در طول جنگ تحمیلی از یک سو سوریه با حمایت از ایران در مجامع بین‌المللی و عدم همکاری با عراق و جهان عرب علیه ایران و از سوی دیگر تهران با هماهنگی با اهداف سوریه در لبنان و سرزمینهای اشغالی و تامین مایحتاج اقتصادی (بویژه نفت) به متحدان ناگسستنی درمنطقه مبدل گردیدند.
در طی سالهای اخیر بویژه پس از حوادث 11 سپتامبر و اتحاد جهان غرب و مجامع بین‌المللی علیه اسلام روابط ایران و سوریه وارد مرحله جدیدی گردید.دو طرف طی سالهای اخیر به گسترش تعاملات در حوزه اقتصادی،سیاسی،فرهنگی و دیپلماتیک دست زدند.
لذا با عنایت به موارد فوق سفر بشار اسد به ایران طی روزهای اخیر در چهارچوب همان اهداف صورت گرفت. با توجه به تحولات منطقه‌ای سفر او از اهمیت زیادی برخوردار بوده و محورهای مورد مذاکره میان دو طرف در کانون توجه رسانه‌های شرق و غرب قرار گرفت.
بسیاری سفر اسد به ایران را نوعی جبهه‌گیری در برابر سیاستهای خصمانه غرب تعبیر کردند که می‌تواند بسیاری از توطئه‌های غرب علیه دو کشور را خنثی نماید.
روزنامه عرب زبان الحیات چاپ لبنان در یادداشتی به قلم ولید شاکر ستون نویس و تحلیل‌گر امور منطقه به سفر رییس‌جمهور سوریه به ایران و تشکیل محور چهارجانبه منطقه‌ای اشاره می‌کند.این تحلیل‌گر عرب بر این اعتقاد است که سفر اسد علیرغم برخی از اختلافاتی که میان دو طرف وجود دارد از جمله موضوع عراق و روند صلح با اسراییل از بسیاری جهات حائز اهمیت است.اول آنکه علیرغم تفاوت در واکنش‌ها نسبت به دعوت اوباما،دو کشور همچنان برای حل بسیاری از چالشهای منطقه‌ای به شدت به یکدیگر نیاز دارند.
شاکر در ادامه به نگاه کشورهای عرب منطقه به آینده تعاملات ایران اشاره کرده و می‌نویسد:با توجه به دعوت اوباما از ایران، اعراب منتظر واکنش ایران در برابر آمریکا،موضع این کشور در قبال بحران اسراییل-فلسطین و همچنین نتایج گفتگوها بر سر پرونده هسته‌ای هستند.به عبارتی اعراب منطقه تمایل دارند که همچنان کارتهای بازی خود را نگه دارند.
ستون‌نویس الحیات در ادامه در خصوص محور چهارجانبه پیشنهادی ایران می‌نویسد:ایده تشکیل ائتلاف منطقه‌ای با حضور سوریه،ترکیه،عراق و ایران از طرحهایی است که طی سالهای اخیر به پیشرفته‌های قابل توجهی دست یافته است.اما کشورهای حاضر در این ائتلاف ، هر یک دارای فرمول جداگانه‌ای در حوزه همکاریها هستند که می‌تواند آنها را دچار اختلاف کند.مسئله تحولات منطقه‌ای از جمله حمله آمریکا به عراق را نیز نباید در این میان فراموش کرد.اما از سویی در صورت تشکیل این محور انگیزه‌های زیادی برای همسو شدن کشورها وجود دارد؛رابطه ایران با ترکیه می تواند پل ارتباط این کشور با غرب باشد. از سویی عراق با حضور در این محور می‌تواند با استمداد و طلب یاری از کشورها در راه استقرار امنیت و ثبات در کشورش گام بردارد.سوریه نیز می‌تواند با حضور ایران بیش از گذشته در خصوص ارتباط با غرب ، با در اختیار داشتن گزینه‌های مختلف با کارت خود بازی کند.
شاکر ضمن برشمردن اهمیت و حساسیت ائتلاف چهارگانه منطقه‌ای بر این اعتقاد است که تشکیل چنین جبهه‌ای از نفوذ برخی از قدرتهای منطقه‌ای - که-در حال حاضر از تأثیرگذارترین نیز هستند از جمله عربستان و مصر- می‌کاهد.و در نهایت این کارشناس عرب این پرسش را مطرح می‌کند که آیا تشکیل چنین محوری سبب از بین رفتن اتحاد و همگرایی اعراب نمی‌گردد؟
مترجم: زهرا خدایی
نظر شما