افزایش فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری قابل پیش بینی بود. این فشارهای می تواند ابعاد متعددی را در بر داشته باشد.فشارهای آمریکا در قالب تحریم های اقتصادی طی 4 سال گذشته به اوج خود رسیده و به نظر نمی رسد که آمریکا ابزار و حوزه جدیدی برای اعمال تحریم های بیشتر و موثر علیه ایران پیدا کند، چرا که تمام روزنه ها و ابزارهای اقتصادی برای اعمال فشار و اعمال محدودیت علیه اقتصاد ایران را دنبال کرده است و در حال حاضر قدرت مانور چندانی در حوزه تحریم ها علیه ایران ندارد. مگر آنکه مانند چند ماه اخیر تحریم های خود را به حوزه اشخاص، نهادها، کشتی های نفتی و تجاری ایران متمرکز کند.
این اقدامات جنبه روانی دارد و بیشتر با هدف تحت تأثیر قرار دادن فضای روانی، سیاسی و حتی اقتصادی ایران است که تا به این لحظه دولت آمریکا دستاوردهای خوبی هم داشته است. آمریکا بیش از آنکه روی ابعاد واقعی تحریم ها متمرکز باشد، بیشتر بر روی ابعاد روانی و دستاوردهای آن تکیه می کند.
خبر اخیر روزنامه نیویورک تایمز مبنی بر جلسه اخیر ترامپ برای حمله نظامی علیه ایران در همین چارچوب قابل تفسیر است. با توجه به محدودیت قدرت مانور آمریکا علیه ایران در فاصله زمانی کمتر از دو ماه تا پایان دولت ترامپ، اقدام نظامی نیز روی میز دولت او قرار گرفته است. این اقدام بیش از آنکه بتواند جنبه واقعی و عملیاتی پیدا کند بیشتر جنبه روانی داشته و با هدف تأمین رضایت و اعتماد شرکای سیاسی ترامپ در محافل عربی و صهیونیستی است. در همین راستا ترامپ درصدد آن بود تا با رسانه ای کردن این موضوع، به نوعی جدیت و قاطعیت خود را برای تداوم جلب اطمینان و اعتماد لابی های عربی و صهیونیستی در داخل و خارج آمریکا نشان دهد.
با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا لابی عربی ـ صهیونیستی به شدت فعال شده تا بتواند از فرصت باقی مانده تا پایان دولت ترامپ استفاده کرده و تمام محدودیت ها و فشارها را علیه ایران افزایش دهند. همچنین امکانات لازمی که دولت بایدن برای تسهیل روابط با ایران و بازگشت به برجام در نظر گرفته است را از بین ببرند. به بیان دیگر هزینه بازگشت به برجام و آغاز مذاکرات با ایران را به شدت افزایش دهد و قدرت مانور بایدن را در این حوزه حداقل در کوتاه مدت کاهش دهد تا لابی های ضدایرانی از نتیجه فشارهای اقتصادی تحمیلی طی این 4 سال بهره برداری لازم را داشته باشد. بنابراین از همین رو گزینه نظامی نیز مدنظر است و لابی های ضد ایرانی به تحریک و تهییج ترامپ و مشاوران او در کاخ سفید هستند تا جو بایدن را در برابر عمل انجام شده قرار دهند و چه بسا از درگیری نظامی نیز هیچ ابایی نداشته باشند.
اگر درگیری محدود نظامی هم بین ایران و واشنگتن شکل بگیرد تمام پل های محدود موجود برای انجام مذاکره و بهبود روابط ایران و آمریکا حداقل برای یک دوره تقریبا 10ساله از بین خواهد رفت؛ حتی اگر دولتی در آمریکا روی کار باشد که کمترین میزان حساسیت نسبت به ایران را داشته باشد.
به نظر نگارنده، لابی عربی ـ صهیونیستی در آمریکا و خارج تمام تلاش خود را خواهد کرد که تهران و واشنگتن را به جنگ بکشانند. این جنگ می تواند بدون اعلام قبلی و از سوی اسرائیل نیز اتفاق بیفتد و دولت آینده آمریکا را در مقابل عمل انجام شده قرار دهد و آن را وادار کند که از متحد خود یعنی اسرائیل در مقابل ایران و در یک رویارویی نظامی دفاع کند.چنین سناریویی از سوی رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عرب منطقه مطرح است که آن را دنبال می کنند.بازتاب چنین سناریوهایی در کاخ سفید نیز دیده می شود؛ جلسه ای که در کاخ سفید برگزار شد و نیویورک تایمز آن را رسانه ای کرد نشان از شرایط کنونی دارد. به هر روی لابی عربی و اسرائیلی از طریق مشاوران ترامپ فشار خود را به شخص او و دولتش وارد می کنند تا گزینه های مختلف حتی نظامی را هم ارزیابی کنند. احتمال اینکه دولت آمریکا به صورت مستقیم با ایران وارد یک کارزار نظامی شود بسیار ضعیف است، حتی اگر جلسه ای برای آن تشکیل شود و مورد ارزیابی نیز قرار بگیرد. اما همانطور که اشاره کردم؛ احتمال درگیری در سطح منطقه از سوی اسرائیل بعید به نظر نمی رسد و احتمال آن می تواند قوی باشد. حتی مقامات اسرائیل نیز ورود به چنین سناریویی را نیز پیش بینی کرده اند.
دوران باقی مانده از دولت ترامپ دوران بسیار حساسی است و باید با دقت هر چه تمام از سوی دولت و حاکمیت ایران دنبال شود و از هر گونه تحرکی که قصد بالا بردن هزینه های مناسبات ایران و آمریکا را در آینده دارد خودداری شود. قطعا در این زمینه لابی عربی ـ صهیونیستی بسیار قوی خواهد بود تا مانع از بازگشت شرایط و روابط ایران و آمریکا در دوره قبل از ترامپ شود. از همین رو پرهیز از سیاست هیجانی در قبال این تحرکات می تواند برای ما حائز اهمیت باشد.
310311
نظر شما