آیا ایران در خطر جدی قرار گرفته است؟

پس از درگیری‌های نظامی چند روزه ماه جولای (اواسط تیرماه) بین نیروهای دو کشور که منجر به تلفات جانی نزد هر دو طرف شد، جنگ لفظی و برخی تحرکات ایذایی ادامه یافت تا بار دیگر شاهد زد و خوردهای گسترده تری در روزهای اخیر باشیم.
شعله ور شدن این درگیری ها در حالی است که برخی رسانه و بعضا مقامات رسمی روسی خبر از انتقال شماری از جنگجویان تکفیری سوری و لیبیایی به منطقه قره باغ میدهند. وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه ای اعلام نمود: «بر اساس اطلاعات موجود، ستیزه جویانی از جمله از سوریه و لیبی برای شرکت در اقدامات نظامی به مناطق جنگی مربوط به مناقشه قره باغ منتقل می شوند.» وزارت خارجه روسیه طی این بیانیه، بر نگرانی شدید خود در مورد عواقب حضور تکفیریها، تاکید کرده و عنوان نمود که این حضور، نه تنها منجر به تشدید تنش ها در منطقه مناقشه می شود، بلکه تهدیدهای بلندمدتی برای امنیت کشورهای منطقه ایجاد می کند. حتی رییس جمهوری فرانسه نیز اعلام کرده بود که کشورش شواهدی در اختیار دارد که انتقال جنگجویان از سوریه به قره باغ توسط یکی از کشورهای منطقه را ثابت می کند.
هر چند مقامات دولت آذربایجان حضور گروهک های تروریستی در جنگ قره باغ را تکذیب می کنند، اما در نهایت گمانه زنی های روزهای گذشته رسانه ها مبنی بر انتقال عناصر تروریست از سوریه و لیبی برای شرکت در جنگ علیه ارمنستان رنگ واقعیت گرفت. براساس آخرین اطلاعات به دست آمده، شرکت های امنیتی تحت فرمان سازمان اطلاعات یکی از کشورهای منطقه در روزهای اخیر گروه جدیدی از عناصر تروریستی را از مناطق در تصرف در کشور لیبی و مناطق اشغالی سوریه به کشور آذربایجان منتقل کرده اند. به گفته منابع میدانی، سازمان اطلاعات آن کشور در دور جدید تلاش ها، بیش از ۵۳۰ تن از عناصر تروریست را به خاک آذربایجان منتقل کرد؛ با انتقال جدید صورت گرفته تعداد تروریست ها در خاک آذربایجان حداقل به ۹۰۰ تن افزایش یافته است.

به نظر میرسد عناصر گروهک های تروریستی در لیبی از جبهه های طرابلس، مصراته، زواره، مرغاب و سرت فراخوانده و به آذربایجان انتقال داده شده اند؛ در سوریه نیز تروریست ها از مناطق اشغالی در استان های حلب، ادلب، لاذقیه، شمال الرقه و الحسکه تجمیع و منتقل شده اند. اگر چه خروج تعداد قابل توجهی از عناصر گروهک های تروریستی از سوریه فرصتی مناسب برای آغاز عملیات و پاکسازی مناطق اشغالی در شمال غرب این کشور است، اما باید توجه داشت که حضور صدها تن از تروریست ها در نزدیکی های مرزهای شمال غرب کشورمان با پشتیبانی گسترده کشوری بظاهر دوست به بهانه بازپس گیری منطقه «قره باغ»، می تواند سناریوی از پیش طراحی شده ائتلاف غربی - عبری- عربی، برای ایجاد مشکل در خاک ایران باشد. این، یک خطر جدی برای منافع ملی به شمار می آید به ویژه این که با گسترش درگیریها در منطقه، تعداد خمپاره های شلیک شده به روستاهای مرزی کشورمان افزایش یافته است.

در کنار انتقال تروریستها به منطقه، رسانه های وابسته به دولت کشور انتقال دهنده ی تروریستها، با فرافکنی و بطور ناجوانمردانه، جمهوری اسلامی ایران را به حمایت های جانبدارانه از ارمنستان متهم میکنند و سعی در القای اختلافات قومیتی دارند. اما به نظر میرسد آن کشور ملاحظات چندوجهی درباره این مناقشه و حمایتش از جمهوری آذربایجان دارد. البته این حمایت ها به معنای این نیست که آنها دلسوز جمهوری آذربایجان هستند، بلکه این حمایت باید در قالب یک منظومه مورد بررسی قرار گیرد. تنش‌های اخیر با اروپا بویژه فرانسه در مسائل مدیترانه از یک سو و اختلافات اساسی آن کشور با روسیه در لیبی و شمال سوریه از سوی دیگر سبب شده معادلات آن در این مناقشه همسو با منافع جمهوری آذربایجان باشد .از سوی دیگر مساله همکاری در جهت منافع آمریکا برای تقویت ناتو در قفقاز در قبال افزایش آزادی عمل آن در مقابله با گروه‌های کرد‌ی و تثبیت نفوذ در شمال عراق و سوریه هم می‌تواند در این معادلات موثر باشد.

*کارشناس روابط بین الملل

310 310