه که دولت های عربی انجام داده و مردم فلسطین را نادیده می گیرند، رضایت ندارند. این نارضایتی می تواند به مرور مشکلات و پیچیدگی ها در خاورمیانه را گسترش دهد.