ترکیه تجربه خوب و نمونه ای از سیاست موفق درزمینه تغییر واحد پول ملی است. این کشور بعد از سیاستهای اصلاحی، نهادی و تغییرات مثبت اجتماعی و بعد از اینکه خصوصی‌سازی واقعی انجام داد؛ به منظور زمینه سازی برای پیوستن به اتحادیه اروپا، در سال 2005 اقدام به حذف شش صفر از پول خود می کند و این کار به عنوان آخرین حلقه مکملی اقدامهای اساسی حقیقی و پولی قبلی با موفقیت بالایی همراه بوده است.
ترکیه بیش از دو دهه اقدامهای اصلاحی و تعدیلی انجام داد. بعضی بی ثباتیهای تورمی در این کشور حاصل برنامه های تعدیل در آن بود. برنامه های تعدیل ترکیه به صورت بسته سیاستی انجام شد. توالی زمانی برنامه ها رعایت شد و در پایان این کشور با اصلاح نظام بانکی خود و نظارت منطقی بر آن، تحقق استقلال بانک مرکزی خود را نیز دنبال کرد. انضباط در بودجه دولت را به شدت رعایت کرد و حتی در بعضی سالها بودجه این کشور با مازاد همراه شد تا این انضباط موجب شد در سال 2005 با حذف شش صفر از پول ملی، اعتماد مردم و جامعه بین المللی را نسبت به اقدامهای تثبیت کننده خود جلب کند.
یکی از ویژگیهای اساسی برنامه های تعدیل و تثبیت ترکیه این است که اصل تناسب در تغییرات پولی و قیمتی اقتصاد این کشور تا حد قابل ملاحظه ای برقرار است. بنابراین حذف چند صفر از پول ملی آثار توزیعی تخصیصی منفی درپی نداشته، بلکه با جلب اعتماد مردم و کسب اعتبار برای دولت، سازوکارهای تخصیص اقتصادی را نیز ارتقا بخشیده است.
از سوی دیگر تجربه ناموفق آرژانتین در حذف صفر از پول ملی به دلایل متعدد است. این کشور چندین بار پیاپی اقدام به تغییر واحد پول خود کرده است. ابتدا در سال 1970 در کوران تورم خود اقدام به حذف دو صفر از پول ملی کرد که به علت عدم همراهی با اصلاحات واقعی، تغییر یادشده نتیجه ای نداد و تورم دوباره شتاب گرفته و ارزش پول ملی این کشور روند نزولی خود را ادامه داد. در سال 1983 این کشور اقدام به حذف چهار صفر از پول خود می کند، اما تورم و بیثباتی فروکش نکرده و به این سبب در سال 1985 دوباره این کشور سه صفر از پول خود را حذف کرد و باز هم نتیجهای حاصل نشد و تورم و بی ثباتی ادامه یافت.
این تجارب بیانگر آن است که سیاست حذف صفرهای پول ملی به خودی خود منتج به نتایج مطلوب نخواهد شد اما متعاقب سیاستهای پولی، مالی و اصلاحی ابتدای دهه 1990، حذف چهار صفر از پول ملی در آرژانتین به نتیجه مطلوب منجر شد و تورم را در این کشور به شدت کاهش داد.
* عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
/39
نظر شما